Τῇ Ζ’ (7η) τοῦ μηνός Ἰανουαρίου ἡ Σύναξις
τοῦ Τιμίου Προφήτου Προδρόμου καί Βαπτιστοῦ ΙΩΑΝΝΟΥ.
Συνέδραμε δέ καί ἡ τῆς παντίμου τούτου χειρός
πρός τήν Κωνσταντινούπολιν συνέλευσις*
Ἐμή σέ γλῶσσα, κήρυξ, πῶς ἄν αἰνέσῃ
ὂνγλῶσσα Χριστοῦ γηγενῶν μείζω λέγει;
Μνήμην ἑβδομάτῃ Προδρόμου λάχε αἰδοίοιο.
ΙΩΑΝΝΟΥ τοῦ Τιμίου Προφήτου Προδρόμου καί Βαπτιστοῦ τήν Σύναξιν καί ἑορτήν παρελάβομεν ἄνωθεν καὶ ἐξ ἀρχῆς νά ἑορτάζωμεν τῇ ἐπαύριον τῶν Ἁγίων Θεοφανείων, ἤτοι κατά τήν σήμερον, ἐπειδή οὗτος ὑπηρέτησεν εἰς τό μυστήριον τοῦ Βαπτίσματος τοῦ Κυρίου· ὅθεν διά τήν αἰτίαν ταύτην συναριθμεῖται καί ἡ ἑορτή αὕτη μέ τάς λοιπάς ἑορτάς τοῦ Προδρόμου, ἵνα μηδέν σιωπήσωμεν ἀπό τά ἐκείνου θαυμάσια καί ὑπερφυσικά χαρίσματα. Συνέβη δέ νά φθάσῃ εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν καί κατά τήν παρελθοῦσαν ἑσπέραν τῶν Ἁγίων Θεοφανείων ἡ τῆς τιμίας χειρός τοῦ Τιμίου Προδρόμου μετακομιδή, ἥτις τοιουτοτρόπως ἐγένετο.
Εἰς τήν πόλιν Σεβάστειαν, κατά τήν ὁποίαν λέγουσιν, ὅτι ἐτάφη τό ἱερόν τοῦ Τιμίου Προδρόμου σῶμα, ἐπῆγεν ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς, καί λαβών τήν δεξιάν χεῖρα τοῦ προφητικοῦ ἐκείνου σώματος ἔφερεν αὐτήν εἰς τήν Ἀντιόχειαν, τήν πατρίδα του, ὅπου ἐτέλει αὕτη πάμπολλα θαύματα, ἀπό τά ὁποία ἕν εἶναι καί τό ἀκόλουθον.
Εἰς τά ὅρια τῆς Ἀντιοχείας ἐφώλευεν εἷς δράκων, τόν ὁποῖον ἐθεοποίουν οἱ εἰδωλολάτραι οἱ κατοικοῦντες τήν Ἀντιόχειαν, καί ἐτίμων αὐτόν κατ’ ἔτος μέ ἀνθρωποθυσίας. Συνέβη δέ ποτε καί ἔπεσεν ὁ κλῆρος εἰς ἕνα Χριστιανόν νά δώσῃ τό θυγάτριόν του εἰς τόν δράκοντα, ὁ ὁποῖος ἐξερχόμενος ἀπό τήν φωλεάν του καί παρουσιάζων φοβερόν καί φρικῶδες θέαμα, ἤνοιγε τό στόμα του καί ἐδέχετο μέσα τόν προσφερόμενον ἄνθρωπον καί τόν ἐσπάραττε μέ τούς ὀδόντας του.
Διά τοῦτο ὁ πατήρ τῆς κόρης παρεκάλει μέ θερμούς ἀναστεναγμούς καί δάκρυα τόν Θεόν καί τόν Τίμιον Πρόδρομον νά ἐλευθερώσωσι τήν πατρίδα του ἀπό τοιοῦτον πικρόν φθορέα· παρακαλῶν δέ ἐσοφίσθη νά κάμῃ καί ἕν τοιοῦτον ἐπιχείρημα, καθότι εὐκόλως εὑρίσκει μηχανάς καί τέχνας πᾶς ἄνθρωπος εἰς ἀνάγκην εὑρισκόμενος. Αὐτός ἐζήτησε νά προσκυνήσῃ τήν ἁγίαν χεῖρα τοῦ Προδρόμου(¹) καί ἀσπαζόμενος αὐτήν κόπτει κρυφίως μέ τούς ὀδόντας του τόν ἀντίχειρα, καί τυχών τοῦ ποθουμένου ἐξέρχεται τοῦ ναοῦ· ὅτε δέ ἦλθεν ἡ ἡμέρα τῆς θυσίας τῆς θυγατρός του καί ἦτο παρόν πολύ πλῆθος τοῦ λαοῦ, ἦλθε πλησίον εἰς τόν δράκοντα καί ὁ πατήρ κρατῶν ὁμοῦ καί τήν θυγατέρα του. Καί καθώς εἶδε τόν δράκοντα ὅτι ἤνοιξε τό στόμα του διά νά καταπίῃ τήν θυγατέρα του, ρίπτει μέσα εἰς τόν φάρυγγά του τόν ἱερόν δάκτυλον τοῦ Προδρόμου καί, ὦ τοῦ θαύματος! εὐθύς ἐθανατώθη ὁ δράκων. Τούτου δέ γενομένου, ὁ μέν πατήρ παρέλαβε τήν θυγατέρα του ζωντανήν καί ἐπέστρεψεν εἰς τόν οἶκον του χαίρων καί τό παράδοξον διηγούμενος, τό δέ πλῆθος τοῦ λαοῦ, βλέποντες τό τοιοῦτον θαυμάσιον, ἐξεπλάγησαν· ὅθεν καί ηὐχαρίστουν μεγάλως τόν Θεόν καί τόν Τίμιον Πρόδρομον, καί ἔκτισαν μέγιστον καί ὡραιότατον Ναόν εἰς τό ὄνομα του.
Λέγεται δέ καί τοῦτο ἀκόμη περί τῆς ἁγίας ταύτης χειρός. Ὅτι κατά τήν ἡμέραν τῆς ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, ἤτοι κατά τήν ιδ’ (14η) τοῦ Σεπτεμβρίου, ὑψώνετο καί ἡ τιμία αὕτη χείρ τοῦ Βαπτιστοῦ καί ἄλλοτε μέν ἐξήπλωνε τούς δακτύλους της, ἄλλοτε δέ τούς συνέστελλε καί μέ τήν ἔκτασιν ἤ συστολήν ἐφανέρωνε τήν μέλλουσαν εὐτυχίαν ἤ δυστυχίαν. Διά τοῦτο καί πολλοί βασιλεῖς εἶχον ἀγάπην καί πόθον πολύν νά ἀποκτήσωσι τόν ἱερόν αὐτόν θησαυρόν, ἐξαιρέτως δέ Κωνσταντῖνος καί Ρωμανός οἱ Πορφυρογέννητοι, ὧν ὁ μέν Κωνσταντῖνος ἐβασίλευσεν ἐν ἔτει ἀπό Χριστοῦ ϡιβ’ (912), ὁ δέ Ρωμανός ἐν ἔτει ϡνθ’ (959). Ὅτε λοιπόν αὐτοί ἐβασίλευον, διά τινος Διακόνου τῆς Ἀντιοχείας, Ἰώβ καλουμένου, μετεκομίσθη εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν ἡ τιμία αὕτη χείρ, κατ’ αὐτήν τήν ἑσπέραν τῶν Θεοφανείων, κατά τήν ὁποίαν εἶναι παράδοσις νά γίνεται ὁ ἁγιασμός εἰς τούς Χριστιανούς, ἤτοι κατά τήν παραμονήν τῶν Θεοφανείων. Ὅθεν ὁ φιλόχριστος βασιλεύς (ὁ Κωνσταντῖνος δηλαδή) μετά πόθου πολλοῦ ταύτην κατησπάσατο καί εἰς τά βασίλεια αὐτοῦ ἀπεθησαύρισε. Τελεῖται δέ ἡ αὐτοῦ Σύναξις ἐν τοῖς Φωρακίου.
* Εἰς τήν ἐξ Ἀντιοχείας ἀνακομιδήν τῆς τιμίας χειρός τοῦ Τιμίου Προδρόμου ὑπόμνημα ἔχει Θεόδωρος ὁ Δαφνοπάτης καί Ἀσηκρήτης, οὗ ἡ ἀρχή· «Ἰδού καί πάλιν ἡμῖν ὁ ἱερός τοῦ Χριστοῦ ἐπέστη Πρόδρομος». Τοῦτο σῴζεται ἐν τῇ τοῦ Διονυσίου, τοῦ Βατοπαιδίου, τῶν Ἰβήρων καί τῇ Λαύρα. Κατά τήν μεθέορτον ταύτην ἡμέραν τῶν Φώτων ἀναγινώσκεται ἐν τοῖς εὐαγέσι Μοναστηρίοις τοῦ Ἁγίου Ὄρους καί μάλιστα ἐν τῇ τοῦ Διονυσίου ὁ εἰς τό Βάπτισμα λόγος Γρηγορίου Θεολόγου, οὗ ἡ ἀρχή· «Χθές τῇ λαμπρᾷ τῶν Φώτων ἡμέρᾳ».
(¹) Ἡ δεξιά χείρ τοῦ Τιμίου Προδρόμου εὑρίσκεται νῦν εἰς τό Μοναστήριον τοῦ Ἁγίου Διονυσίου, τό εὑρισκόμενον εἰς τό ὄρος τοῦ Ἄθω καί ἐπ’ ὀνόματι τιμώμενον τοῦ Τιμίου Προδρόμου.
Πηγή: Ὁ Μέγας συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἐκδίδεται ἀναλώμασι καί ἐπιμελείᾳ, του ἐν Μοναχοῖς ἐλαχίστου Βίκτωρος Ματθαίου Καθηγουμένου τῆς ἐν Κρονίζη, Κουβαρᾶ Ἀττικῆς Ἱερᾶς καί σεβασμίας Δεσποτικῆς Μονῆς Μεταμορφώσεως του Σωτῆρος. Ἔκδοσις τρίτη, Ἀθῆναι 1970 (σελ. 179 – 182)
