Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου
«ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΑ»
ΜΕΛΕΤΗ Δ’ (Β’)
Συλλογίσου τήν ποιότητα τοῦ βλάπτοντος, ἡ ὁποία εἶναι τό πλήρωμα τῆς ὕβρεως· διότι ἐκεῖνος ὀποῦ βλάπτει τόν Θεόν μέ τήν ἁμαρτίαν, εἶσαι ἐσύ ὁ ἴδιος· καί διά νά καταλάβῃς πόση εἶναι ἡ ἀχρειότης σου, στοχάσου ἐν πρώτοις τό σῶμά σου, τό ὁποῖον τώρα μέν εἶναι ἕνα σκεῦος γεμάτον ἀπό ἀκαθαρσίας, πρό ὀλίγου δέ ἦτον εὐτελέστερον καί ἀπό τόν κώνωπα, διότι ἦτον ἕνα οὐδέν, καί μετ’ ὀλίγον ἔχει νά γίνῃ φαγητόν τῶν σκωλήκων καί ἕνας βρῶμος καί μία λάσπη καί δυσωδία. Δεύτερον στοχάσου καί τήν ψυχήν σου, ἡ ὁποία εἶναι γεμάτη ἀπό ἀγνωσίαν, ἀπό ἀδυναμίαν, ἀπό κακίαν, ἀπό ἀφροσύνην καί πονηρίαν, πολεμουμένη ἀπό ἀναριθμήτους ἐχθρούς ὁρατούς καί ἀοράτους· ἀμπωθουμένη ἀπό τόσους πειρασμούς διά νά πέσῃ· συρομένη πρός τά κάτω ἀπό τόσα ἄτακτα καί ἄλογα πάθη· κρεμασμένη εἰς τήν ἄβυσσον ὅλων τῶν πταισμάτων καί ὅλων τῶν τιμωριῶν, εἰς τάς ὁποίας ἤθελες πίπτει κάθε στιγμήν, ἄν ἴσως καί ἐκεῖνος ὁ ἴδιος Θεός ὅπου ὕβρισες μέ τάς ἁμαρτίας σου, δέν ἤθελε σέ διακρατῇ μέ τήν χάριν του. Στοχάσου καί τρίτον τήν κακήν καί πονηράν σου προαίρεσιν, μέ τήν ὁποίαν ἐμεταχειρίσθης καί τάς αἰσθήσεις τοῦ σώματός σου, καί τάς δυνάμεις τῆς ψυχῆς σου, ὄργανα διά νά ἁμαρτάνῃς, καί δέν ἐστάθης δι’ ἄλλο καλός, παρά διά νά διαφθείρεσαι μέ τά κακά καί νά φονεύῃς τόν ἴδιον ἑαυτόν σου· «τῇ διαφθορᾷ σου Ἰσραήλ τίς βοηθήσει;» (Ὠσηέ ιγ’, 9).
Εἰ δέ καί αὐτά ὅπου εἴπομεν δέν εἶναι ἀρκετά νά σέ κάμουν νά καταλάβῃς τήν ἀχρειότητα καί εὐτέλειάν σου, στοχάσου τί εἶσαι ἐσύ συγκρινόμενος μέ ὅλους τούς ἀνθρώπους ὅπου εὑρίσκονται τώρα εἰς τόν κόσμον; τί εἶσαι ἐσύ συγκρινόμενος μέ ὅλους τούς ἀνθρώπους ὅπου ἦσαν προτήτερα; τί εἶσαι ἐσύ συγκρινόμενος μέ ὅλους ἐκείνους τούς ἀνθρώπους ὅπου θέλουν γεννηθῆ ἕως τῆς συντελείας τοῦ κόσμου; τί εἶσαι ἐσύ συγκρινόμενος μέ ὅλους τούς ἀγγέλους τοῦ οὐρανοῦ; στοχάσου τίς ἤθελεν ἠξεύρει νά σέ εὕρῃ, καί νά σέ διακρίνῃ ἀνάμεσα εἰς τόσον ἄπειρον πλῆθος; ἤ τίς δύναται νά κρατήσῃ λογαριασμόν διά λόγου σου; ἤ τί ἤθελε λείψει ἀπό αὐτό τό ἀναρίθμητον πλῆθος, ἐάν ἐσύ ἔλειπες ἀπό αὐτό; βέβαια ἤθελε λείψει ἕνα ἄτομον ὄντος, τό ὁποῖον οὔτε κἄν εἶναι ἰδικόν σου ἀλλά τοῦ Θεοῦ. Στοχάσου τί εἶσαι ἐσύ συγκρινόμενος μέ ὅλα τά κτίσματα, ὅσα ὁ Θεός δύναται νά κάμῃ μέ τήν ἄπειρον παντοδυναμίαν του; ἤ τί ἤθελε λείψει ἀπό αὐτά, ἄν ἐσύ ἔλειπες; βέβαια τό οὐδέν· μέ ὅλον τοῦτο, ὅλον τό πλῆθος τῶν κτισμάτων ὅπου εἶναι ἐνεργείᾳ καί ὅλον τό πλῆθος τῶν κτισμάτων ὅπου εἶναι δυνάμει, συγκρινόμενον μέ τόν Θεόν, εἶναι ἀπείρως μικρότερον ἀπό ἕνα σπειρί ἄμμου, ἀναφερόμενον εἰς ὅλον τόν κόσμον, ὡς λέγει ὁ Ἡσαΐας «πάντα τά ἔθνη, ὡς οὐδέν εἰσι, καί εἰς οὐδέν ἐλογίσθησαν· καί πάλιν· τήν δέ γῆν, ὡς οὐδέν ἐποίησεν» (μ’, 17, 23).
Ἐσύ λοιπόν ὅπου εἶσαι ὀλιγώτερον ἀπό μίαν στιγμήν ὄντος, καί ὅπου ἐκεῖνο τό ὀλίγον εἶναι ὅπου ἔχεις ἀναμεταξύ εἰς ὅλα τά κτίσματα, τό ἔχεις διά μόνην τήν χάριν τοῦ Κυρίου· ἐσύ λέγω ἀπετόλμησες νά ἀποστατήσῃς ἐναντίον εἰς τό θεῖόν του θέλημα, διά νά ζῇς κατά τήν ὄρεξίν σου. Ἐσύ ὅπου μέ τήν ἰδικήν σου δύναμιν δέν ἠμπορεῖς νά σηκώσῃς ἀπό τήν γῆν, οὔτε ἕνα ἄχυρον, ἠθέλησες νά κάμῃς μάχην μέ ἕνα Θεόν παντοδύναμον· ἐσύ ὅπου ὀλίγον προτήτερα ἤσουν ἕνα οὐδέν, ἐπαρώργισες ἕνα Θεόν αἰώνιον ὅπου ἦτο καί εἶναι καί θέλει εἶναι διά πάντα· ἐσύ ὅπου ἔχεις χρείαν ὡς καί ἀπό τήν πνοήν ὅπου ἀναπνέεις, ἐκινήθης εἰς πόλεμον ἐναντίον τοῦ Δεσπότου ὅλου τοῦ κόσμου· ἐσύ ὅπου εἶσαι ὅλος ἕνα σύνθετον τῆς θείας ἐλεημοσύνης, ἀπεστράφης καί ἀπέβαλες τήν φιλίαν τοῦ μόνου Ὑψίστου· ἀληθῶς ἀδελφέ. «Ἐξέστη ὁ οὐρανός ἐπί τούτῳ, καί ἔφριξεν ἐπιπλεῖον σφόδρα, λέγει Κύριος» (Ἱερ. β’, 12).
Τώρα σέ παρακαλῶ νά μοῦ εἰπῇς, τοιουτοτρόπως πρέπει νά κάμνῃ μέ ἕνα Θεόν καί ἄπειρον εὐεργέτην, ἕνα κτίσμα του τόσον ταλαίπωρον καί τόσον πολλά εὐεργετημένον ἀπό αὐτόν; ἄχ, ἀγαπητέ, καί πῶς ἐτόλμησες νά κάμῃς τόσον κακόν; ὡς λέγει ὁ προφήτης Ἱερεμιάς «ἰδού ἐποίησας τά πονηρά ταῦτα καί ἠδυνάσθης» (γ’, 5), ἤ διατί ἐπαρακινήθης νά τό κάμῃς; τάχα διά καμμίαν σου μεγάλην ἀνάγκην; τάχα διά κανένα μεγάλον σου κέρδος; ὄχι· ἀλλά διά πράγματα οὐτιδανά, διά πράγματα εὐτελῆ καί συγχαμερώτατα, τά ὁποῖα τώρα δέν εἶναι πλέον εἰς τόν κόσμον, ἀλλ’ ἐχάθησαν καί ἠφανίσθησαν, ὡσάν ἡ πρωϊνή δρόσος καθώς λέγει ὁ Ἰώβ· «ὥσπερ ὁμίχλη δρόσου ἀφανής ἐγένετο» (κδ’, 20) μέ ὅλον τοῦτο, ἐσύ ἐπρόκρινες καλλίτερα αὐτόν τόν σαπημένον πηλόν ἀπό ἐκεῖνο τό ἄπειρον πέλαγος τῆς τελειότητος, ὅπου εἶναι ὁ Θεός· ἆρά γε τί νά εἶπαν; καί πῶς νά ἐθρήνησαν οἱ ἄγγελοι δι’ αὐτό πού ἔκαμες; καθώς γέγραπται «ἄγγελοι ἀποσταλήσονται πικρῶς κλαίοντες» (Ἡσ. λγ’, 7) καί πόσον νά ἐχάρη ὁ διάβολος καί ὅλοι οἱ δαίμονες ὅταν σέ εἶδαν πώς ἔγινες σύντροφός τους κατά τήν πονηρίαν; ὡς λέγει ὁ Ἰώβ «ἐποίησε χαρμονήν τετράποσιν ἐν τῷ ταρτάρῳ» (μ’, 20)(¹) καί τώρα ποία ἄβυσσος θέλει εὑρεθῆ τόσον βαθεῖα, ὅπου νά εἶναι ἱκανή εἰς τήν ἰδικήν σου ἀχρειότητα;
Ἕως πότε λοιπόν, ἀδελφέ, ἕως πότε νά πλανᾷ ὁ διάβολος τήν καρδίαν σου καί νά σέ βυθίζῃ ἡ ἁμαρτία; κατά τόν Ἡσαΐαν «ἡ καρδία μου πλανᾶται, καί ἡ ἀνομία μέ βυθίζει» (κα’, 4) ἔλα εἰς τόν ἑαυτόν σου, καί γνώρισαι τί λογῆς ἐκαταστάθης διά τάς ἁμαρτίας ὅπου ἔκαμες· καί ἀποστράφου αὐτάς, καί μή παύσῃς ποτέ ἀπό τό νά τάς μισῇς, καί νά τάς βδελύττεσαι, καθώς σοῦ προαγγέλλει ὁ Θεός· «καί μνησθήσεσθε τάς ὁδούς ὑμῶν τάς πονηράς καί τά ἐπιτηδεύματα ὑμῶν τά μή ἀγαθά, καί προσοχθιεῖτε κατά πρόσωπον αὐτῶν ἐν ταῖς ἀνομίαις ὑμῶν». (Ἰεζεκ. λς’, 30). Ὁμολόγησαι ἐμπρός εἰς τόν Θέον, πῶς εἶσαι ἄξιος μυρίων κολάσεων, καί ἀποφάσισαι νά θέλῃς νά ἀποθάνῃς χίλιαις φοραῖς καλλίτερα, παρά νά μεταστραφῇς πλέον εἰς τήν ἁμαρτίαν. Παρακάλεσαι θερμῶς τόν Κύριον ὅπου ἠθέλησε μέ τόν ἴδιόν του αἷμα νά θανατώσῃ τήν ἁμαρτίαν, νά μή παραραχωρήσῃ ποτέ νά τήν δεχθῇς πλέον εἰς τήν καρδίαν σου, καί νά τήν κάμῃς πλέον σπήλαιον λῃστῶν, ἀπό ἐκεῖ ὅπου εἶναι τώρα οἶκος Θεοῦ καί ἱερόν προσευχῆς· «ὁ οἶκός, μου, οἶκος προσευχῆς κληθήσεται, ὑμεῖς δέ ἐποιήσατε αὐτόν σπήλαιον ληστῶν» (Λουκ. ιθ’, 46).
(¹) Λέγει δέ καί ὁ Μακάριος Αὐγουστῖνος «ὁσάκις τά ἀγαθά πράττομεν, χαίρουσιν οἱ ἄγγελοι, λυποῦνται δέ οἱ δαίμονες, ὁσάκις δέ ἀποπίπτομεν τοῦ ἀγαθοῦ τῷ μέν διαβόλῳ ἡδονῆς αἴτιοι καθιστάμεθα, τοῖς δέ ἀγγέλους τῆς ἰδίας ἀποστεροῦμεν χαρᾶς»· χαρά γάρ ἐστι τούτοις ἐπί ἑνί ἁμαρτωλῶ μετανοοῦντι· ἀλλά τί, τῷ ἐπί ἑνί δικαίῳ τήν μετάνοιαν καταλιπόντι ποιήσουσιν; (Εὐχ. ε’, ἤ κη’).
ΠΗΓΗ: ἡ βίβλος τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου: «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΜΑΤΑ» (σελ. 29). ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΟΙΚΟΣ ΒΑΣ. ΡΗΓΟΠΟΥΛΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 1971.
Ἡ Εἰκόνες τοῦ κειμένου τέθηκαν ἀπό τό συντάκτη τῆς ἀνάρτησης.
