Λόγοι τοῦ Ὁσίου Πατρός ἡμῶν Κασσιανοῦ τοῦ Ρωμαίου, πρός τόν Ἐπίσκοπον Κάστορα περί τῶν ὀκτώ τῆς κακίας λογισμῶν.
Τούς λόγους τούτους ἀφιεροῖ ὁ Ὅσιος Κασσιανός τῷ Ἐπισκόπῳ Κάστορι, τούτων δέ μνείαν ποιεῖται ὁ σοφώτατος Φώτιος, ὁ Πατριάρχης, λέγων… Καί ὁ δεύτερος δέ τῷ αὐτῷ προσπεφωνημένος ἐστί (τῷ Κάστορι δηλαδή), περί τῶν ὀκτώ δέ λογισμῶν τήν ἐπιγραφήν φέρει, εἰς γαστριμαργίαν, πορνείαν, φιλαργυρίαν, ὀργήν, λύπην καί ἀκηδίαν, κενοδοξίαν τε καί ὑπερηφανείαν ἐξάπτει· χρήσιμα δέ ὑπέρ τι ἄλλο τά λόγια ταῦτα τοῖς αἱρουμένοις τόν ἀσκητικόν ἀναδέχεσθαι ἀγῶνα… κ.τ.λ. (Φιλοκαλίας σελ. 59 κ. ἑ.). Τούτους τούς λόγους, οὕς κατά τό Συναξάριον, ὁ Ὅσιος συνέγραψεν μεταγλωττίσαντες, παραθέτομεν κατωτέρω ψυχικῆς ὠφελείας ἕνεκα.
Περί φιλαργυρίας.
Τρίτος ἀγών ἐπιβάλλεται εἰς ἡμᾶς, ὁ κατά τοῦ πνεύματος τῆς φιλαργυρίας. Οὗτος ξένος ὤν καί ἀναγνωριζόμενος ἐκ τοῦ ὅτι ἔξωθεν προσβάλλει ἡμᾶς, ἀφορμήν εὑρίσκει ἐκ τῆς τοῦ ἀνθρώπου ἀπιστίας.
Διότι, τά ἄλλα πάθη, ὡς ὁ θυμός καί οἱ ἐρεθισμοί τῆς ἐπιθυμίας, ἐκ τοῦ σώματος φαίνεται ὅτι ἔχουν τήν ἀφορμήν καί τρόπον τινά ἔμφυτα ἀπό τῆς γεννήσεως τοῦ ἀνθρώπου ὑπάρχουν, ὥστε ἐκ τοῦ λόγου τούτου, νά ἀπαιτεῖται πολύς χρόνος, ἵνα κατανικηθῶσιν. Ἡ δέ νόσος τῆς φιλαργυρίας, ὡς ἔξωθεν προσβάλλουσα, εὐκολώτερον δύναται νά ἀπομακρυνθῇ, ἐάν τύχῃ ἐπιμελείας καί προσοχῆς. Ἀντιθέτως, ἐάν ἀμεληθῇ ὀλεθριωτέρα τῶν ἄλλων παθῶν καί δυσκολοϊάτρευτος καταντᾷ. Ρίζα γάρ πάντων τῶν κακῶν ἔστι, κατά τόν Ἀπόστολον. Ἄς σκεφθῶμεν λοιπόν κατ’ αὐτόν τόν τρόπον.
Αἱ φυσικαί κινήσεις τοῦ σώματος ὄχι μόνον εἰς τά παιδία φαίνονται, εἰς τά ὁποῖα ἀκόμη δέν ὑπάρχει συναίσθησις τοῦ καλοῦ καί τοῦ κακοῦ, ἀλλά καί εἰς τά μικρότατα καί γαλουχημένα νήπια τά ὁποῖα ἄν καί δέν αἰσθάνονται οὔτε ἴχνος ἡδονῆς, ὅμως τό σῶμα των ἐμφανίζει κινήσεις ὅλως διόλου φυσικάς. Καθ’ ὅμοιον τρόπον καί τό κέντρον τοῦ θυμοῦ, εἰς τά νήπια φαίνεται ὅταν αὐτά συγκινούμενα, βλέπωμεν ὡσάν λυπημένα. Καί λέγω ταῦτα, οὐχί διά νά κακίσω τήν φύσιν, ὡς αἰτίαν τῆς ἁμαρτίας, ἀλλά διά νά ἀποδείξω, ὅτι ἄν καί πρός τό καλόν παρά τοῦ Δημιουργοῦ ὁ θυμός ποτέ, ἤ ἐπιθυμία εἰς τόν ἄνθρωπον συνυπῆρξαν ἐν τούτοις φαίνεται, ὅτι αἱ φυσικαί αὗται τοῦ σώματος ἰδιότητες ἐξέπεσαν εἰς τό παρά φύσιν ἐξ αἰτίας τῆς ραθυμίας.
Διότι ἡ κίνησις τοῦ σώματος ἐδόθη ὑπό τοῦ Δημιουργοῦ εἰς τόν ἄνθρωπον, μέ τόν σκοπόν τῆς τεκνογονίας καί τῆς ἐκ ταύτης διαδοχῆς καί διαιωνίσεως τοῦ γένους του καί οὐχί διά πορνείαν. Ἡ δέ τοῦ θυμοῦ ἐκδήλωσις πρός σωτηρίαν ἡμῶν ἐν τῇ καρδίᾳ μας ἐγκατεστάθη ἵνα κατά τῆς κακίας ὀργιζώμεθα καί ὄχι διά νά ἀποθηριούμεθα κατά τῶν συνανθρώπων ἡμῶν.
Ἐάν λοιπόν ταῦτα κακῶς χρησιμοποιοῦμεν, οὔτε ἡ φύσις εἶναι ἁμαρτωλή, οὔτε τόν Πλάστην νά ἐνοχοποιοῦμεν. Ὅπως δέν εἶναι ὑπεύθυνος ἐκεῖνος, ὅστις μᾶς παρεχώρησε σιδηροῦν ἐργαλεῖον διά τήν συνήθη ἀνάγκην μας καί ἡμεῖς ἐχρησιμοποιήσαμεν τοῦτο διά νά κάμωμεν φόνον. Ταῦτα δέ λέγομεν ἐπιθυμοῦντες νά καταδείξωμεν, ὅτι τό πάθος τῆς φιλαργυρίας οὐχί ἐκ τῆς φύσεως ἔχει τήν προέλευσιν, ἀλλ’ ἐκ μόνης τῆς πολύ κακῆς καί διεφθαρμένης προαιρέσεως. Διότι αὕτη ἡ νόσος, ὅταν κατά τήν ἀρχήν της εὕρῃ τήν ψυχήν χλιαράν καί ἄπιστον, ὑποβάλλει εἰς αὐτήν δικαίας καί, κατά τό φαινόμενον, εὐλόγους προφάσεις τοῦ νά μή ἐξοδεύσῃ κανείς τίποτε ἐξ ἐκείνων τά ὁποῖα κατέχει. Ἐμβάλλει δηλαδή εἰς τήν διάνοιαν τοῦ μοναχοῦ τήν σκέψιν, ὅτι ἔρχεται γῆρας μακρόν καί σωματική ἀσθένεια καί ὅτι τά διδόμενα ὡς ἀναγκαῖα ἐκ τοῦ κοινοβίου, δέν ἀρκοῦν δι’ ἱκανοποίησιν τῶν ἀναγκῶν, ὄχι μόνον ὅταν ἀσθενεῖ, ἀλλά οὔτε κἄν ὅταν ὑγιαίνῃ. Καί ὅτι ἐδῶ δέν καταβάλλεται ἡ πρέπουσα φροντίς διά τούς ἀσθενοῦντας, καί ὅστις δέν ἔχει χρυσόν κεκρυμμένον θά ἀποθάνῃ εἰς ἀθλίαν κατάστασιν.
Τέλος ἡ νόσος αὕτη ὑποβάλλει τήν σκέψιν, ὅτι δέν δύναται νά παραμείνῃ ἐπί πολύ εἰς τό Μοναστήριον διότι αἱ ἐργασίαι εἶναι βαρεῖαι καί ὁ Πατήρ εἶναι αὐστηρός. Καί ὅταν μέ τοιούτους λογισμούς ἀποπλανήσει τήν διάνοιαν, κατορθώνει νά πείσῃ τόν μοναχόν νά μή ἐξοδεύῃ οὔτε μίαν δραχμήν. Πείθει ἀκόμη αὐτόν καί μυστικῶς παρά τοῦ Ἱερέως νά μάθῃ τήν τέχνην, τήν ὁποίαν ἐκμεταλλευόμενος, νά δυνηθῇ νά αὐξήσῃ τό περιπόθητον εἰς αὐτόν ἀργύριον. Ἐξαπατᾷ λοιπόν τόν ἄθλιον μέ ἀδήλους ἐλπίδας, πείθουσα αὐτόν διά τό ἐκ τοῦ χειροτεχνήματος κέρδος καί τήν ἐκ τοῦ κέρδους τούτου ἄνεσιν καί ἀμεριμνησίαν. Καί οὕτω ἀπορροφώμενος ὁλόκληρος ἐκ τῆς ἐπιθυμίας τοῦ κέρδους, τίποτε ἄλλο δέν σκέπτεται· οὔτε τήν μανίαν τῆς ὀργῆς, ὅταν τυχόν συμβῇ εἰς αὐτόν νά ὑποστῇ ζημίαν, οὔτε τό σκότος τῆς λύπης ἐάν διαψευσθῇ ἡ ἐλπίς τοῦ κέρδους του, ἀλλά γίνεται, ὅπως εἰς ἄλλους Θεός ἡ κοιλία, οὕτω καί εἰς αὐτόν ὁ χρυσός.
Ὁ Μακάριος λοιπόν Ἀπόστολος, τοῦτο γνωρίζων, ὄχι μόνον τήν νόσον ταύτην, ρίζα πάντων τῶν κακῶν ὠνόμασε, ἀλλά καί εἰδωλολατρείαν. Ἄς ἴδωμεν τώρα, εἰς ποῖον βαθμόν κακίας ἡ νόσος αὕτη παρασύρει τόν ἄνθρωπον, μέ ἀποτέλεσμα νά ρίψῃ τοῦτον εἰς τήν εἰδωλολατρείαν. Διότι ὅταν ὁ φιλάργυρος, ἀπομακρύνει τόν νοῦν του ἀπό τήν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ, ἀγαπᾷ μόνον τά εἴδωλα τῶν ἀνθρώπων τά ἐσκαλισμένα εἰς τόν χρυσόν. Ἀφοῦ δέ σκοτισθῇ ὁ μοναχός ἀπό τοιούτους λογισμούς καί ὁλονέν χειροτερεύει, οὐδεμίαν εἶναι δυνατόν νά κάμνῃ ὑπακοήν, ἀλλά ἀγανακτεῖ, διαμαρτύρεται ὡς ἀδίκως πάσχων, γογγύζει ἔστω καί διά τήν παραμικράν ἐργασίαν, ἀντιλέγει καί ἀρνούμενος πᾶσαν εὐλάβειαν, ὡσάν ἄγριος ἵππος φέρεται κατά κρημνῶν καί μή ἀρκούμενος εἰς τήν καθημερινήν τροφήν δυσανασχετεῖ, ὅτι δέν δύναται πλέον νά ὑποφέρῃ ταῦτα. Καί λέγει, ὅτι ὁ Θεός δέν εἶναι μόνον ἐκεῖ, ἡ δέ σωτηρία του δέν ἐξαρτᾶται μόνον ἀπό Ἐκεῖνον καί ἄν δέν ἀπομακρυνθῇ ἀπό τό Μοναστήριον θέλει ἀπολεσθῇ, κακήν κακῶς. Οὕτω λοιπόν, ἔχων συνεργόν τῆς διεφθαρμένης ταύτης γνώμης τά κρυμμένα ἀργύρια καί ὑπερηφανευθείς ὡς νά ἐγέμισεν ἀπό πτερά, σκέπτεται τήν φυγήν του ἀπό τό Μοναστήριον. Τότε ἀπαντᾷ εἰς ὅλα τά παραγγελόμενα, μέ ἀλαζονείαν καί θράσος καί νομίζων τό ἑαυτόν του ὡς τελείως ξένον, ἐάν ἴδῃ κἄτι εἰς τό Μοναστήριον ἔχον ανάγκην διορθώσεως ἀμελεῖ, περιφρονεῖ καί κατηγορεῖ ὅλα τά γενόμενα. Ἔπειτα, ζητεῖ προφάσεις διά νά ὀργισθῇ, ἤ νά λυπηθῇ, ὥστε νά μή φανῇ ὅτι φεύγει ἐκ τοῦ Μοναστηρίου χωρίς αἰτίαν. Ἐάν δέ, διά ψιθυρισμῶν καί ἀστηρίκτων λόγων, δυνηθῇ νά ἐξαπατήσῃ καί ἄλλον νά φύγῃ ἐκ τοῦ Μοναστηρίου καί τοῦτο εὐκόλως κάμνει, μέ τόν σκοπόν νά ἔχῃ συνεργόν εἰς τό ἰδικόν του παράπτωμα. Φλεγόμενος δέ ὑπό τοῦ πυρός τῶν ἰδικῶν του χρημάτων, ὁ φιλάργυρος οὗτος, οὐδέποτε θά δυνηθῇ νά ἡσυχάσῃ εἰς τό Μοναστήριον, ἤ νά ζήσῃ ὑπό κανόνα.
Ὅταν δέ ὁ δαίμων ἀφαρπάσῃ τοῦτον, ὡσάν λύκος ἐκ τῆς μάνδρας καί ἀφοῦ μολύνῃ τό ποίμνιον τόν ἀρπάσῃ διά νά τόν καταβροχθίσῃ, τοιοῦτον τέλος παρασκευάζει δι’ ἑαυτόν, ἀφοῦ διά τά ἔργα τά ὁποῖα, εἰς ὡρισμένας ὥρας ἐλάμβανεν ἐντολήν νά κάμῃ, ὀλιγώρει ἤ ἠρνεῖτο, ἐνῷ ἔπρεπε νά ἐκτελῇ ταῦτα μετά προθυμίας, ἡμέραν καί νύκτα. Καί οὔτε τῶν εὐχῶν τήν συνήθειαν, οὔτε τῶν ἀγρυπνιῶν τόν κανόνα ἐπιβάλλει εἰς τόν ἑαυτόν του νά διαφυλάττῃ, ἀλλά προσδεθείς εἰς τό πάθος τῆς φιλαργυρίας, πείθει ἑαυτόν νά φροντίζῃ ἀποκλειστικῶς διά τό χειροτέχνημα. Τῆς δέ νόσου ταύτης τρεῖς εἶναι αἱ ἐκδηλώσεις τάς ὁποίας αἱ Θεῖαι Γραφαί καί οἱ Ἅγιοι Πατέρες ἀπαγορεύουσιν.
Μία εἶναι ἐκείνη, ἥτις παρασκευάζει τούς ἐλεεινούς οἱ ὁποῖοι, ἐκεῖνα τά ὁποῖα δέν εἶχον ἐν τῷ κόσμῳ θέλουν νά ἀποκτήσουν καί συναθροίσουν.
Ἄλλη ἐκδήλωσις τῆς φιλαργυρίας εἶναι ἐκείνη, ἥτις κάμνει νά μετανοοῦν, ἐκείνους οἱ ὁποῖοι, ἀφοῦ ἅπαξ περιεφρόνησαν τά χρήματα νά τά ἐπιθυμοῦν πάλιν, ἄν καί προσέφερον αὐτά εἰς τόν Θεόν.
Τρίτη δέ ἐκδήλωσις εἶναι αὐτή κατά τήν ὁποίαν, ἀφοῦ ὁ Μοναχός ποτισθῇ μέ ἀπιστίαν καί χλιαρότητα ἐμποδίζει τοῦτον νά ἀπαλλαγῇ τελείως τῶν τοῦ κόσμου πραγμάτων, ὑποβάλλουσα εἰς αὐτόν τόν φόβον τῆς πενίας καί τήν δυσπιστίαν εἰς τήν Πρόνοιαν τοῦ Θεοῦ, ἀποδεικνύουσα παραβάτην ἐκείνων τά ὁποῖα καθωμολόγησεν, ὅταν ἀπεμακρύνθῃ ἀπό τόν κόσμον.
Αὐτῶν τῶν τριῶν ἐκδηλώσεων τά φαινόμενα, αὐστηρῶς, καθώς εἴπομεν, κατακρίνει ἡ Θεία Γραφή. Διότι, ὁ Γιεζῆ, ἐπιθυμήσας νά ἀποκτήσῃ χρήματα τά ὁποῖα πρότερον δέν εἶχεν, ἀπεκλείσθη ἀπό τήν προφητικήν χάριν τήν ὁποίαν ὁ Διδάσκαλος ἤθελε νά ἀφίσῃ εἰς αὐτόν, κατά κληρονομικήν τάξιν καί ἀντί εὐλογίας, διά τῆς κατάρας τοῦ Προφήτου, ἐκληρονόμησεν αἰωνίαν λέπραν. Καί ὁ Ἰούδας, ἐπιθυμήσας νά λάβῃ χρήματα τά ὁποῖα πρότερον περιφρόνησεν, ἀκολουθήσας τόν Κύριον, ὄχι μόνον διά τήν προδοσίαν τοῦ Δεσπότου, ὀλισθήσας ἐξέπεσεν ἐκ τοῦ χοροῦ τῶν Ἀποστόλων, ἀλλά καί αὐτόν, τόν ἐν σαρκί βίον, διά βιαίου θανάτου ἐσφράγισεν. Ὁ δέ Ἀνανίας καί ἡ Σάπφειρα, κρύψαντες μερικά ἐξ ἐκείνων τά ὁποῖα κατεῖχον, ἐτιμωρήθησαν μέ θάνατον, διά τοῦ στόματος τοῦ Ἀποστόλου. Καί ὁ Μέγας Μωϋσῆς, εἰς τό Δευτερονόμιον, παραγγέλλει μυστικῶς εἰς τούς ἐπιθυμοῦντας νά ἀπομακρυνθοῦν ἐκ τοῦ κόσμου καί λόγῳ λιποψυχίας παραμένουσιν ἀνεχόμενοι τά γήϊνα, «εἴ τις ἐστίν ἄνθρωπος περίφοβος καί τῇ καρδίᾳ δειλός, οὐκ ἐξελεύσεται εἰς πόλεμον. Πορευέσθω δέ καί ἀνελυέτο εἰς τόν ἴδιον οἶκον, μήποτε πτοεῖσθαι ποιήσῃ, τάς καρδίας τῶν ἀδελφῶν αὐτοῦ».
Εἶναι τίποτε σαφέστερον ἤ ἀσφαλέστερον τῆς μαρτυρίας ταύτης; Δέν μανθάνομεν ἐξ αὐτῆς, ὅτι οἱ ἀποχωριζόμενοι τοῦ κόσμου πρέπει τελείως νά ἀπομακρύνωνται καί μόνον οὕτω νά ἀρχίζουν τόν πόλεμον καί ὄχι μέ τό νά ρίπτουν διδαχήν φαῦλον καί διεφθαρμένην, νά ἀνατρέπωσι τούς ἄλλους ἀπό τήν Εὐαγγελικήν τελειότητα καί νά ἐμβάλλωσι τούτους εἰς δειλίαν; Καί πιεζόμενοι ἀπό τήν ἰδικήν των πλάνην καί τήν ἐπιθυμίαν τῆς φιλαργυρίας δέν παραλογίζωνται, μέ τό νά ἑρμηνεύουν κακῶς τό καλῶς εἰρημένον ἐν τῇ Θείᾳ Γραφῇ, «μακάριον ἐστί μᾶλλον διδόναι, ἤ λαμβάνειν»; Ἀλλά καί τήν τοῦ Κυρίου διδασκαλίαν τήν λέγουσαν, «εἰ θέλεις τέλειος εἶναι, πώλησόν σου τά ὑπάρχοντα καί δός πτωχοῖς καί ἕξεις θησαυρόν ἐν Οὐρανοῖς καί δεῦρο ἀκολούθει μοι», ἐπίσης, παραλογιζόμενοι, κακῶς ἐννοοῦν. Διότι κρίνουσιν, ὅτι εἶναι μακαριώτερον ἀπό τήν ἀκτημοσύνην, τό νά ἐξουσιάζουν τόν ἰδικόν των πλοῦτον καί ἀπό τά εἰσοδήματα αὐτοῦ νά δίδωσιν εἰς τούς ἔχοντας ἀνάγκην! Οἱ τοιοῦτοι ἄς γνωρίζουν, ὅτι οὐδέποτε θά ἀπομακρυνθοῦν ἀπό τόν κόσμον οὐδέ θά φθάσουν εἰς τήν μοναδικήν τελειότητα ἐφ’ ὅσον ἀσχημονοῦν διά τόν Χριστόν, διότι ὁ Ἀπόστολος ἀναλαμβάνει τήν πτωχείαν καί τούς ἐργαζομένους, δι’ ἑαυτούς καί τούς ἔχοντας ἀνάγκην νά ἐργασθῶσιν, ἵνα δι’ ἔργου ἐκπληρώσωσι τήν μοναδικήν ὑπόσχεσιν καί συνδοξασθῶσιν οὕτω μετά τοῦ Ἀποστόλου. Τούτους, οἵτινες διασκορπίσαντες τόν παλαιόν των πλοῦτον, ἐν πείνᾳ καί δίψῃ ἐν ψύχει καί γυμνότητι ἠγωνίσθησαν μετά τοῦ Παύλου, τόν ἀγῶνα τόν καλόν. Διότι ἄν καί ὁ Ἀπόστολος ἐγνώριζεν, ὅτι τό νά ἔχῃ τις παλαιόν πλοῦτον, εἶναι ἀναγκαιότερον πρός τελείωσιν, δέν κατεφρόνησε τῆς ἀξίας αὐτοῦ, λέγων ἄλλος τε ὁ ἴδιος, ὅτι ἐπίσημος ἐγένετο καί Ρωμαῖος πολίτης.
Ἀκόμη καί οἱ ἐν Ἱεροσολύμοις οἵτινες ἐπώλουν τάς οἰκίας καί τούς ἀγρούς των καί κατέθετον τό ἀντίτιμον τούτων εἰς τούς πόδας τῶν Ἀποστόλων, δέν θά ἔπραττον τοῦτο, ἐάν δέν ἐγνώριζον, ὅτι οἱ Ἀπόστολοι διά τρόπου μυστικοῦ καί ἠθικωτάτου διά τῶν ἰδικῶν των χρημάτων ἐτρέφοντο καί διά τῶν κόπων ἐκείνων καί τῆς εἰσφορᾶς τοῦ πλήθους. Σαφέστερον δέ περί τούτων διδάσκει ὁ ἴδιος Ἀπόστολος Παῦλος, γράφων πρός τούς Ρωμαίους. «Νυνί δέ πορεύομαι εἰς Ἱερουσαλήμ διακονῆσαι τοῖς Ἁγίοις, εὐδόκησαν γάρ καί ὀφειλέται αὐτῶν εἰσί». Καί αὐτός ὁ ἴδιος δέ πολλάκις εἰς δεσμωτήρια καί φυλακάς ἐγκλεισθείς καί εἰς μακράς ὁδοιπορίας ταλαιπωρηθείς, ὡς τούτου δέ μή δυνάμενος ὡς συνήθιζε, νά ἐξοικονομῇ τά δι’ Αὐτόν ἀναγκαῖα διά τῶν ἰδίων του χειρῶν, διδάσκει ὅτι ταῦτα ἔλαβε παρά τῶν ἀδελφῶν τῶν ἀπό Μακεδονίας πρός Αὐτόν ἐλθόντων. «Καί γάρ τό ὑστέρημά μου ἀνεπλήρωσαν οἱ ἀδελφοί, ἐλθόντες ἀπό Μακεδονίας». Γράφει δέ καί πρός Φιλιππησίους· «οἴδατε δέ καί ὑμεῖς Φιλιππήσιοι ὅτι ἐξελθόντος μου ἀπό Μακεδονίας οὐδέ μία Ἐκκλησία ἐκοινώνησεν εἰς λόγον δόσεως καί λήψεως, εἰ μή ὑμεῖς μόνον. Ὅτι καί ἐν Θεσσαλονίκῃ καί ἅπαξ καί δίς ἐπέμψατέ μοι τά πρός χρείαν». Ἄς εἶναι λοιπόν, κατά τήν γνώμην τῶν φιλαργύρων καί οὗτοι μακαριώτεροι τοῦ Ἀποστόλου, ἐπειδή ἀπό τά ὑπάρχοντά των, ἐχορήγησαν εἰς Αὐτόν τά ἀναγκαῖα.
Ἀλλ’ οὔτε εἰς τήν ἐσχάτην ἠλιθιότητα ἐάν ἤθελε καταντήσει κανείς, θά ἐτόλμα νά εἴπῃ τοῦτο. Διότι ἐάν ἐπιθυμοῦμεν να΄υπακούσωμεν εἰς τό Εὐαγγελικόν πρόσταγμα καί νά ἀκολουθήσωμεν τήν ἐξ ἀρχῆς, ἐπί τῶν Ἀποστόλων θεμελιωθεῖσαν Ἐκκλησίαν, δέν πρέπει νά πειθώμεθα εἰς τάς ἰδικάς μας ὑποψίας, οὐδέ τά καλῶς εἰρημένα, κακῶς νά ἐννοοῦμεν. Ἀλλ’ ἀφοῦ ἀπορρίψωμεν τόν χλιαρόν καί ἄπιστον λογισμόν, ἄς ἐγκολποθῶμεν τόν αὐστηρόν καί ἀκριβή λόγον τοῦ Εὐαγγελίου. Οὕτω μόνον θά δυνηθῶμεν καί τά τῶν Πατέρων ἴχνη νά ἀκολουθήσωμεν καί τῆς τῶν κανόνων τοῦ κοινοβίου διαβιώσεως οὐδέποτε να΄απομακρυνθῶμεν καί ἐν τῇ πραγματικότητι νά ἀρνηθῶμεν τόν κόσμον τοῦτον.
Καλόν δέ θά ἦτο ἐδῶ, νά ἐνθυμηθῶμεν καί λόγον τινά Ἁγίου. Λέγεται λοιπόν ὅτι ὁ Ἅγιος Βασίλειος ὁ Ἐπίσκοπος Καισαρείας, τοιοῦτον λόγον εἶπε, πρός ἕνα συγκλητικόν, ὅστις χλιαρῶς ἀπομακρυνθείς ἀπό τόν κόσμον, κατεκράτησε καί ἀπέκρυψε μέρος τῶν ἰδικῶν του χρημάτων· «καί τόν συγκλητικόν ἀπώλεσας καί μοναχόν οὐκ ἐποίησας»· πρέπει λοιπόν ὅσον τό δυνατόν ταχέως νά ἐκκόψωμεν ἀπό τῆς ψυχῆς ἡμῶν τήν ρίζαν πάντων τῶν κακῶν, ἥτις εἶναι ἡ φιλαργυρία, γνωρίζοντες ἀσφαλῶς ὅτι ἐφ’ ὅσον μένει ἡ ρίζα εὐκόλως οἱ κλάδοι βλαστάνουν. Τήν δέ ἀρετήν ταύτην εἶναι δύσκολον νά ἀποκτήσουν οἱ μή ἐν τῷ κοινοβίῳ διάγοντες· διότι ἐν αὐτῷ καί διά τάς μεγαλυτέρας ἀκόμη ἀνάγκας μας, δέν καταβάλλομεν μέριμναν.
Ἔχοντες τώρα πρό ὀφθαλμῶν, τήν κατάκρισιν τοῦ Ἀνανίου καί τῆς Σαπφείρας, ἄς φρίξωμεν, ὅταν παρακρατοῦμεν δι’ ἡμᾶς ἔστω καί ἴχνος, ἐκ τῆς παλαιᾶς οὐσίας· ὁμοίως φοβηθέντες τό παράδειγμα τοῦ Γιεζῆ, τοῦ διά τήν φιλαργυρίαν του εἰς αἰωνίαν λέπραν παραδοθέντος, ἄς φυλαχθῶμεν νά μή σοιναθροίζωμεν διά τούς ἑαυτούς μας χρήματα τά ὁποῖα βεβαίως, οὔτε εἴχομεν ἐν τῷ κόσμῳ. Προσέτι δέ σκεπτόμενοι τήν διά τῆς ἀγχόνης τελευτήν τοῦ Ἰούδα ἄς φοβηθῶμεν νά ἐπαναποκτήσωμεν ὅτι περιφρονήσαντες, ἀπηρνήθημεν.
Πρός πάντα δέ ταῦτα, πρό ὀφθαλμῶν ἔχοντες πάντοτε, τό ἄδηλον τοῦ θανάτου ἄς προσέξωμεν μήπως εἰς ὥραν καθ’ ἥν δέν ἀναμένομεν, ἔλθῃ ὁ Κύριος ἡμῶν καί εὕρῃ κηλιδουμένην τήν συνείδησιν ἡμῶν ἐκ τῆς φιλαργυρίας, εἴπει δέ τότε εἰς ἡμᾶς ἐκεῖνα τά ὁποῖα ἐλέχθησαν εἰς τόν πλούσιον ἐκεῖνον· «ἄφρον, ταύτῃ τῇ νυκτί τήν ψυχήν σου ἀπαιτοῦσιν ἀπό σοῦ, ἅ δέ ἡτοίμασας τίνι ἔσται»;
ΠΗΓΗ: ΒΙΚΤΩΡΟΣ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΜΟΣ Β’ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ (ΣΕΛ. 436) ΑΘΗΝΑΙ 1955.
Οἱ Εἰκόνες καί οἱ φωτογραφίες τοῦ κειμένου, ἔχουν προστεθεῖ ἀπό τόν συντάκτη τῆς ἀνάρτησης.
