Τοῦ †Φώτη Κόντογλου
Βαρύν ἀγέρα ἀνασαίνουμε οἱ σημερινοί ἄνθρωποι. Ὅλη ἡ οἰκουμένη βρίσκεται σέ ταραχή καί σέ ἀκαταστασία, ὁ ἕνας φοβερίζει τόν ἄλλον, καί τρίζει τά δόντια του μήν τύχει καί χάσει τήν ψεύτικη εὐτυχία του καί τή σαρκική καλοπέραση. Ἀπελπισία καί ἀγωνία πνίγει ὅλη τήν ἀνθρωπότητα, πού μέ κάνει νά θυμηθῶ τά παρακάτω λόγια τοῦ Χριστοῦ: «Καί ἔσται σημεῖα ἐν ἡλίῳ καί σελήνῃ καί ἄστροις, καί ἐπί τῆς γῆς συνοχή ἐθνῶν ἐν ἀπορίᾳ ἠχούσης θαλάσσης καί σάλου, ἀποψυχούντων ἀνθρώπων ἀπό φόβου καί προσδοκίας τῶν ἐπερχομένων τῇ οἰκουμένῃ». «Τά ἔθνη, λέγει, θά βρίσκονται σέ ἀπορία τί θά ἀπογίνουν, κι οἱ ἄνθρωποι θά ξεψυχᾶνε ἀπό τόν φόβο τους κι ἀπό τήν ἀνησυχία πού θἄχουνε τί βάσανα καί τί καταστροφή ἔρχουνται καταπάνω στήν οἰκουμένη». Λέγει δηλαδή ὁ Κύριος αὐτό πού βλέπουμε σήμερα.
Ὡστόσο, τά προμηνύματα πού δείχνουνε πώς ὁ κόσμος κατρακυλᾶ στόν γκρεμνό μέ μιά γρηγοράδα φριχτή, ἀντί νά μᾶς κάνουνε νά μετανοήσουμε, μᾶς κάνουνε πιό ἄπιστους. Σέ καιρό πού τρέμουμε ἀπό τόν φόβο μας, βρίζουμε τόν Θεό. Τόν Θεό δέν τόν λογαριάζουμε πιά ὁλότελα, γιατί κάναμε κάποιες μηχανές νά πετάξουμε στά ἄστρα καί δέν βλέπουμε πώς κατάντησε ἡ γῆ κοιλάδα τοῦ κλαυθμῶνος.
Ὅσο πιό σκληρά πέφτει ἀπάνω μας τό ραβδί πού κρατᾶ τό ἀόρατο χέρι, τόσο ἐμεῖς βουλιάζουμε στήν ἁμαρτία, κατά τά λόγια πού λέγει ὁ Θεός μέ τό στόμα τοῦ προφήτη: «Σᾶς ἔδειρα καί δέν πονέσατε». Ὅσο πληθαίνουνε τά σημεῖα πού δείχνουν πώς ἔρχεται ἡ τιμωρία, τόσο μεγαλώνει τό πεῖσμα κι ἡ ἀναισθησία μας. Τό μέγα πορνοστάσιο τῆς οἰκουμένης καίγεται, καί δέν θ’ ἀπομείνει μηδέ στάχτη, γιά νά καθαριστεῖ μέ τή φωτιά ἡ βρώμα τῆς ἀσέλγειας.
Κι ἐμεῖς, δέν βλέπουμε τήν καταδίκη μας καί τά σκληρά μηνύματα δέν μᾶς φέρνουνε στά λογικά μας, παρά θρηνοῦμε καί δερνόμαστε πού χάσαμε τό Χόλλυγουντ, αὐτήν «τήν στρηνιῶσαν Βαβυλώνα», κι ἄς τρέμει ἡ γῆ κάτω ἀπό τά πόδια μας. Αὐτά γίνουνται ὅπως προφητευθήκανε γιά τή Βαβυλῶνα τῆς ἁμαρτίας, «ἥτις ἐγένετο κατοικητήριον δαιμονίων καί φυλακή παντός πνεύματος ἀκαθάρτου καί μεμισημένου. Ὅτι ἐκ τοῦ οἴνου τοῦ θυμοῦ τῆς πορνείας αὐτῆς πέπωκαν πάντα τά ἔθνη, καί οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς μετ’ αὐτῆς ἐπόρνευσαν καί οἱ ἔμποροι τῆς γῆς ἐκ τῆς δυνάμεως τοῦ στρήνους αὐτῆς ἐπλούτισαν». Ἀκοῦς τί λέγει ἡ προφητεία; Πώς οἱ ἔμποροι τῆς γῆς οἱ μεγάλοι ἐπιχειρηματίες τοῦ κινηματογράφου, πλουτίσανε ἀπό τή δύναμη «τοῦ στρήνους αὐτῆς». Στρῆνος εἶναι ἡ μανιασμένη λύσσα τῆς σαρκικῆς ἁμαρτίας, πού εἶναι ἡ ἀγριώτερη κι ἡ σιχαμερότερη ἀπό κάθε ἄλλη μανία, αὐτή πού ἡ βρωμιά της κι ἡ πανούκλα της ἔβγαινε ἀπό κεῖνο τό καταγώγιο τοῦ Σατανᾶ κι ἀπό κεῖ σκορποῦσε σ’ ὅλη τήν οἰκουμένη καί φαρμάκωνε μυριάδες ψυχές.
Ἄκουσε καί τά παρακάτω λόγια τῆς προφητείας, γιά νά δεῖς πόσο ἀληθινά βγήκανε ὅλα ὅσα εἶπε: «Καί θά κλάψουνε γι’ αὐτή τήν πόρνη οἱ βασιλεῖς (οἱ ἰσχυροί) τῆς γῆς πού πορνέψανε κι ὀργιάσανε μαζί της, στεκόμενοι ἀπό μακρυά καί κυττάζοντας μέ φόβο τό βάσανό τους καί φωνάζοντας: Ἀλλοίμονο, ἀλλοίμονο! Ὤ πάμπλουτη πολιτεία, μέσα σέ μιά ὥρα ἔφταξε ἡ κρίση σου!… Ὁ καρπός τῆς ἐπιθυμίας τῆς ψυχῆς σου χάθηκε, κι ὅλα τά πλούσια καί τά λαμπερά φύγανε ἀπό σένα. Οἱ ἔμποροι πού ἐμπορευόντανε τά πλούτη σου καί πλουτίσανε ἀπό σένα, ἀπό μακρυά θά σταθοῦνε καί θά βλέπουνε νά καίγεσαι, κλαίγοντας καί δερνόμενοι καί λέγοντας: Ἀλλοίμονο, ἡ πλούσια πολιτεία πού ἤτανε στολισμένη μέ μεταξωτά καί μέ χρυσάφια καί μέ πολύτιμα πετράδια, μέσα σέ μιά ὥρα ρήμαξε καί χαθήκανε τά πλούτη της!».
Ὕστερα ἀπό τόσα φοβερά προμηνύματα, οἱ ἄνθρωποι δέν ἀλλάζουνε τόν πονηρό δρόμο τους. Δέν τόν ἀλλάζουν, γιατί δέν πιστεύουν στόν Θεό, γιατί εἶναι ἄθεοι. Τό σκοτάδι τῆς ἀπιστίας πλακώνει τόν κόσμο καί κάνει τούς ἀνθρώπους κτήνη ἀναίσθητα.
Σύμφωνα μέ ὅσα διάβασα, σέ ὅλες τίς χῶρες τῆς οἰκουμένης ἡ ἀπιστία ὁλοένα καί πληθαίνει, ἀδιάφορο μέ ποιό σύστημα κυβερνιέται ἡ καθεμιά ἀπ’ αὐτές. Ἡ μεγαλύτερη ἀπιστία δέρνει τούς νέους. Στήν ἀρχή, τούς τρώγει τό σαράκι τῆς ἀμφιβολίας, πού τό θρέφουνε οἱ ἀδιάκοπες καυχησιές τῆς ἐπιστήμης πού φανερώνει μέ τυμπανοκρουσίες πώς ἐξουσιάζει τόν κόσμο καί πώς αὐτή εἶναι Θεός παντοδύναμος. Τήν ἀμφιβολία στίς ψυχές τῶν νέων τή δυναμώνουνε κι οἱ ἄνθρωποι τῆς θρησκείας, κληρικοί καί θεολόγοι, μέ τίς χλιαρές διδασκαλίες τους καί μέ τή ζωή τους, πού δείχνει πώς, κατά βάθος, πολύ λίγοι ἀπ’ αὐτούς ἔχουνε μέσα τήν καρδιά τους τήν ἀληθινή φωτιά τῆς πίστης καί πώς μ’ ὅλα πού λένε «οὐκ ἐπιζητοῦσι τήν μέλλουσαν πόλιν, ἀλλά τήν μένουσαν». Ἀπό τήν ἀμφιβολία, καταντᾶνε στήν ἀθεΐα.
Ἡ ἐπιστήμη πονήρεψε τούς ἀνθρώπους καί τούς ἔμαθε νά ζητοῦνε ἀποδείξεις γιά κάθε πρᾶγμα. Ἔτσι καί γιά τή θρησκεία ζητοῦνε ἀποδείξεις. Πῶς νά πιστέψουνε σ’ ἕναν Θεό ποῦ δέν ἀποδείχνεται μέ θετικά μέσα ἡ ὕπαρξή του; Φαντάσου μέ τί τρόπο νοιώθουνε τόν Θεό, ὥστε νά γυρεύουνε νά τόν βροῦνε μέ τή χημεία, μέ τά μαθηματικά, μέ τή φυσική! Ποῦ νά νοιώσουνε τά λόγια τοῦ Χριστοῦ πού λέγει: «Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστι», καί τά λόγια τοῦ Ἀποστόλου Παύλου πού λέγει: «Ναός Θεοῦ ἐστε»; Δέν εἶναι σέ θέση, οἱ δυστυχισμένοι, νά νοιώσουνε τέτοια νοήματα.
Ἡ ἐπιστημονική γνώση εἶναι βαρειά καί χοντροειδής κι ἔκανε βαρειές καί χοντρές τίς διάνοιες τῶν σημερινῶν ἀνθρώπων, συνηθίζοντάς τους σέ χεροπιαστές ἀποδείξεις. Τούς ἔκανε νά μή μποροῦνε νά ξεχωρίσουνε τά πνευματικά ἀπό τά ὑλικά. Γι’ αὐτό, θέλουνε νά πιάσουνε, πρῶτα, μέ τά χέρια τους τόν Θεό, κι ὕστερα νά τόν πιστέψουνε. Ποῦ νά καταλάβουνε πώς ἡ πίστη δέν χρειάζεται γιά τά πράγματα πού τά πιάνουμε μέ τά χέρια μας, πού τά βλέπομε μέ τά μάτια μας καί τ’ ἀκοῦμε μέ τ’ αὐτιά μας. «Ἔστι δέ πίστις ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων», λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος.
Πράγματα πού δέν βλέπονται καί πού δέν ἀκούγονται, μ’ ἕναν λόγο πού δέν παίρνουνε εἴδηση οἱ αἰσθήσεις, τέτοια πράγματα πῶς μπορεῖ ποτέ νά τά ἐλέγξει ἡ ἐπιστήμη καί ν’ ἀποδείξει πώς ὑπάρχουν; Σέ ἄλλο μέρος ὁ ἴδιος ὁ Ἀπόστολος λέγει: «Διά πίστεως γάρ περιπατοῦμεν, οὐ διά εἴδους». Δηλαδή: «Μέ τήν πίστη περπατοῦμε, μέ τήν πίστη πορευόμαστε, κι ὄχι μέ τή γνώση, μέ τήν παρατήρηση, μέ τήν ἔρευνα». Ἡ πίστη δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό ἀποδείξεις. Ἡ πίστη εἶναι ἡ ἴδια ἡ ἀπόδειξη τῆς ἀλήθειας. Ἡ πίστη χαρίζεται στούς ταπεινούς, σέ κείνους πού πορεύονται σάν νά μή γνωρίζουν τίποτα. Γιά τοῦτο κι οἱ σημερινοί ἄνθρωποι πού ἔχουνε σέ μεγάλη ὑπόληψη τήν ἐγκόσμια κι ὑλική γνώση καί περηφανεύονται γι’ αὐτή, δέν εἶναι σέ θέση μήτε ἀπό μακρυά νά ὑποπτευθοῦνε τήν πνευματική γνώση πού δίνεται στίς πλέον ἁπλοϊκές καί ταπεινές ψυχές, κι ἄς λέγονται αὐτοί οἱ ἄνθρωποι ἐπιστήμονες καί γερά μυαλά. Ἡ Πίστη δέν σιμώνει στά γερά μυαλά, ἀλλά στίς καθαρές καί ἁπλές καρδιές. Ἡ πίστη εἶναι σάν τόν Χριστό πού γεννήθηκε σ’ ἕνα μαντρί κι ὄχι σέ παλάτια. Φτωχή καί ταπεινή φάτνη θέλει ἡ πίστη γιά νά φωλιάσει καί νά ἀναπαυθεῖ.
Αὐτά πού εἴπαμε δείχνουνε πώς ἡ σαρκική γνώση, δηλαδή ἡ ἐπιστήμη πού δουλεύει μέ τήν ἀπόδειξη καί μέ τήν ἀνάλυση, ἔκανε τόν ἄνθρωπο ἀνίκανο νά νοιώσει ὅ,τι βρίσκεται παραπέρα ἀπό ὅσο φτάνουνε οἱ αἰσθήσεις του καί νά ἀρνιέται ὅ,τι δέν εἶναι σέ θέση νά ἀποδείξει μέ τά μέσα πού μεταχειρίζεται ἡ ἐπιστήμη. Κι ἐνῶ ἔχει τήν ἰδέα πώς εἶναι παντογνώστης καί πώς τά βλέπει καί τά ἀκούει ὅλα, ἐκεῖνος ὁ δυστυχισμένος εἶναι τυφλός καί κουφός σέ κάποια πράγματα πού γι’ αὐτά δέν ὠφελοῦνε καθόλου μήτε τά σαρκικά μάτια, μήτε τά σαρκικά αὐτιά, μήτε τό διαπεραστικό μυαλό, μήτε τίποτα ἀπ’ ὅλα τά μηχανικά ἐργαλεῖα πού εἶναι ἀρματωμένος ὁ ἄνθρωπος τῆς ἐπιστήμης!
Αὐτό εἶναι τό μεγάλο μυστήριο, πού δέν θά τό πάρουνε εἴδηση ποτέ οἱ σπουδαῖοι καί οἱ τετραπέρατοι τοῦ κόσμου τούτου, ἐπειδή τούς τυφλώνει ἡ περηφάνεια. Γιά τοῦτο λέγει ὁ προφήτης γιά τόν Θεό: «Ὁ δραττόμενος τούς σοφούς ἐν τῇ πανουργίᾳ αὐτῶν». Γιά τήν ἴδια αἰτία εἶπε ὁ Χριστός στούς μαθητές του: «Τά δικά σας τά μάτια εἶναι καλότυχα, γιατί βλέπουνε, καί τ’ αὐτιά σας τό ἴδιο, γιατί ἀκοῦνε. Σᾶς λέγω ἀληθινά πώς πολύ σπουδαῖοι καί σοφοί ἄνθρωποι ἐπιθυμήσανε νά δοῦνε αὐτά πού βλέπετε καί δέν τά εἴδανε, καί ν’ ἀκούσουνε, καί δέν τ’ ἀκούσανε». Κι ἄλλη φορά, σήκωσε τά μάτια του στόν οὐρανό κ’ εἶπε: «Σέ εὐχαριστῶ, πατέρα, κύριε τοῦ οὐρανοῦ καί τῆς γῆς, γιατί ἔκρυψες τά μυστήριά σου ἀπό σοφούς καί σπουδασμένους, καί τά φανέρωσες στούς νήπιους. Ναί, πατέρα μου, ἔτσι θέλησες κι ἔτσι ἔκανες».
(1895 – 1965)
ΠΗΓΗ: ΦΩΤΗ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ ΕΡΓΑ–ΜΥΣΤΙΚΑ ΑΝΘΗ, ΗΓΟΥΝ Κείμενα γύρω ἀπό τίς ἀθάνατες ἀξίες τῆς ὀρθόδοξης ζωῆς. σέλ. 285 – 288, ἔκδ. Παπαδημητρίου, Ἀθήνα 1973.
(στρηνιῶσαν: πού ζεῖ στήν ἀκολασία, ἀσωτία)
