Τοῦ †Φώτη Κόντογλου
Ὁ σημερινός ἄνθρωπος ξέχασε ὁλότελα τόν κόσμο πού βρίσκεται μέσα του, κι ἐπιδόθηκε μονάχα στό Σύμπαν, πού βρίσκεται ἔξω ἀπ’ αὐτόν, στό ὑλικό Σύμπαν, κι ἐρευνᾶ μέ τήν ἐπιστήμη του τό «ἔξωθεν τοῦ ποτηρίου καί τῆς παροψίδος».
Τό ἕνα Σύμπαν εἶναι ὑλικό, τ’ ἄλλο πνευματικό. Τό ἕνα εἶναι γιά τήν πρόσκαιρη ζωή, τό ἄλλο γιά τήν αἰώνια. Τό ἕνα βρίσκεται μέσα στό τοπικό καί στό χρονικό διάστημα, τό ἄλλο βρίσκεται πέρα ἀπ’ αὐτά.
Ὁ σημερινός ἄνθρωπος ζῆ ὑλικά, μέ ὅλα τά ψευτοπνευματικά πού καταγίνεται. Γιά τοῦτο, μονάχα ἡ ὕλη τόν ἐνδιαφέρει, πού εἶναι κι ἡ πιό θετική, μέ ἄλλα λόγια ἡ πιό χονδροειδής ὄψη τοῦ κόσμου, ἡ πιό χεροπιαστή. Δέ μπορεῖ πιά νά νοιώσει τό πνεῦμα μέ τίς χοντρές αἰσθήσεις του, καί δέν νοιάζεται γι’ αὐτό καθόλου. Αὐτός, πού σφεντονίζει στό διάστημα, μέ μηχανές, μπάλλες ἀπό ἀλουμίνι, αὐτός πού ἔχει τό κεφάλι του γεμᾶτο ἀριθμούς, βίδες, ἐλατήρια καί τέτοια, ποῦ νά καταλάβη τί κρύβεται πίσω ἀπό τό ὑλικό Σύμπαν, πού τό νοιώθει μέ τίς αἰσθήσεις; Ποῦ νά μπορέση ν’ ἀπογευτῆ τόν καρπό πού βρίσκεται κρυμμένος μέσα στό φλούδι τοῦ κόσμου; Αὐτός θρέφεται μονάχα μέ τή φλούδα, γιατί τούτη τή φλούδα ὁλοένα ἐξιχνιάζει κι ἐρευνᾶ ἡ ὑλιστική ἐπιστήμη του. Ποῦ νά νοιώσει ὁ δυστυχής τά λόγια τοῦ Χριστοῦ πού λέγει: «Ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστιν», ἤ τοῦ Παύλου πού λέγει: «Οὐκ οἴδατε ὅτι ναός Θεοῦ ἐστε καί τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ οἰκεῖ ἐν ὑμῖν»; Ποῦ νά νοιώσει αὐτή ἡ βάρβαρη καί χοντρόκαρδη ἀνθρωπότητα, πού εἶναι κολλημένη στή λάσπη τῆς ὕλης, ἐκεῖνα τά ἄλλα λόγια τοῦ θεόγλωσσου Παύλου, πού λέγει πώς οἱ σαρκικοί ἄνθρωποι «ἐσεβάσθησαν καί ἐλάτρευσαν τῇ κτίσει παρά τόν κτίσαντα»;
Γιά τούς ἀνθρώπους τῆς ὑλικῆς γνώσης «ἡ μυστική Πύλη ἡ κατ’ Ἀνατολάς» εἶναι κλεισμένη, κι αὐτοί βρίσκουνται «ἔξωθεν τοῦ καταπετάσματος», μή μπορῶντας νά ρίξουνε τή ματιά τους μέσα στό ἄδυτον, «εἰς τά ἅγια τῶν ἁγίων». Τό ὑλικό πνεῦμα τους δέν νοιώθει ἄλλη ζωή ἀπό τή ζωή τῆς σαρκός, καί σ’ αὐτή ἔχουνε βάλει ὅλες τίς ἐλπίδες τους, δίχως ν’ ἀκοῦνε τόν Παῦλο πού λέγει: «Εἰ ἐν τῇ ζωῇ ταύτῃ ἠλπικότες ἐσμέν ἐν Χριστῷ μόνον, ἐλεεινότεροι πάντων ἀνθρώπων ἐσμέν», δηλ.: «Ἄν ἐλπίζουμε μονάχα σέ τούτη τή ζωή(*), εἴμαστε ἐλεεινότεροι ἀπ’ ὅλους τούς ἀνθρώπους». Κι ἀλλοῦ, τούς τέτοιους ὑλικούς ἀνθρώπους τούς λέγει «μή ἔχοντας ἐλπίδα».
Κι ἀληθινά βλέπουμε πώς ἡ τέτοια ἀνθρωπότητα εἶναι γεμάτη ἀγωνία, φόβο καί ταραχή, γιατί «τά ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας, θάνατος». «Ὅ γάρ ἐάν σπείρῃ ἄνθρωπος, τοῦτο καί θερίσει. Ὅτι ὁ σπείρων εἰς τήν σάρκαν ἑαυτοῦ ἐκ τῆς σαρκός αὐτοῦ θερίσει φθοράν, ὁ δέ σπείρων εἰς τό πνεῦμα ἐκ τοῦ πνεύματος θερίσει ζωήν αἰώνιον». Κι ἀλλοῦ εἶναι γραμμένο: «Τό γάρ φρόνιμα τῆς σαρκός ἔχθρα εἰς τόν Θεόν, τό δέ φρόνημα τοῦ πνεύματος ζωή αἰώνιος καί εἰρήνη». Λέγοντας ὁ ἅγιος «εἰρήνη», λέγει τήν ἀληθινή εἰρήνη, ἐνῶ ἡ ψεύτικη εἰρήνη βρίσκεται στόν ἀπ’ ἔξω κόσμο, στόν ὑλικό, πού πιστεύουνε οἱ ὑλόφρονες ἄνθρωποι.
Ἡ κακία, σάν μαύρη καί σιχαμερή νυχτερίδα, σκεπάζει μέ τά φτερά της τήν ἁμαρτωλή ἀνθρωπότητα, πού φοβερίζει καί τόν Θεόν ἀκόμα, σάν τό θηρίο τῆς Ἀποκαλύψεως, «ὦ ἐδόθη στόμα λαλοῦν μεγάλα καί βλάσφημα». Τόση ἀλαζονεία καί κακία κλείνουνε μέσα τους οἱ ἄνθρωποι τοῦ σατανᾶ, πού θἄλεγε κανείς πώς ἔχει νά ζήσει ὁ καθένας τους χιλιάδες χρόνια σέ τούτη τήν πρόσκαιρη ζωή, ὥστε νά κάνει τέτοια φοβερά καί πονηρότατα σχέδια, πού κι ὁ ἴδιος ὁ διάβολος νά τά μαθαίνει ἀπό τόν ἄνθρωπο.
Καί τό ἔπαθλο ὅλης τούτης τῆς σατανικῆς δραστηριότητας ποιό εἶναι τάχα; Πέντε – δέκα χρόνια πρόσκαιρης καί ψεύτικης ζωῆς, πού κι αὐτή εἶναι φαρμακωμένη ἀπό πονηρές κι ἀδιάκοπες ἔγνοιες πού τρῶνε καθημερινά τό συκῶτι τῆς ζαλισμένης τούτης ἀνθρωπότητας, ὅπως ἔτρωγε ὁ γύπας τό συκῶτι τοῦ Προμηθέα.
Ἀπό τό δηλητήριο τῆς κακίας πού σφεντονίζει ὁ ἕνας ἄνθρωπος καταπάνω στόν ἄλλον, φαρμακώνεται κι ὁ ἴδιος. Ὁ διάβολος, γιά νά τούς τραβᾶ ὑπάκουους ἀπό πίσω του, τούς λέγει ὁλοένα μέσα στ’ αὐτί τά λόγια πού εἶπε στούς Πρωτόπλαστους: «Σάν μ’ ἀκούσετε, θά γίνετε θεοί». Κι ἔτσι τούς ἀνάβει ὁλοένα περισσότερο τήν ὄρεξη νά φτιάνουνε καινούριες μηχανές, νομίζοντας πώς αὐτές τούς δυναμώνουνε, σάν τή γάτα πού γλείφει τή λίμα καί πίνει τό δικό της αἷμα, θαρρῶντας πώς παίρνει δύναμη.
«Τί θά ὠφελήσει τόν ἄνθρωπο ἄν κερδίσει ὅλον τόν κόσμο καί ζημιωθεῖ τήν ψυχή του;», ρωτᾶ ὁ Χριστός. Μά ποιός τόν ἀκούει; Ὅλοι μας πασκίζουμε νά κερδίσουμε τοῦτον τόν ψεύτικον τόν κόσμο, καί δέν θέλουμε νά καταλάβουμε αὐτό πού τραγουδοῦσε ἕνας ζητιᾶνος μέ τή σοφία πού ἔχουνε οἱ ἁπλοί ἄνθρωποι:
«Γυμνός στόν κόσμο μπῆκα
καί θέ νά βγῶ γυμνός.
Ὁ κόσμος εἶναι ξένος,
δέν εἶναι κανενός».
Ἄκουσε λοιπόν, ἀδελφέ μου, τί λέγει πάλι ὁ θεόγλωσσος Παῦλος, καί προσπάθησε νά καταλάβεις κάτι ἀπό τόν κρυμμένον κόσμο τοῦ μυστηρίου πού βρίσκεται πίσω ἀπό τόν ἐξωτερικό κόσμο πού ἐξιχνιάζουμε μέ τίς μηχανές, πιστεύοντας, μέ τή σοφή ἀμάθειά μας, πώς κατέχουμε τίς ρίζες τοῦ παντός: «Τῇ γάρ ματαιότητι ἡ κτίσις ὑπετάγη… ἐπ’ ἐλπίδι ὅτι καί αὐτή ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται ἀπό τῆς δουλείας τῆς φθορᾶς εἰς τήν ἐλευθερίαν τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ. Οἴδαμεν γάρ ὅτι πᾶσα ἡ κτίσις συστενάζει καί συνωδίνει ἄχρι τοῦ νῦν». «Ἡ δουλεία τῆς φθορᾶς» εἶναι ἡ σκλαβιά ἐκείνων πού ζοῦνε καί δουλεύουνε γιά τόν φθαρτόν κόσμο τῆς ὕλης, καί πού τά διανήματά τους εἶναι πονηρά, ἀνόητα, χωρίς πίστη καί δίχως ἀγάπη, γεμᾶτα θάνατο, ἀφοῦ καταγίνουνται μέ τόν κόσμο τῆς φθορᾶς, πού δέν ἔχει καμμιά ἐλπίδα, ὄντας γεμᾶτος σκότος κι ἀπελπισία. Τοῦτοι εἶναι οἱ πιστοί τοῦ σατανᾶ, πού τόν δουλεύουνε ὑπάκουα, δίχως νά ξέρουνε γιατί. Ἐνῶ οἱ πιστοί τοῦ Θεοῦ, «τά τέκνα τοῦ Θεοῦ», ἔχουνε τήν ἐλευθερία, τήν ἀληθινή ἐλευθερία, πού εἶναι ἡ γνώση τῆς ἀληθινῆς ἀλήθειας, δηλ. τοῦ Χριστοῦ. Μ’ αὐτή μονάχα τή γνώση ἀνοίγουνε οἱ μυστικές θύρες, ἀπ’ ὅπου ἀντικρύζει ἡ ψυχή τό ἐξαίσιο φῶς τῆς ἄφθαρτης οὐσίας τοῦ κόσμου. Καί τά διανοήματα αὐτῶν τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀγαθά, εἰρηνικά καί χαροποιά. «Εἰρήνεψε μέσα στόν ἑαυτό σου, λέγει ἕνας ἅγιος, καί θά εἰρηνέψει ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ. Ἔμπα στό θαλάμι πού βρίσκεται μέσα σου, κι ἀπό κεῖ θά δῆς τό παλάτι τ’ οὐρανοῦ. Γιατί, ἕνα εἶναι καί τοῦτο καί κεῖνο, κι ἀπό τήν ἴδια θύρα τά βλέπεις καί τά δύο».
Οἱ χῶρες κι οἱ ξωτικές στεριές καί θάλασσες, κι οἱ ἥλιοι κι οἱ πλανῆτες κι οἱ δορυφόροι, κι οἱ ἀκαταμέτρητοι ἀστερίσκοι πού βρίσκουνται μέσα στόν ἄφθαρτον οὐρανό πού μᾶς φανέρωσε ὁ Χριστός, καί πού τά κυττάζει ἡ ψυχή ἀπό τό μυστικό θαλάμι πού βρίσκεται μέσα μας, ἐκεῖνα εἶναι τά ἀληθινά. Κι εἶναι μακάρια, εἰρηνικά νησιά μέσα στόν ὠκεανό πού ἁπλώνεται πέρα ἀπό κάθε ὑλικόν ἀστερισμό, κι ἔξω ἀπό τή σκλαβιά τοῦ τόπου καί τοῦ χρόνου.
Ἐνῶ κεῖνοι πού κυττάζουνε μέ τά τηλεσκόπια τίς πέτρινες σφαῖρες πού γυρίζουνε στό ὑλικό διάστημα, εἶναι «δοῦλοι τῆς φθορᾶς», καί τά διανοήματά τους εἶναι κολλημένα στή λάσπη τῆς ὕλης. Καί μ’ ὅλο πού εἶναι «ἐλεεινότεροι πάντων ἀνθρώπων, ὡς ἠλπικότητες ἐν τῇ ζωῇ ταύτῃ μόνον», ὡστόσο τάζουνε στήν ἀνθρωπότητα τήν εὐτυχία καί τήν ἀνάπαυση: «Ὑπέρογκα γάρ ματαιότητος φθεγγόμενοι, δελεάζουσιν ἐν ἐπιθυμίαις σαρκός τούς ἐν πλάνῃ ἀναστρεφομένους, ἐλευθερίαν αὐτοῖς ἐπαγγελλόμενοι, αὐτοί δοῦλοι ὑπάρχοντες τῆς φθορᾶς». (Β’ Πέτρου, β’, 18-19).
(*) Τό «ἐν Χριστῷ» τό παραλείπω, γιατί οἱ σημερινοί ἄνθρωποι δέν πιστεύουνε οὔτε ἔτσι στόν Χριστό.
ΠΗΓΗ: ΦΩΤΗ ΚΟΝΤΟΓΛΟΥ ΕΡΓΑ – ΜΥΣΤΙΚΑ ΑΝΘΗ, ΗΓΟΥΝ Κείμενα γύρω ἀπό τίς ἀθάνατες ἀξίες τῆς ὀρθόδοξης ζωῆς. Σέλ. 85-88, ἔκδ. Παπαδημητρίου, Ἀθήνα 1973.
