Ἐπειδή λοιπόν ἐγίνοντο τά σημεῖα ταῦτα καί ἕτερα περισσότερα ὑπό τοῦ Ἰωάννου, καί ἡ φήμη τῶν θαυμάτων ἔτρεχε πανταχοῦ, ἰδών ὁ δαίμων ὁ κατοικῶν εἰς τόν βωμόν τῆς Ἀρτέμιδος πάντα τά γινόμενα ὑπό τοῦ Ἰωάννου καί ὅτι μέλλει νά κρημνισθῇ ὑπ’ αὐτοῦ καί τό ἱερόν ἀκόμη, μετασχηματίζεται ὁ δαίμων κατά φαντασίαν εἰς σχῆμα δικαστικοῦ ὑπαλλήλου, καί βαστάζων διάφορα χαρτία, ἐκάθησεν εἰς ἕνα τόπον καί ἔκλαιεν∙ διαβαίνοντες δέ ἀπ’ ἐκεῖ δύο πραγματικοί δικαστικοί ὑπάλληλοι τῆς πόλεως τῆς Ἐφέσου καί ἰδόντες τόν φαινόμενον συνάδελφον αὐτῶν κλαίοντα, ἐλυπήθησαν αὐτόν καί τόν ἠρώτησαν διά ποίαν αἰτίαν κάθεται κλαίων∙ ὁ δέ δαίμων δέν ἀπεκρίθη πρός αὐτούς. Ἐπειδή ὅμως ἐκεῖνοι παρεκάλουν αὐτόν λέγοντες∙ «Εἰπέ εἰς ἡμᾶς διά ποίαν αἰτίαν κλαίεις καί ὑποσχόμεθα νά σέ βοηθήσωμεν εἰς τήν συμφοράν σου», ὁ δαίμων κλαίων καί ὀδυρόμενος εἶπε πρός αὐτούς∙ «Εἰς πολλήν θλῖψιν εὑρίσκομαι, ἀδελφοί, καί δέν δύναμαι ὁ ἄθλιος νά ζήσω πλέον∙ ἐάν λοιπόν δύνασθαι νά μέ βοηθήσετε, νά σᾶς εἰπῶ τήν συμφοράν μου∙ ἐάν ὅμως δέν δύνασθε νά μοῦ χρησιμεύσητε, διατί νά σᾶς εἴπω καί τό μυστικόν μου;». Ἀπεκρίθησαν ἐκεῖνοι∙ «Εἰπέ εἰς ἡμᾶς τήν συμφοράν σου καί θά ἴδης ὅτι δυνάμεθα νά σέ βοηθήσωμεν». Λέγει πρός αὐτούς ὁ δαίμων∙ «Ποιήσατε ὅρκον εἰς τό ὄνομα τῆς μεγάλης θεάς Ἀρτέμιδος, ὅτι θά ἀγωνισθῆτε ἕως θανάτου διά τόν φίλον σας, καί τότε θά σᾶς εἴπω τήν ὑπόθεσιν. Δείξατε λοιπόν ἀγάπην καί διάθεσιν καλήν πρός φίλον καί ξένον ἄνθρωπον, καί ἐκτός ὅτι θά διασώσητε τήν ψυχήν μου, θά λάβητε καί τόν μισθόν σας»∙ καί ὁμοῦ μέ τόν λόγον, ἐπέδειξε ποσότητα χρυσίου, τήν ὁποίαν ὑπέσχετο νά δώσῃ εἰς αὐτούς.
Ἀφοῦ λοιπόν οἱ ἄνθρωποι ἐκεῖνοι ἐποίησαν τόν ὅρκον ὅτι μέ ὅλην τήν δύναμίν των θά φροντίσωσι διά τήν ὑπόθεσιν αὐτοῦ ὡσάν νά ἐπρόκειτο περί ἰδικῆς των ὑποθέσεως, λέγει πρός αὐτούς κλαίων ὁ δαίμων∙ «Ἀπό Καισαρείας τῆς Παλαιστίνης εἶμαι ἐγώ ὁ ἄθλιος βοηθός εἰς τό βασιλικόν δικαστήριον καί μοί ἐδόθησαν πρός φύλαξιν δύο ἄνδρες ἐπίσημοι, μάγοι ἀπό Ἱερουσαλήμ καταγόμενοι, Ἰωάννης καί Πρόχορος ὀνομαζόμενοι, τούς ὁποίους ἔβαλον εἰς τήν φυλακήν∙ καί γενομένης ἀνακρίσεως αὐτῶν, εὑρέθησαν οὗτοι ἔνοχοι πολλῶν καί μεγάλων πονηρῶν πράξεων, ἕνεκα τῶν ὁποίων ἀπέστειλεν αὐτούς πάλιν ὁ ἄρχων εἰς τήν φυλακήν διά νά προσαχθῶσιν εἰς δευτέραν ἐξέτασιν∙ παραλαβών δέ ἐγώ τούτους ἵνα μεταφέρω αὐτούς εἰς τήν φυλακήν, διά μαγικῆς κακοτεχνίας ἐξέφυγον οὗτοι ἐκ τῶν χειρῶν μου. Τοῦτο μαθών εἷς ἑκατόνταρχος, συμπαθῶν πρός ἐμέ, μοῦ εἶπε∙ «Φύγε, ἄθλιε, καί καταδίωξον αὐτούς, διότι κακῶς θά ἀποθάνῃς∙ καί ἐάν μέν εὕρης αὐτούς, ἐπίστρεψον φέρων τούτους∙ ἐάν δέ δέν τούς εὕρης, μήτε σύ νά φανῇς ἐδῶ∙ διότι ἐγώ γνωρίζω τόν θυμόν τοῦ ἄρχοντος». Λαβών λοιπόν ἐγώ τά χρήματα ταῦτα, ἀνεχώρησα ἐκ τῆς πατρίδος μου ἐγκαταλείψας τήν οἰκίαν καί τήν γυναῖκα μετά τῶν τέκνων μου∙ ἰδού δέ καί ἡ κατάθεσις καί καταδίκη αὐτῶν (δεικνύων πρός αὐτούς φανταστικούς χάρτας)∙ καθώς δέ ἐπληροφορήθην παρά πολλῶν, εἰς τήν πόλιν ταύτην εὑρίσκονται οὗτοι, καί διά τοῦτο ἦλθον ἐδῶ∙ ὅθεν παρακαλῶ σας ἐλεήσατε με καί βοηθήσατέ με τόν ξένον».
Ταῦτα ἀκούσαντες οἱ βασιλικοί ἐκεῖνοι ἄνθρωποι παρά τοῦ φαινομένου συναδέλφου αὐτῶν, ἀπήντησαν∙ «Μή λυπεῖσαι, ὦ φίλε∙ διότι οἱ ἄνθρωποι περί τῶν ὁποίων λέγεις ἐδῶ εὑρίσκονται». Λέγει πάλιν ὁ δαίμων∙ «Φοβοῦμαι πολύ μήπως διά μαγείας φύγωσι πάλιν∙ ἀλλά τοῦτο ποιήσατε, ὦ φίλοι∙ ἀποκλείσατε αὐτούς εἰς ἕνα οἶκον χωρίς νά γνωρίζῃ κανείς, καί ἐκεῖ θανατώσατε αὐτούς, καί λάβετε τά ὀλίγα ταῦτα χρήματα τά ὁποῖα ἔχω ἀκόμη». Ἀπεκρίθησαν ἐκεῖνοι εἰπόντες πρός αὐτόν∙ «Συμφέρει καλλίτερον εἰς σέ νά συλλάβωμεν αὐτούς, καί νά σοῦ παραδώσωμεν αὐτούς ζῶντας∙ διότι ἐάν θανατωθῶσιν ἐδῶ, πῶς θά ἐπιστρέψῃς σύ χωρίς αὐτούς εἰς τήν πατρίδα σου;» Ἀπήντησε πρός αὐτούς ὁ δαίμων∙ «Θανατώσατε αὐτούς, ὦ φίλοι, καί δέν θέλω νά ἴδω πλέον τήν πατρίδα μου». Οὗτοι δέ ὑπεσχέθησαν ἵνα ποιήσωσι τοῦτο, διά νά λάβωσι παρ’ αὐτοῦ τοῦ δαίμονος τά κατά φαντασίαν φαινόμενα χρήματα.
Γνωρίσας πάντα ταῦτα διά τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὁ Ἰωάννης, εἶπε πρός με∙ «Τέκνον Πρόχορε, θέλω νά γνωρίζῃς καί νά ἑτοιμάζῃς τήν ψυχήν σου διά πειρασμούς∙ διότι πολλήν θλῖψιν ἑτοιμάζει ἐναντίον ἡμῶν ὁ δαίμων, ὁ ὁποῖος μένει εἰς τόν βωμόν τῆς Ἀρτέμιδος. Ἰδού ἤγειρε καθ’ ἡμῶν δύο βασιλικούς ἀνθρώπους, καί ὁ Κύριος ἐφανέρωσεν εἰς ἐμέ πάντα ὅσα ὡμίλησε πρός αὐτούς ὁ δαίμων». Καί μετ’ ὀλίγην ὥραν ἦλθον οἱ δύο στρατιωτικοί ἄνθρωποι καί συνέλαβον ἡμᾶς κατά τήν στιγμήν τήν ὁποίαν δέν εὑρίσκετο μαζί μέ ἡμᾶς ὁ Διοσκορίδης. Λέγει πρός αὐτούς ὁ Ἰωάννης∙ «Διά ποίαν αἰτίαν ἐκρατήσατε ἡμᾶς;» Ἀπήντησαν οὗτοι∙ «Διά μαγικήν κακοτεχνίαν». Εἶπε πάλιν ὁ Ἰωάννης∙ «Καί ποῖος εἶναι ὁ κατηγορῶν ἡμᾶς περί τούτου;» Ἀπεκρίθησαν οἱ ἄνθρωποι ἐκεῖνοι∙ «Θά εἰσέλθητε πρῶτον εἰς τήν φυλακήν καί ἐκεῖ θά ἴδητε καί τόν κατήγορόν σας». Λέγει πάλιν ὁ Ἰωάννης∙ «Δέν δύνασθε νά κλείσητε ἡμᾶς εἰς τήν φυλακήν, ἐάν δέν παρουσιάσητε πρῶτον τούς κατηγόρους ἡμῶν». Τοῦτο ἀκούσαντες ἐκεῖνοι ἐρράπισαν αὐτόν, καί σύραντες ἡμᾶς μετέφερον ὄχι εἰς τήν κοινήν φυλακήν, ἀλλ’ εἰς μίαν ἰδιωτικήν οἰκίαν διά νά μᾶς θανατώσωσι κατά τήν συμβουλήν τοῦ δαίμονος.
Ἀκούσασα ἡ Ρωμάνα τά γενόμενα καί δραμοῦσα ἀνέφερεν εἰς τόν Διοσκορίδην∙ οὗτος δέ εὐθέως ἐλθών ἐκεῖ ὅπου εἴμεθα ἀποκεκλεισμένοι, ἡμᾶς μέν ἀπέλυσεν ἐκ τῆς φυλακῆς, πρός δέ τούς φυλακίσαντες ἡμᾶς ὡμίλησε λόγους σκληρούς καί κατηγορητικούς εἰπών πρός αὐτούς, μεταξύ τῶν ἄλλων, καί τά ἑξῆς∙ «Δέν ἐπιτρέπεται εἰς σᾶς νά φυλακίζητε ἀνθρώπους ἀκατακρίτους χωρίς νά ὑπάρχῃ κατήγορος αὐτῶν καί μάλιστα ὄχι εἰς φανερόν τόπον καί δημοσίαν φυλακήν, ἀλλ’ εἰς ἀπόκρυφον οἰκίαν διά νά κακοποιήσετε ἤ καί νά θανατώσητε αὐτούς. Ἰδού οἱ ἄνθρωποι οὗτοι θά παραμένωσιν εἰς τόν οἶκον μου, καί ὅστις ἔχει δίκην κατ’ αὐτῶν, ἄς ἔλθῃ νά λάβῃ αὐτούς καί κατά τόν νόμον ἄς κριθῶσιν». Ἐλθόντες οἱ στρατιῶται εἰς τόν τόπον εἰς τόν ὁποῖον ἐκάθητο προηγουμένως ὁ δαίμων εἰς σχῆμα δικαστικοῦ ὑπαλλήλου, καθώς προείπομεν, καί μή εὑρόντες αὐτόν, περιέπεσον εἰς μεγάλην λύπην καί στεναχωρίαν λέγοντες∙ «Ἐπειδή δέν εὑρίσκεται ὁ κατήγορος, ἡμεῖς ὡς συκοφάνται θά θεωρηθῶμεν παρά τοῦ Διοσκορίδου∙ καί τοῦτο δέν θά εἶναι χωρίς κίνδυνον δι’ ἡμᾶς, διότι εἶναι πολύ αὐστηρός οὗτος».
Ἐπί πολλήν ὥραν ἀναμείναντες εἰς τό μέρος ἐκεῖνο οἱ στρατιῶται, ἦλθεν ὁ δαίμων εἰς τό αὐτό ὡς καί πρότερον σχῆμα καί διηγήθησαν εἰς αὐτόν πάντα ὅσα ἐποίησαν, καί ὅτι οἱ ζητούμενοι εὑρίσκονται εἰς τήν οἰκίαν τοῦ Διοσκορίδου. «Ἐάν λοιπόν ἔλθῃς καί σύ μεθ’ ἡμῶν, εἶπον, λαμβάνομεν αὐτούς». Ὁ δέ δαίμων ἠκολούθησεν αὐτούς κλαίων καί ὀδυρόμενος δῆθεν, καί τούς χάρτας βαστάζων τῆς καταθέσεως καί καταδίκης ἡμῶν∙ συνήχθη δέ καί λαός πολύς καί πρός πάντας τούτους ἐξηγεῖτο ὁ δαίμων ἐκεῖνα τά ὁποία προηγουμένως εἶχεν εἴπει πρός τούς στρατιώτας. Ταῦτα ἀκούσας ὁ λαός καί πλησθείς θυμοῦ, ἔδραμε μέ ἀτάκτους φωνάς εἰς τήν οἰκίαν τοῦ Διοσκορίδου, καί κτυπῶντες τάς θύρας αὐτῆς ἰσχυρῶς, ἔκραζον λέγοντες∙ «Ἤ παράδος εἰς ἡμᾶς τούς μάγους τούτους, ἤ καί σέ καί τόν οἶκον σου θά κατακαύσωμεν∙ διότι ἀφοῦ εἶσαι ἄρχων τῆς πόλεως ταύτης, δέν πρέπει νά ὑποστηρίζῃς καί νά ἐνισχύῃς τοιούτους μάγους καί κακοποιούς ἀνθρώπους».
Βλέπων ὁ Ἰωάννης τήν ὁρμήν καί μανίαν τοῦ πλήθους, εἶπε πρός τόν Διοσκορίδην∙ «Ἡμεῖς, ἀδελφέ, οὔτε διά χρήματα, οὔτε διά τά σώματα ἡμῶν ἐνδιαφερόμεθα∙ διότι ἐδιδάχθημεν νά βαστάζωμεν τόν Σταυρόν καθ’ ἡμέραν καί νά ἀκολουθῶμεν τόν Χριστόν». Εἶπε δέ ὁ Διοσκορίδης∙ «Ἰδού ἡ οἰκία μου∙ ἄς ἀναφθῇ το πῦρ καί ἄς κατακαῇ μαζί μέ ἐμέ καί τόν υἱόν μου, μόνον τόν Χριστόν νά κερδήσωμεν». Λέγει πρός αὐτόν ὁ Ἰωάννης∙ «Οὔτε σύ, οὔτε ὁ οἶκος σου οὔτε ἕτερον τι ἐκ τῶν πραγμάτων σου θά ἀπολεσθῇ∙ μόνον παράδος ἡμᾶς εἰς τούς ἀνθρώπους τούτους». Μή θέλοντος δέ τοῦ Διοσκορίδου, ἵνα παραδώσῃ ἡμᾶς, εἶπε πρός αὐτόν ὁ Ἰωάννης∙ «Ἡ συγκέντρωσις αὕτη τοῦ λαοῦ εἰς ἀγαθόν θά ὁδηγήσῃ τούς περισσοτέρους ἐξ αὐτῶν∙ ἔκβαλε λοιπόν ἡμᾶς ἐκ τῆς οἰκίας σου καί παράδος εἰς αὐτούς∙ σεῖς δέ ἡσυχάσατε εἰς τόν οἶκον σας, καί θά ἴδητε τήν δόξαν τοῦ Θεοῦ».
Καταβιβάσας λοιπόν ἡμᾶς ἐκ τῆς οἰκίας του ὁ Δισκορίδης, παρέδωκεν εἰς τό πλῆθος τοῦ λαοῦ∙ κρατούμενοι δέ ὑπ’ αὐτῶν καί συρόμενοι, διήλθομεν καί ἐκ τοῦ ναοῦ τῆς Ἀρτέμιδος, περί τοῦ ὁποίου ἠρώτησεν ὁ Ἰωάννης∙ «Τίνος εἶναι ὁ μέγιστος οὗτος ναός;» ἐκεῖνοι δέ εἶπον∙ «Τῆς Ἀρτέμιδος ἱερόν εἶναι»∙ παρεκάλεσε δέ ὁ Ἰωάννης ἵνα σταθῶσιν ὀλίγον εἰς τόν τόπον ἐκεῖνον∙ καί ὑψώσας τάς χεῖρας πρός τόν οὐρανόν παρεκάλει τόν Θεόν ἐκτενῶς μέ στεναγμούς ἀλαλήτους, ὅπως καταπέσῃ ὁ εἰδωλικός ἐκεῖνος ναός, ἄνθρωπος ὅμως κανείς νά μή πάθῃ κακόν∙ ἀμέσως δέ ἐπληρώθη ἡ δέησις αὐτοῦ, καί κατέπεσε τό περισσότερον μέρος τοῦ ναοῦ. Τότε ὁ Ἰωάννης εἶπε πρός τόν δαίμονα τόν παραμένοντα εἰς τόν ναόν ἐκεῖνον τῆς Ἀρτέμιδος∙ «Πρός σέ λέγω, τό πνεῦμα τό ἀκάθαρτον, τό παραμένον εἰς τόν ναόν τῆς Ἀρτέμιδος»∙ εἶπε δέ ὁ δαίμων∙ «Τί εἶναι;» Λέγει πρός αὐτόν ὁ τοῦ Κυρίου Ἀπόστολος∙ «Εἰπέ πόσους χρόνους ἔχεις ὅπου κατοικεῖς ἐνταῦθα, καί ἐάν σύ τούς στρατιώτας τούτους καί τόν λαόν ἐξήγειρας ἐναντίον ἡμῶν ὁμολόγησον»∙ ὁ δέ δαίμων, βιαζόμενος ὑπό τῆς θείας δυνάμεως, ἔκραξε∙ «Χρόνους μέν ἔχω ἐνταῦθα διακοσίους τεσσαράκοντα ἐννέα, πάντας δέ τούτους ἐγώ ἐξήγειρα ἐναντίον σας». Εἶπε πάλιν πρός αὐτόν ὁ Ἰωάννης∙ «Παραγγέλλω εἰς σέ, ἐν τῷ ὀνόματι Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ Ναζωραίου, νά μή κατοικήσῃς πλέον εἰς τόν τόπον τοῦτον». Καί εὐθέως ἐξῆλθεν ὁ δαίμων ἀπό τῆς πόλεως.
Ταῦτα ὡς εἶδε καί ἤκουσεν ὁ λαός, ἔλαβε πάντας αὐτούς θάμβος καί ἔκστασις, καί οἱ περισσότεροι ἐξ αὐτῶν κατ’ αὐτήν τήν ὥραν ἐπίστευσαν εἰς τόν Χριστόν ὅσοι ἦσαν ἄξιοι σωτηρίας∙ οἱ δέ λοιποί παραλαβόντες ἡμᾶς παρέδωκαν εἰς τόν ἀνθύπατον (διοικητήν τῆς πόλεως), ἔχοντες συμβοηθοῦντα αὐτούς καί Ἰουδαῖον τινά, Μαρεῶνα ὀνόματι, ὁ ὁποῖος μεγάλως ἠγωνίζετο διά νά θανατώσουν ἡμᾶς, καί ὅστις ἐβεβαίωνε τόν ἄρχοντα, ὅτι πραγματικῶς ὑπάρχομεν μάγοι καί ὅτι ἀπό τήν Καισάρειαν ἦλθε βασιλικός ἄνθρωπος φέρων τάς κατηγορίας τῶν μαγειῶν ἡμῶν. Καί ταῦτα ἀκούσας ὁ ἄρχων, διέταξεν ἵνα κλεισθῶμεν ἡμεῖς εἰς τήν φυλακήν, ἀπέστειλε δέ ἀνθρώπους πρός ἀνεύρεσιν τοῦ κατηγόρου ἡμῶν, τόν ὁποῖον μετά κήρυκος (διαλαλητοῦ) ἐπί τρεῖς ἡμέρας ἀναζητήσαντες καθ’ ὅλην τήν πόλιν καί οὐδαμοῦ εὑρόντες αὐτόν, εἶπεν ὁ ἄρχων∙ «Ἐγώ ξένους ἀνθρώπους, μή ὑπάρχοντος κατηγόρου ἵνα βεβαιώσῃ τάς κατηγορίας, δέν δύναμαι οὔτε ἀνέχομαι νά τιμωρήσω ἤ νά κρατῶ εἰς τήν φυλακήν»∙ καί ἀποστείλας ἀπελύσαεν ἡμᾶς.
Ὅμως πολλοί τῆς πόλεως κάτοικοι διετέλουν ἐν ὀργῇ διά τήν κατάπτωσιν τοῦ ναοῦ τῆς Ἀρτέμιδος καί ἐπειδή πολλά σημεῖα καί τέρατα ἐγένοντο διά τοῦ Ἰωάννου, ἕνεκα τῶν ὁποίων πλῆθος ἄπειρον λαοῦ ὑπήκουσαν προσελθόντες εἰς τήν πίστιν τοῦ Χριστοῦ, καταφρονήσαντες τήν λατρείαν τῶν εἰδώλων, διά τοῦτο δι’ ἀναφορᾶς κατοίκων τινῶν τῆς Ἐφέσου ἀνεφέρθησαν πάντα ταῦτα εἰς τόν τότε βασιλέα τῆς Ρώμης Δομετιανόν, ὅστις ἐβασίλευεν ἐκεῖ ἐν ἔτει πβ’ (82) μετά τῆς προσθήκης, ὅτι εἰς τάς μαγικάς τέχνας τῶν καλουμένων Χριστιανῶν ἀκολουθήσαντες οἱ περισσότεροι τῶν κατοίκων ἀθετοῦσι μέν τούς νόμους τῶν βασιλέων, καταφρονήσαντες δέ καί τῶν μεγάλων θεῶν τό σέβας, κατέστρεψαν τους ἐπισημοτέρους καί μεγαλυτέρους ναούς καί τά ἱερά αὐτῶν.
ΠΗΓΗ: ΒΙΚΤΩΡΟΣ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΜΟΣ Θ’ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ (ΣΕΛ. 572 – 576) ΑΘΗΝΑΙ 1963.
Σ Υ Ν Ε Χ Ι Ζ Ε Τ Α Ι
