Ἁγίου Δαμασκηνοῦ τοῦ Στουδίτου
Τρεῖς ἡμέρας καί τρεῖς νύκτας ἔμενον οἱ Ἀπόστολοι γύρωθεν εἰς τόν τάφον, καί ἐτήρουν τόν τόπον ἀπό τήν ἀγάπην, τήν ὁποίαν εἶχον πρός τήν Παναγίαν. Θωμᾶς δέ ὁ Ἀπόστολος, εὐδοκίᾳ Θεοῦ, ὡς καί εἰς τήν Ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου, οὕτω οὐδέ τότε εὑρέθη ἐκεῖ. Εἰς δέ τήν τρίτην ἡμέραν καί αὐτόν νεφέλη ἐξαίφνης ἥρπασε καί μετήγαγεν ἐπάνω εἰς τόν τάφον τῆς Παναγίας, ἔνθα ὑπήντησε τήν Παναγίαν ἄνωθεν τοῦ τάφου της, ἐνῷ μεθίστατο σύσσωμος εἰς τούς οὐρανούς, καί ὡς τήν εἶδεν ἔκραξε· «Παναγία, Παναγία, ποῦ ὑπάγεις;» Καί ἡ Παναγία τοῦ λέγει· «Δέξου αὐτό, φίλε μοι». Ἀπεζώσθη τότε ἡ Παναγία, καί τοῦ ἔδωκε τήν ἁγίαν ζώνην της, μέ τήν ὁποίαν ἦτο ἐζωσμένη· καί τήν μέν Παναγίαν πλέον δέν τήν εἶδε, μόνον ἐπῆγεν εἰς τούς ἄλλους Μαθητάς καί τούς εὗρε καθημένους καί φυλάττοντας τόν τάφον τῆς Παναγίας· τότε ἐκάθισε καί ἐκεῖνος, συλλυπούμενος ὅτι δέν εὑρέθη νά ἴδῃ καί αὐτός τόν θάνατον τῆς Παναγίας, ὡς οἱ ἄλλοι Ἀπόστολοι καί ἔλεγεν· «Ὅλοι μας ἑνός διδασκάλου εἴμεθα μαθηταί, ὅλοι μας ἕν κήρυγμα κηρύττομεν, ὅλοι μας ἑνός Κυρίου, τοῦ Χριστοῦ, εἴμεθα δοῦλοι· διατί σεῖς κατηξιώθητε καί εἴδετε τόν θάνατον τῆς Παναγίας καί ἐγώ δέν εὑρέθην; Μήπως ἐγώ δέν εἶμαι Ἀπόστολος; Μήπως δέν ἀρέσκει εἰς τόν Θεόν τό κήρυγμά μου; Ἀλλά σᾶς παρακαλῶ, συμμαθηταί μου, ἀνοίξατε τόν τάφον, κἄν νεκρόν νά ἴδω τό σῶμα της· ἔστω καί τώρα εἰς τό τέλος νά τό ἀσπασθῶ καί νά τό ἀποχαιρετήσω καί ἐγώ».
Ὑπήκουσαν λοιπόν οἱ Ἀπόστολοι εἰς τόν Θωμᾶν, καί ἤνοιξαν τόν τάφον τῆς Παναγίας, νά ἴδωσι τό σῶμα της, ἀλλά τίποτε δέν εὑρέθη, διότι μετέστη ἔκτοτε. Καί πῶς; Τό σῶμα ἐκεῖνο, εὐλογημένοι Χριστιανοί, ἄφθαρτον κατέστη καί ἀθάνατον, ὡς καί ἡ Ἁγία Σάρξ τοῦ Κυρίου, ὡς πάντες οἱ ἄνθρωποι μέλλομεν νά ἀφθαρτισθῶμεν εἰς τήν δευτέραν παρουσίαν τοῦ Χριστοῦ· ἀπέθανε μέν καί θαῦμα δέν εἶναι, ὅτι καί ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ὡς ἄνθρωπος ἀπέθανεν· ἠφθαρτίσθη δέ, ὡς καί ὁ Υἱός της, τό σῶμα ἐκεῖνο, ὅπερ μέλλουσιν οἱ δίκαιοι νά λάβωσιν εἰς τήν καθολικήν ἀνάστασιν, αὐτό τοῦτο ἔλαβε πρωτύτερα ἡ Παναγία πρό τῆς ἡμέρας ἐκείνης.
Εἰς πίστωσιν δέ περισσοτέραν, μίαν ἡμέραν ἐφάνη ἡ Παναγία εἰς τήν τράπεζαν τῶν Ἀποστόλων τοιουτοτρόπως. Οἱ Ἀπόστολοι, μετά τήν Ἀνάληψιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, εἶχον συνήθειαν, ὅταν ἤθελον νά φάγωσιν, ἄφηναν τόπον κενόν εἰς τήν τράπεζαν διά τόν Χριστόν· ἔκοπτον δέ τεμάχιον ἄρτου τετράγωνον, καί τό ἔθετον ἐπάνω τῆς τραπέζης εἰς μοῖραν Χριστοῦ· μετά δέ τό φαγητόν ἠγείρετο εἷς ἐξ αὐτῶν καί ἐλάμβανε τό τεμάχιον ἐκεῖνο μέ τάς δύο του χεῖρας, τό ὕψωνε καί ἔλεγε· «Μέγα τό ὄνομα τῆς Ἁγίας Τριάδος – Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, βοήθει ἡμῖν». Κατόπιν ἐλάμβανον ὀλίγον ἀπό τό τεμάχιον ἐκεῖνο καί ἔτρωγον ὅλοι ὅσοι εὑρίσκοντο εἰς τήν τράπεζαν.
Κατ’ ἐκείνας λοιπόν τάς ἡμέρας τή; Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου ἐκάθισαν οἱ Ἀπόστολοι ὡς εἰς παρηγορίαν νά φάγωσιν, ἔκοψαν δέ καί τόν ἄρτον ἐκεῖνον κατά τήν συνήθειαν· ὅταν δέ ἤθελον νά εἴπωσι «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, βοήθει ἡμῖν», παρευθύς ἐφάνη ἡ Παναγία ἐπάνωθέν των λαμπροφοροῦσα καί τούς εἶπε· «Χαίρετε, ὅτι μεθ’ ἡμῶν εἰμί πάσας τάς ἡμέρας»· ὡς δέ τήν εἶδον ἐβόησαν· «Παναγία Θεοτόκε, βοήθει ημίν»(¹)· τότε δέ ἐγνώρισαν ὅτι ζωντανή εἶναι καί σύσσωμος εἰς τούς οὐρανούς μετά τοῦ Υἱοῦ της.
Αὐτήν τήν ἑορτήν ἑορτάζομεν, εὐλογημένοι Χριστιανοί, αὐτήν πανηγυρίζομεν. Διά τοῦτο ἄς πανηγυρίζωμεν· ἄς ἑορτάζωμεν ὄχι ὡς εἶναι τῶν ἐθνῶν αἱ συνήθειαι, ἀλλ’ ὡς ἀρέσκει εἰς τόν Χριστόν καί τήν σήμερον ἑορταζομένην Παναγίαν, ὄχι μέ θυσίας ἑλληνικάς, ἤ μέ χορούς, ὄχι μέ μέθας καί ἀργολογίας, ὄχι μέ παίγνια καί ᾄσματα, καί μέ ὅσα χαίρει ὁ δαίμων, ὅταν τά κάμνωμεν, ὄχι μέ κακάς δαπάνας καί πολυφαγίας, ἀλλά μέ εὐχαριστίας, μέ δοξολογίας, μέ καθαράν καρδίαν, μέ ὅσα χαίρει καί δοξάζεται ἡ Παναγία· μέ τοιαῦτα ἄς ἑορτάζωμεν διά νά ἔχωμεν καί θάρρος πρός τήν Παναγίαν νά λέγωμεν· «Κυρία Θεοτόκε, Βασίλισσα, τιμή καί δόξα τῶν Χριστιανῶν, ὑψηλοτέρα τῶν οὐρανῶν καί καθαρωτέρα τοῦ ἡλίου, Παρθένε πανύμνητε καί ἀκήρατε, ἐλπίς τῶν ἁμαρτωλῶν καί λιμήν γαληνέ τῶν χειμαζομένων ὑπό τῶν ἁμαρτιῶν, βλέψον εἰς τόν λαόν σου, ἴδε εἰς τήν κληρονομίαν σου, πρόβατα εἴμεθα τῆς μάνδρας τοῦ Υἱοῦ σου ἄκακα καί πεπλανημένα, λοιπόν φύλαξον ἡμᾶς, λύτρωσον ἡμᾶς ἀπό τοῦ νοητοῦ λύκου, ἀπό τοῦ διαβόλου τάς χεῖρας, διότι Σέ ἔχομεν μεσῖτιν, προστάτιν, βοηθόν, εἰς σέ ἔχομεν τάς ἐλπίδας μας, ἁμαρτωλοί εἴμεθα καί τρέχομεν εἰς τήν βοήθειάν σου· μή μᾶς ἀποδιώξῃς, μή μᾶς ὀργισθῇς. Βλέπεις, Παρθένε, τούς πειρασμούς, βλέπεις τά κακά τά ὁποῖα συνέβησαν εἰς ἡμᾶς, διά τοῦτο ἐνθυμήσου τήν συγγένειαν, τήν ὁποίαν ἔχομεν· ὅτι ὅλοι μας ἀπό ἕν γένος εἴμεθα, καί ἡμεῖς καί σύ, Θεοτόκε· μεσίτευε, παρακάλεσε τόν Υἱόν σου, τόν ὁποῖον ἐσωμάτωσας, τόν ὁποῖον ἐβάστασας, τόν ὁποῖον ἐθήλασας, διά νά μᾶς σπλαχνισθῇ, νά μᾶς φιλανθρωπευθῇ, ἐδῶ μέν νά περάσωμεν ζωήν ἀβλαβῆ καί ἀκίνδυνον, ἐκεῖ δέ νά μᾶς ἀξιώσῃ τῆς αἰωνίου του Βασιλείας. Ἧς γένοιτο πάντας ἡμᾶς ἐπιτυχεῖν τῇ σῇ μεσιτείᾳ, ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ ἡμῶν, ᾧ πρέπει δόξα, τιμή καί μεγαλοπρέπεια εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Αμήν».
(¹) Ἔκτοτε ἐπεκράτησεν ἡ συνήθεια, εἰς τήν ὕψωσιν τοῦ ἄρτου αὐτοῦ, ἀντί τοῦ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, βοήθει ἡμῖν», νά λέγωμεν «Παναγία Θεοτόκε, βοήθει ἡμῖν», τό τεμάχιον δέ αὐτό τοῦ ἄρτου ἀποκαλεῖται Παναγία.
Ὁ λόγος εἶναι διασκευμασμένος κατά τήν φράσιν.
Πηγή: Ὁ Μέγας συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μηνός Αὐγοῦστου, (Τόμος Η’). Ἔκδοσις Γ‘, 1970 (σελ. 242 – 244).
