Ἄρθρο τοῦ † Ἁγιορείτου Μοναχοῦ ΘΕΟΚΛΗΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΑΤΟΥ δημοσιευθέν στό ὑπ. Ἀρίθμ. 97/10 – 2 – 1969 φύλλο τοῦ Ὀρθοδόξου Τύπου.
Ἡ ἐκ τῆς ἐκμηδενίσεως τῶν ἀποστάσεων προσέγγισις τῶν λαῶν, ἔφερεν τήν Ἀνατολήν καί τήν Δύσιν, ἑπομένως καί τάς Ἐκκλησίας, τόσον πλησίον τήν μίαν πρός τήν ἄλλην, ὥστε ἡ ἀλληλογνωριμία καί ὁ διάλογος μεταξύ των νά καταστοῦν ἀναπόφευκτος πραγματικότης.
Ἀλλά πρέπει ἀμέσως καί εὐθέως νά διευκρινισθῇ, ὅτι ὁμιλοῦντες περί Ἐκκλησιῶν, Ἀνατολικῶν καί Δυτικῶν, μεταχειριζόμεθα γλῶσσαν προσαρμογῆς εἰς μίαν νοοτροπίαν πεπλανημένην. Διότι δέν ὑπάρχει εἰμή ΜΙΑ Ἐκκλησία, ἥτις συγκροτεῖται ἀπό τάς ἤδη γνωστάς τοπικάς Ἐκκλησίας, ὡς Ὀρθοδόξους Ἐκκλησίας.
Ἐκτός τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, αἱ λεγόμεναι Ἀνατολικαί ἤ Δυτικαί ἀποτελοῦν αἱρετικά ἀθροίσματα μικρά ἤ μεγάλα, σώματα νοσοῦντα ποικίλως καί ἄλλα ἐντελῶς νεκρά.
Εὑρισκομένη, λοιπόν, ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ εἰς μίαν πρωτοφανῆ ἐγγύτητα μέ τάς διαφόρους αἱρετικάς ὁμάδας, δέν δύναται νά ἀποφύγῃ καί τήν γνωριμίαν καί τόν διάλογον μέ αὐτάς, ὡς καί τήν ἄφευκτον φθοράν τῶν τέκνων της, κατά τό Δαβιτικόν: «ἐμίγησαν τοῖς ἔθνεσι καί ἔμαθον τά ἔργα αὐτῶν».
Ὁ διάλογος ἔχει ἤδη δύο μορφάς. Μία εἶναι ἐπίσημος καί ἡ ἑτέρα ἀνεπίσημος. Ἡ ἀνεπίσημος παρουσιάζει ἕνα διάλογον, πού διεξάγεται ὡς διαλεκτική τοῦ λαοῦ μας μέ τά «πονηρά πνεύματα» ἐκ τῆς Δύσεως, (προτεσταντικῆς ἤ καθολικῆς), δι’ ἀνθρώπων δυτικῶν ἤ βιβλίων ἐκ τῆς αἱρετικῆς ἑσπερίας. Ἡ ἐπίσημος μορφή τοῦ διαλόγου, εἶναι αὐτή, ποῦ παρ’ ὅτι δέν ἀπεφασίσθη Συνοδικῶς, ὅμως διεξάγεται μεταξύ τοῦ Πατριαρχείου Κων/πόλεως, τοῦ Παπισμοῦ καί τοῦ Προτεσταντισμοῦ ἐντελῶς ἰδιομόρφως.
* * *
Βεβαίως ἕνωσις Ἐκκλησιῶν, κατά κυριολεξίαν, δέν πρόκειται νά γίνῃ, ἐκτός θαύματος, δηλαδή χωρίς θείαν ἐπέμβασιν, «νικῶσαν φύσεως τάξιν». Διότι εἶναι τοιαύτη ἡ φύσις τοῦ παπισμοῦ καί τοῦ προτεσταντισμοῦ, ὥστε τοιοῦτον καλόν νά μή φαίνεται πιθανόν, δι’ ἀνθρωπίνων μεθόδων καί …. καλῆς θελήσεως.
Ἐκεῖνο δέ, ὅπερ εἶναι λίαν ἐπικίνδυνον, τόσον διά τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας, ὅσον καί διά τό φρόνιμα τοῦ λαοῦ, εἶναι τό γεγονός τοῦ «ἐπισήμως» διεξαγομένου ἤδη διαλόγου ὑπό τῆς ἡγεσίας τοῦ Πατριαρχείου Κων/πόλεως, ὡς αἰτήματος ἀγάπης, διά τῆς ὁποίας ἀπονευροῦται τό κῦρος τῆς Ὀρθοδοξίας καί προκαλεῖται σύγχυσις καί ἀνησυχία.
Τό ἀκόμη ἀνησυχητικώτερον ὅμως εἶναι, ὅτι ὁ διάλογος οὗτος προῆλθεν ἐξ ἡμῶν ἐκ πτώσεως τοῦ ὀρθοδόξου βιώματος. Καί μάλιστα, ἐπειδή τόσον ὁ παπισμός, ὅσον καί ὁ προτεσταντισμός ἐντυπωσιάζουν διά τοῦ ὄγκου των καί τῆς ψευδοσοφίας των.
Δέν εἶναι νομίζωμεν ὅμως ἀρκετόν νά εἶναι πραγματικότης, ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία ἀποτελεῖ τήν Ἐκκλησίαν τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι ἀπαραίτητον καί ὅπως γνωρίζωμεν αὐτήν τήν ἀλήθειαν ὡς καί τήν μοναδικότητα καί εἰς τί συνίσταται ἡ ἀλήθεια καί ἡ μοναδικότης τῆς Ἐκκλησίας.
Καί ἄν μέν οἱ πολλοί, δέν εἶναι εἰς θέσιν νά γνωρίζουν θεωρητικῶς τί εἶναι ἐκεῖνο, ποῦ ἀκριβῶς βιοῦν ἐντός τῶν κόλπων τῆς Ἐκκλησίας, ὅμως οἱ «δοκοῦντες στύλοι εἶναι», τοὐλάχιστον θεωρητικῶς μόνον ὀφείλουν νά τό γνωρίζουν, ἐφ’ ὅσον ἐμπειρικῶς τό ἀγνοοῦν.
Οὕτω πως, διά τῆς ἀγνοίας των καί μέ τό «δέν ἔχομεν διαφοράς», δύο μεγάλα κακά ἀπεργάζονται. Ἕνα, ὅτι κλονίζουν τήν πίστιν τῶν Ὀρθοδόξων καί δέν τούς ὁδηγοῦν εἰς τήν ὁδόν τῆς θεώσεως· καί δεύτερον, ὅτι καθησυχάζοντες τούς αἱρετικούς εἰς τάς πλάνας των, τούς φράσσουν τήν ὁδόν τῆς σωτηρίου ἐπιστροφῆς εἰς τήν Μητέρα Ἐκκλησίαν.
* * *
Ἀλλ’ εἶναι, τάχα, ἀνάγκη νά εἴπωμεν, διά ποίους λόγους τινές τῶν ἡγετῶν τῆς Ἐκκλησίας, ἀγνοοῦν τόν πνευματικόν πλοῦτον καί τήν μονοδικότητά της; Ἁπλούστατα, διότι δέν ἐβίωσαν τάς ἁγίας ἐντολάς τοῦ Χριστοῦ, δέν συμμετέσχον εἰς τόν βίον τῶν ἁγίων Πατέρων, διότι δέν ἀπέκτησαν τόν «νοῦν» των, δέν ἔζησαν ἐν Χριστῷ καί δέν ἔσχον τάς ἐμπειρίας ἐκ τῆς μυστικῆς καί Μυστηριακῆς κοινωνίας του. Εἰς τό βάθος δέ τῶν ψυχῶν των, πολύ φοβούμεθα, ὅτι ὑπάρχει ἀπιστία εἰς τήν μοναδικότητα τῆς Ἐκκλησίας.
Καί ὅμως! Εἶναι ἀδύνατον νά βιώσωμεν ἐν Χριστῷ ἐκτός τῆς ἐνσωματώσεώς μας εἰς τήν ὅλην ζωήν τῆς ἁγίας Ἐκκλησίας μας. Ἔξω αὐτῆς, οὐδεμία σωτηρία ὑπάρχει καί παντελής στέρησις τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς, νῦν καί εἰς τούς αἰώνας.
Ὅπως δέ γράφει ὁ π. Γ. Φλωρόφσκυ, «ὅλον τό νόημα τῆς ἐπί τοῦ χρόνου κυριαρχίας τῆς Ὀρθοδοξίας ἔγκειται ἀκριβῶς εἰς τήν ἀριθμητικήν ταυτότητα τῆς Ἐκκλησίας – τῆς μιᾶς καί μοναδικῆς ἐν τῇ οἰκουμενικῇ καθολικῇ καί ὁλοχρονίῳ ὑπάρξει της, μέσα εἰς τήν ἀδιάκοπον συνέχειαν τῆς ἱεραρχικῆς διαδοχῆς, τῆς ἱερουργίας τῶν Μυστηρίων, τῆς κοινωνίας τῆς πίστεως καί τοῦ ἐνεργοῦντος Ἑνός Πνεύματος καί μιᾶς Χάριτος εἰς ὅλα ταῦτα…».
Ἀκριβῶς διά τόν λόγον τῆς μή βιώσεώς μας ὀρθοδόξως, κινδυνεύομεν νά καταστῶμεν παπικοί καί χωρίς ἕνωσιν μέ τόν παπισμόν! Καί ἀπό αὐτό τό ἐνδεχόμενον καταλαμβανόμεθα πλέον ὑπό τρόμου, διότι ἡ μέν ἕνωσις προϋποθέτει μόνον, δυστυχῶς, δογματικήν συζήτησιν, ἐνῶ ἡ μετάπτωσίς μας εἰς τό λατινικῶς ἤ προτεσταντικῶς ζῆν, δέν χρειάζεται εἰμή τήν ἀπουσίαν ὀρθοδόξου σκέψεως καί βιώματος.
* * *
Ὀφείλομεν νά εἴπωμεν, ὅτι δέον νά ἀντιτιθέμεθα πρός πάντα θεολογικόν διάλογον ἐπισήμου μορφῆς, διότι οὔτε ἡμεῖς εἴμεθα ὥριμοι, οὔτε οἱ παπικοί οὔτε οἱ προτεστάνται. Καί δέν εἴμεθα ἡμεῖς ἕτοιμοι, διότι ἡ ἐκπροσώπησίς μας εἰς σημαντικόν ποσοστόν δέν γνωρίζει ἐπαρκῶς τήν Ὀρθοδοξίαν μας καί ἑπομένως ἀδύνατον νά τήν ἐκφράσῃ, ἄν βεβαίως δέν περιορισθῆ εἰς τήν προσθήκην ἐν τῷ Συμβόλῳ καί εἰς τό Πρωτεῖον, ὡς καταλῦον τό Συνοδικόν σύστημα τῆς Ἐκκλησίας. Ἀλλ’ αἱ διαφοραί μας εἶναι βαθύτεραι.
Ὡσαύτως οἱ παπικοί δέν εἶναι ἕτοιμοι, διότι κοιμῶνται ἀνύποπτοι καί ἐν ἀγνοίᾳ τῆς τρομερᾶς πτώσεως εἰς τήν ὁποίαν εὑρίσκονται καί ἑπομένως, τί ἕνωσις, πέραν μιᾶς ὀλεθρίου παρῳδίας, δύναται νά γίνῃ; Τό αὐτό ἰσχύει καί διά τούς προτεστάντας.
Τεκμήριον, ὅτι ἐπέστη ὁ καιρός τῆς ἑνώσεως, δηλαδή τῆς διά μετανοίας ἐπιστροφῆς, θά εἶναι ὁ διά Πνεύματος Ἁγίου φωτισμός εἰς τάς ἐρεβώδεις περιοχάς τοῦ παπισμοῦ καί τοῦ προτεσταντισμοῦ, δι’ οὗ θά ἀποκαλυφθῆ εἰς τούς ἰδίους ἡ κεκρυμμένη συμφορά, ἡ νεκρότης καί τό σατανικόν πνεῦμα, τό ὁποῖον κατηύθυνε αὐτούς διά τῆς ὑπερηφανείας, εἰς τάς ὀδούς τῆς ἀπωλείας, κυρίως διά τοῦ ἀλαθήτου τοῦ πάπα.
Ἐπί τοῦ θέματος αὐτοῦ, ὁ διάσημος Σέρβος θεολόγος π. Ἰουστῖνος Πόποβιτς γράφει τά ἑξῆς εἰς τό νεοεκδοθέν βιβλίον του, ὑπό τόν τίτλον «Ἄνθρωπος καί Θεάνθρωπος»: «Δέν ὑπάρχει ἀμφιβολία τό δόγμα τοῦ ἀλαθήτου εἶναι ἡ αἵρεσις τῶν αἱρέσεων, μία ἄνευ προηγουμένου ἀνταρσία κατά τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ. Τό δόγμα αὐτό εἶναι φεῦ! ἡ πλέον φρικτή ἐξορία τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἀπό τήν γῆν· νέα προδοσία τοῦ Χριστοῦ· νέα σταύρωσις τοῦ Κυρίου, μόνον οὐχί ἐπί ξυλίνου, ἀλλ’ ἐπί τοῦ χρυσοῦ σταυροῦ τοῦ παπικοῦ οὑμανισμοῦ. Καί ταῦτα πάντα εἶναι κόλασις, διά τό ἄθλιον γηΐνον ὄν, πού λέγεται ἄνθρωπος».
Καί ἐν συνεχείᾳ, διερωτᾶται ὁ ὀρθόδοξος θεολόγος, τί δύναται νά γίνῃ μέ τόν δαιμονόληπτον παπισμόν: «Ὑπάρχει διέξοδος ἀπό τάς ἀναριθμήτους αὐτάς οὑμανιστικάς κολάσεις;… Ὑπάρχει, βεβαίως ὑπάρχει: ἡ μετάνοια… Ἀναμφιβόλως δέ, ἡ μετάνοια εἶναι τό φάρμακον καί δι’ αὐτήν τήν «παναμαρτίαν» τοῦ παπισμοῦ, τήν περιεχομένην εἰς τό ἀλαζονικόν δόγμα περί τοῦ ἀλαθήτου τοῦ πάπα….». Ἰδού πῶς σκέπτεται ἕνας γνήσιος ὀρθόδοξος θεολόγος. Πῶς εἶναι δυνατόν νά ὁμιλῇ κανείς σοβαρῶς δι’ ἕνωσιν, ὅταν «ἡ ὀρθόδοξος Ἐκκλησία κατέχῃ τήν ἀκεραίαν διδασκαλίαν τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ, διότι ἵσταται ἄνευ ὑποχωρήσεων εἰς τήν Θεανθρωπίνην μεθοδολογίαν τῶν ἁγίων Ἀποστόλων καί τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων», ἐνῷ κατά τόν σπουδαῖον θεολόγον Χομιάκωφ, «δέν ὑπάρχει διαφορά μεταξύ Βατικανοῦ καί προτεσταντισμοῦ, διότι ὁ παπισμός εἶναι πρῶτος προτεσταντισμός»;
* * *
Κατόπιν ὅλων αὐτῶν εἶναι πολύ περίεργον, πῶς ἐλπίζεται μία προσέγγισις τῆς Ἐ κ κ λ η σ ί α ς μετά τοῦ παπισμοῦ, ὅταν ἡ πτῶσις του θεωρεῖται ἡ τρίτη εἰς τήν ἱστορίαν, μετά τήν πτῶσιν τῶν πρωτοπλάστων καί κατόπιν τοῦ Ἰούδα, ὡς λέγει ὁ Πόποβιτς; Ἤ πῶς δύναται νά γίνῃ διάλογος μέ τόν προτεσταντισμόν, ὅταν ἡ πτῶσις του εἶναι τόσον μεγάλη, ὥστε πολλοί ἐκ τῶν ἀντιπροσώπων του νά ἔχουν ἐν πολλοῖς ὑπερβάλλει εἰς ἀρειανισμόν καί αὐτόν τόν Ἄρειον; «Οἱ διάφοροι Σωκῖνοι καί Σλαγιερμάχεροι – γράφει ὁ Πόποβιτς – εἶναι ἰσχυροί συναγωνισταί τοῦ Ἀρείου εἰς τό νά έκ-σαρκώνουν τόν σαρκωθέντα Θεόν. Ὁ δέ παπισμός μέ τήν ἠθικήν του εἶναι κατά πολύ ἀρειανός…».
Δέν γνωρίζομεν κατά πόσον θίγεται ἡ ἐκπροσώπησις τῆς Θεολογίας μας δι’ ὅσων ἀνωτέρω ἐγράψαμεν. Δυστυχῶς, θά ἐπαναλάβωμεν ὅτι πολλοί θεολόγοι καί ποιμένες τῆς Ἐκκλησίας δέν γνωρίζουν τήν φύσιν οὔτε τῆς Ὀρθοδοξίας, οὔτε τοῦ παπισμοῦ, οὔτε τοῦ προτεσταντισμοῦ. Τά γεγονότα τό πιστοποιοῦν.
Ἐάν ἐγένετο κατά βάθος γνωστή εἰς αὐτούς ἡ θειοτάτη Ὀρθοδοξία μας, ὡς καί ἡ εἰδεχθής φύσις τοῦ παπισμοῦ καί τοῦ προτεσταντισμοῦ, ἀσφαλῶς θά ἦτο ἐντελῶς διάφορος ἡ στάσις των ἔναντι τῶν ὑπέρ τόν ἀρειανισμόν αἱρετικῶν αὐτῶν. Τώρα, ἐκεῖνο, πού ἀπαιτεῖται, εἶναι νά ἀκτινοβολήσωμεν τό μεγαλεῖον τῆς ἐν Χριστῷ Ὀρθοδόξου ζωῆς καί τῆς χριστοκεντρικῆς θεολογίας μας, μεθ’ ὅλων τῶν γνωρισμάτων, ὅτι ἡ ἀδαμαντίνη Ὀρθοδοξία μας ἀποτελεῖ τήν Μίαν, Ἁγίαν, Καθολικήν καί Ἀποστολικήν Ἐκκλησίαν.
Πιστεύοντες εἰς τήν μοναδικότητα τῆς Ἐκκλησίας μας μόνον οὕτω δυνάμεθα νά βοηθήσωμεν τούς ἐν σκότει διαπορευομένους αἱρετικούς. Πρός τούς ὁποίους θά δεικνύωμεν μέν ἀγάπην καί συμπάθειαν, ὡς εἰς χειμαζομένους, ἀλλά βαθύτατα νά μισῶμεν τάς αἱρέσεις των. Καί νά ἐκδηλοῦμεν τό μῖσος μας αὐτό, ὡς κατά τοῦ διαβόλου στρεφόμενον, τοῦ πατρός ὅλων τῶν αἱρέσεων καί τῶν αἱρεσιαρχῶν. Οὕτω πως προσφέρομεν τήν ἀγάπην μας, ἀντί τῶν ἀπατώντων διαλόγων.
Ἐάν δέν εἴμεθα ἱκανοί νά ἐκπροσωπήσωμεν τήν ἁγίαν τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίαν, κατά τήν κρίσιμον αὐτήν ἐποχήν, εἶναι ἐντιμότερον νά τό ὀμολογήσωμεν, ἀντί νά τήν ἐκθέτωμεν εἰς κινδύνους καί περιπετείας.
ΠΗΓΗ: Ἐφημερίδα Ὀρθόδοξος Τύπος, φύλλο 97/1969
