Μέχρι κεραίας

          Σύντομο κήρυγμα ἐπί τῆς Εὐαγγελικῆς περικοπῆς τῆς Κυριακῆς ΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΤΗΣ Δ’ ΟΙΚΟΥΜ. ΣΥΝΟΔΟΥ (Ματθ. 5, 14 – 19), ἀπό τό βιβλίο τοῦ μακαριστοῦ Ἐπισκόπου Αὐγουστίνου Ν. Καντιώτου: «ΚΥΡΙΑΚΗ». (σελ. 86).

«Ἀμήν γάρ λέγω ὑμῖν, ἕως ἄν παρέλθῃ ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ, ἰῶτα ἕν ἤ μία κεραία οὐ μή παρέλθῃ ἀπό τοῦ νόμου ἕως ἄν πάντα γένηται» (Ματθ. 5, 18).

          Ἀκούσατε, ἀγαπητοί μου, ἀκούσατε τό σημερινό Εὐαγγέλιο. Εἶνε ἕνα μέρος ἀπό τήν Ἐπί τοῦ ὄρους ὁμιλία τοῦ Χριστοῦ. Σ’ αὐτή τήν ὁμιλία ὁ Χριστός εἶπε πολλά σπουδαῖα πράγματα, μέ τά ὁποῖα τελειοποίησε τό νόμο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης καί θέσπισε τό νόμο τῆς Καινῆς Διαθήκης. Καί τί εἶνε ἡ Καινή Διαθήκη; Εἶνε ἡ νέα συμφωνία τοῦ Χριστοῦ μέ τό λαό του. Τί ἄλλο εἶνε ἡ Καινή Διαθήκη; Εἶνε ἡ κληρονομία, πού ἀφήνει ὁ Χριστός στούς μαθητάς του καί διά μέσου αὐτῶν σέ ὅλους τούς χριστιανούς.

          Στίς ἀνθρώπινες κληρονομιές καί στίς ἀνθρώπινες διαθῆκες συνήθως οἱ γονεῖς παραδίδουν στά παιδιά τους ὅ,τι μέ κόπο καί ἱδρῶτα ἔφτειαξαν κι ἀπέκτησαν στή ζωή τους, δηλαδή κτήματα, σπίτια, μετρητά κ.λπ.. Πεθαίνοντας ἀφήνουν τήν περιουσία τους στά πλησιέστερα καί πιό ἀγαπητά πρόσωπα, πού εἶνε κατά κανόνα τά παιδιά τους καί σπανιώτερα κάποιος ἄλλος συγγενής ἤ καί μή συγγενής. Φυσικό εἶνε ν’ ἀφήνουν σ’ αὐτούς ὅλα ὅσα ἀπέκτησαν. Δείχνουν ἔτσι τήν ἀγάπη καί τή φροντίδα τους καί μετά θάνατον. Ὅπως λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, οἱ γονεῖς αἰσθάνονται χρέος ν’ ἀποταμιεύουν ὅ,τι μποροῦν γιά τά παιδιά τους (βλ. Β’ Κορ. 12, 14). Ὑπάρχουν δέ ἄνθρωποι, πού ἔζησαν κι ἀντιμετώπισαν δυσκολίες τῆς ζωῆς χάρις στή βοήθεια πού εἶχαν ἀπό μία πατρική κληρονομιά. Μερικές φορές βέβαια αὐτά πού ἀφήνουν οἱ γονεῖς στά παιδιά εἶνε λίγα καί φτωχικά ἀντικείμενα ἤ ἀκίνητα. Ἀλλ’ αὐτά τά λίγα καί φτωχικά ἀποκτοῦν κάποτε μεγάλη ἀξία καί φτάνουν νά γίνουν μιά μέρα ἕνα σημαντικό κεφάλαιο γιά τούς κληρονόμους.

          Εἶναι γνωστό, ὅτι ὅσο ἰσχύει μιά πατρική διαθήκη, ὁ ἴδιος ὁ πατέρας δεσμεύει τόν ἑαυτό του νά τηρήσῃ αὐτά πού ὑπόσχεται μέσα σ’ αὐτήν πρός τά παιδιά ἤ τούς ἄλλους κληρονόμους του. Αὐτά ἰσχύουν μέχρι νά κλείσῃ τά μάτια του στόν κόσμο τοῦτο. Ἕως τότε ἔχει περιθώριο ν’ ἀλλάξῃ τή διαθήκη. Μετά τό θάνατό του ἡ διαθήκη γίνεται ἀμετάκλητη, δέν ἀλλάζει ποτέ πλέον.

          Δέν δεσμεύεται ὅμως μόνο ὁ πατέρας. Δεσμεύονται καί οἱ κληρονόμοι. Ὅπως γίνεται σέ ὅλες τίς ἀνθρώπινες διαθῆκες, οἱ κληρονόμοι ἀναλαμβάνουν κι αὐτοί ὑποχρεώσεις. Ὀφείλουν νά ἐκτελέσουν κατά γράμμα τούς ὅρους πού γράφονται μέσα στή διαθήκη. Σέ περίπτωσι, πού ὅ,τι λέει ἡ διαθήκη, ἔστω καί στό ἐλάχιστο, δέν θά τηρηθῇ, οἱ κληρονόμοι χάνουν τά δικαιώματά τους. Ἄς ἔχῃ πεθάνει κι ἄς μή βρίσκεται στή ζωή ὁ πατέρας· ἡ διαθήκη μένει καί ἰσχύει.

          Ἀλλά γιατί τά λέμε αὐτά ἐδῶ τώρα; Τί μᾶς ἐνδιαφέρουν ἐμᾶς τά περιουσιακά καί κληρονομικά ζητήματα;

          Τό εἴπαμε, ἀγαπητοί μου, στήν ἀρχή. Ἔχουμε κ’ ἐμεῖς μιά διαθήκη μέ τό Θεό. Ἔχουμε συμφωνήσει καί ἔχουμε δεσμευθῆ μ’ αὐτήν. Ἔχουμε ἀναλάβει ἱερές ὑποχρεώσεις νά τήν τηρήσουμε. Ἡ δέσμευσι εἶνε κι ἀπό τά δύο μέρη· δεσμευθήκαμε κ’ ἐμεῖς ἀπέναντι στό Θεό, δεσμεύθηκε κι ὁ Θεός ἀπέναντι σ’ ἐμᾶς. Αὐτό ἔγινε πρώτη φορά στήν Παλαιά Διαθήκη. Σ’ ἐκείνη τή συμφωνία ὁ Θεός εἶπε στούς ἀνθρώπους, στό λαό τοῦ Ἰσραήλ· «Ἐάν θέλετε καί εἰσακούσετέ μου, τά ἀγαθά τῆς γῆς φάγεσθε…» (Ἠσ. 1, 19). Δέν τηρήθηκε ὅμως ἡ συμφωνία ἀπό τήν πλευρά τῶν ἀνθρώπων, καί ὁ Θεός ἀποδεσμεύθηκε ἀπό τήν ὑποχρέωσί του ἀπέναντι στό Ἰσραήλ. Τούς ἐγκατέλειψε· «Αὐτοί οὐκ ἐνέμειναν ἐν τῇ διαθήκῃ μου, κἀγώ ἠμέλησα αὐτῶν» (Ἰερ. 38[31], 32· Ἑβρ. 8, 9). Ἔτσι ἔγινε ἡ δευτέρα συμφωνία, πού λέγεται Καινή Διαθήκη. Ὄχι πλέον μέ ἕνα λαό, τόν παλαιό Ἰσραήλ, ἀλλά μέ τό νέο Ἰσραήλ, ὅλους δηλαδή ὅσοι στό ἑξῆς θά πιστεύουν στό Χριστό, τόν Υἱό τοῦ Θεοῦ. «Οὕτω γάρ ἠγάπησεν ὁ Θεός τόν κόσμον, ὥστε τόν υἱόν αὐτοῦ τόν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτόν μή ἀπόληται, ἀλλ’ ἔχῃ ζωήν αἰώνιον» (Ἰωάν. 3, 16).

          Καί ὁ μέν Θεός μένει πιστός μέ κάθε ἀκρίβεια καί ποτέ δέν ἀθετεῖ τά συμφωνημένα. «Ἀρνήσασθαι ἑαυτόν οὐ δύναται» (Β’ Τιμ. 2, 13). Ἐμεῖς ὅμως πολλές φορές ἀθετήσαμε καί ἀθετοῦμε τή συμφωνία μαζί του. Ἀλλοίμονο! Διότι ἡ ἀθέτησι τῆς πρώτης συμφωνίας εἶχε ὡς συνέπεια ἐπίγειες καί προσωρινές τιμωρίες, ἔστω καί ἄν οἱ τιμωρίες ἦταν ἀκόμη καί ὁ θάνατος. Ἡ ἀθέτησι ὅμως τῆς δευτέρας συμφωνίας, δηλαδή τῆς Καινῆς Διαθήκης, θά ἔχῃ αἰώνιες καί ἑπομένως πολύ σοβαρώτερες συνέπειες. Συγκρίνοντας τά δύο αὐτά ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέει· «Ἀθετήσας τις νόμον Μωϋσέως χωρίς οἰκτιρμῶν ἐπί δυσίν ἤ τρισί μάρτυσιν ἀποθνῄσκει· πόσῳ δοκεῖτε χείρονος ἀξιωθήσεται τιμωρίας ὁ τόν υἱόν τοῦ Θεοῦ καταπατήσας…;» (Ἑβρ. 10, 28 – 29). Ἐδῶ καί ἡ πιό μικρή ἀθέτησις θά ἔχῃ βαρύ τό τίμημα.

* * *

          Στή σημερινή εὐαγγελική περικοπή ὁ Κύριος μᾶς ἐφιστᾷ τήν προσοχή σ’ αὐτό τό σημεῖο. Μᾶς λέει, ὅτι ἐκεῖνος ἀπό τήν πλευρά του θά ἐκπληρώσῃ ὅλα ὅσα ὑποσχέθηκε μέ κάθε ἀκρίβεια. Γι’ αὐτό καί ἀπό μᾶς ζητεῖ τήρησι τοῦ θείου νόμου μέ κάθε συνέπεια· «Ἀμήν γάρ λέγω ὑμῖν, ἕως ἄν παρέλθῃ ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ, ἰῶτα ἕν ἤ μία κεραία οὐ μή παρέλθῃ ἀπό τοῦ νόμου ἕως ἄν πάντα γένηται» (Ματθ. 5, 18).

          Τό ἰῶτα καί ἡ κεραία εἶνε τά μικρότερα γράμματα καί σημεῖα τοῦ ἑβραϊκοῦ ἀλφαβήτου· ὅπως καί στά ἑλληνικά. Καί ἡ ἑβραϊκή ἔκφρασι «ἰῶτα ἕν ἤ μία κεραία» σημαίνει ὅ,τι καί ἡ ἑλληνική «μέ τό νῦ καί μέ τό σῖγμα». Ὅταν λέμε «Τοῦ τά εἶπε μέ τό νῦ καί μέ τό σῖγμα», ἐννοοῦμε, «Τοῦ τά εἶπε μέ κάθε λεπτομέρεια καί κάθε ἀκρίβεια».

          Ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ φαίνονται τά πιό μεγάλα καί σταθερά πράγματα. Ἐν τούτοις κι αὐτά μιά μέρα θά καταλυθοῦν. Ὅπως ἕνα σπίτι παλιώνει καί γκρεμίζεται – ὅλοι ἔχουμε δεῖ πεπαλαιωμένα καί ἐρειπωμένα σπίτια –, ἔτσι θά γίνῃ καί μέ τόν οὐρανό καί τή γῆ. Ἄλλωστε καί ἡ φυσική ἐπιστήμη κάνει λόγο γιά θερμικό θάνατο τοῦ σύμπαντος. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ὅμως εἶνε περισσότερο σταθερός. «Ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δέ λόγοι μου οὐ μή παρέλθωσι» (Ματθ. 24, 35). Τά λόγια τοῦ Θεοῦ εἶνε στερεώτερα, βεβαιότερα κι ἀπό τόν οὐρανό καί τή γῆ.

* * *

          Τί ὁρίζει ἡ διαθήκη τοῦ Θεοῦ; Τέσσερα πράγματα θά βροῦμε μέσα στήν ἁγία Γραφή, γιά τό μέλλον τῆς ἀνθρωπότητος· προφητεῖες, ὑποσχέσεις, ἐντολές καί ἀλήθειες. Γιά τήν τήρησί τους ὁ Θεός καί ὁ ἄνθρωπος ἔχουν ἀλληλοδεσμευθῆ, ὅπως καί στίς ἀνθρώπινες διαθῆκες.

          ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ. Ὅλα ὅσα ἔχουν ἀναγγελθῆ ὅτι θά ἐπακολουθήσουν στό μέλλον, θά γίνουν· οἱ προφητεῖες δηλαδή θά πραγματοποιηθοῦν ὁπωσδήποτε. Κι ἄν θεωροῦνται ἀπίθανες καί ἀδύνατες, «οὐκ ἀδυνατήσει παρά τῷ Θεῷ πᾶν ῥῆμα» (Λουκ. 1, 37). Κι ἄν οἱ αἰῶνες καί οἱ χιλιετίες περνοῦν, ὁ Θεός ἀργεῖ ἀλλά δέν λησμονεῖ. Μέχρι τώρα πλῆθος προφητεῖες πραγματοποιήθηκαν. Ἐμεῖς μάλιστα σήμερα ἔχουμε κι ἄλλους λόγους νά πιστεύουμε μέ μεγαλυτέρα βεβαιότητα. Στίς ἡμέρες μας μερικές προφητεῖες τῆς Ἀποκαλύψεως ἀρχίζουν νά πραγματοποιοῦνται. Δεκαεννέα αἰῶνες λ.χ. ἔγραφε ἱερό τοῦτο βιβλίο ἕνα μυστηριώδη ἀριθμό, τόν ἀριθμό 666 (βλ. Ἀποκ. 13, 18). Σήμερα ὁ ἀριθμός αὐτός ἄρχισε ἤδη νά ἐμφανίζεται στή ζωή τῆς ἀνθρωπότητος.

          ΥΠΟΣΧΕΣΕΙΣ. Ὁ Θεός ὑπόσχεται ἀμοιβή σέ ὅποιον τηρεῖ τόν νόμο του, ἀπειλεῖ δέ μέ τιμωρία ὅποιον τόν καταπατεῖ. Στούς πρωτοπλάστους εἶπε ὅτι, ἄν δοκιμάσουν τόν ἀπηγορευμένο καρπό, θά πεθάνουν· καί πράγματι τήρησε τήν ὑπόσχεσί του. Ὑποσχέθηκε στόν Ἀβραάμ, ὅτι θά γίνῃ γενάρχης ἀναριθμήτου λαοῦ· καί ἔγινε ὄντως ἡ ῥίζα τοῦ Ἰσραήλ. Ὑποσχέθηκε, ὅτι θά δώσῃ στόν περιούσιο λαό του τή γῆ τῆς ἐπαγγελίας· πράγματι τούς τήν ἔδωσε. Ὑποσχέθηκε, ὅτι θά ἔλθῃ ὁ Μεσσίας· ὄντως ἦλθε. Ὑποσχέθηκε στούς Ἀποστόλους τό Πνεῦμα τό Ἅγιο· τό ἔστειλε τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς. Ἔτσι θά γίνῃ καί μέ ὅσα ἔχει ὑποσχεθῆ γιά ἀργότερα. Ὁ Ἀπόστολος Πέτρος λέει, ὅτι κάνουν λάθος ὅσοι βλέποντας τό πέρασμα τοῦ χρόνου κι ὅτι ὁ Θεός ἀναβάλλει νά τιμωρήσῃ τούς ἀσεβεῖς, θεωροῦν τή μακροθυμία τοῦ Θεοῦ ὡς ἀργοπορία Του, «βραδυτῆτα» (Β’ Πέτρ. 3, 9).

          ΕΝΤΟΛΕΣ. Ἀλλ’ ἐκτός ἀπό τίς προφητεῖες καί τίς ὑποσχέσεις ὁ Θεός ἔδωσε καί ἐντολές, γιά νά τηρηθοῦν ἀπό τήν ἀνθρωπότητα καθ’ ὅλο τό διάστημα τοῦ μέλλοντος πού ἀνοίγεται ἐμπρός της μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων. Εἶνε δέ χαρακτηριστικό, ὅτι ὅσες φορές ὁ ἄνθρωπος τηρεῖ τίς θεῖες ἐντολές, τότε καί ὁ Θεός τηρεῖ τίς ὑποσχέσεις του. Ἐνῷ ὅταν ὁ ἄνθρωπος δέν τηρῇ τίς θεῖες ἐντολές, τότε καί ὁ Θεός δέν ὑποχρεώνεται νά τηρήσῃ τίς ὑποσχέσεις του, ἀφοῦ ὁ ἄνθρωπος χάλασε τή συμφωνία καί κατεπάτησε τή διαθήκη. Ἡ τήρησι τῶν ἐντολῶν εἶνε ζωή γιά τόν ἄνθρωπο, ἡ δέ καταπάτησι θάνατος. Αὐτό μπορεῖ νά τό παρατηρήσῃ κανείς σέ ὅλη τήν ἱερά ἀλλά καί στήν κοσμική ἱστορία. Γι’ αὐτό ὅλα ὅσα προστάζει ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ πρέπει νά τηρηθοῦν. Ὅλες οἱ θεῖες ἐντολές πρέπει νά μείνουν μέχρι τέλους σεβαστές. Δέν ἰσχύουν γιά ὡρισμένες ἐποχές μόνο οὔτε ἦταν μόνο γιά «τῷ καιρῷ ἐκεῖνῳ», ὅπως λένε ἀσεβῶς ὡρισμένοι. Εἶνε γιά κάθε ἐποχή, εἶνε προστάγματα αἰώνια.

          ΑΛΗΘΕΙΕΣ. Τέλος ἐκτός ἀπό τίς ἐντολές, πού ἔδωσε ὁ Θεός στόν ἄνθρωπο γιά τόν πρακτικό του βίο, τοῦ ἀπεκάλυψε καί ἀλήθειες, στίς ὁποῖες πρέπει νά κρατήσῃ προσηλωμένη τή διάνοια καί τήν καρδιά του μέχρι τέλους. Ἀλήθεια λ.χ. εἶνε ὅτι ὁ Θεός εἶνε τριαδικός, ὅτι αὐτός δημιούργησε τόν κόσμο, ὅτι αὐτός ἔπλασε τόν ἄνθρωπο, ὅτι φροντίζει τά πάντα μέ τή θεῖα πρόνοιά του, ὅτι ὁ Χριστός εἶνε τέλειος Θεός καί τέλειος ἄνθρωπος, ὅτι ἡ Παναγία εἶνε ἀειπάρθενος, ὅτι ὑπάρχει κόλασι, παράδεισος, δαίμονες, ἄγγελοι, ὅτι ἔχουμε ψυχή ἀθάνατη κ.λπ.. Αὐτές οἱ ἀλήθειες τῆς πίστεως λέγονται δόγματα. Ἄν κανείς δέν κρατήσῃ μέχρι τέλους πίστι στά ὀρθά δόγματα, δέν θά σωθῇ. Ἀπό τίς ἀλήθειες, ἀπό τά ὀρθόδοξα δόγματα, ἐξαρτᾶται ἡ σωτηρία. Ὅλες λοιπόν οἱ ἀλήθειες πρέπει πάσῃ θυσία νά διαφυλαχθοῦν. Καί ἡ παραμικρά φθορά μπορεῖ νά καταστρέψῃ τή σωτηρία.

          Καί οἱ μέν προφητεῖες θά πραγματοποιηθοῦν ὁπωσδήποτε, εἴτε τό θέλουμε ἐμεῖς εἴτε δέν τό θέλουμε. Οἱ δέ ὑποσχέσεις θά τηρηθοῦν ἐπίσης κατά γράμμα· ὁ Θεός δέν ψεύδεται, οὔτε λησμονεῖ. Ἡ τήρησι ὅμως τῶν ἐντολῶν καί ἡ φύλαξι τῶν ἀληθειῶν, δηλαδή τῶν δογμάτων τῆς Ὀρθοδοξίας, ἔχουν σχέσι μέ τόν καθένα ἀπό μᾶς. Μέ ἄλλα λόγια, ὁ Θεός ἔχει ἀναλάβει τήν πραγματοποίησι τῶν προφητειῶν καί τῶν ὑποσχέσεων, κ’ ἐμεῖς ἔχουμε ἀναλάβει τήν τήρησι τῶν ἐντολῶν καί τή φύλαξι τῶν ἀληθειῶν.

* * *

          Ἀγαπητοί μου,

          Οἱ πατέρες τῆς Δ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, πού ἡ μνήμη τους τιμᾶται τή σημερινή Κυριακή, τά φύλαξαν ὅλα μέ ἀκρίβεια καί τά τήρησαν ὅλα μέχρι κεραίας. Πίστευαν στίς προφητεῖες, εἶχαν βεβαιότητα στίς ὑποσχέσεις, ἐφήρμοσαν τίς ἐντολές, προπαντός δέ φύλαξαν τίς ἀλήθειες καί τά δόγματα. Ἀγωνίστηκαν ὑπεράνθρωπα, ὑπέμειναν θυσίες, ἐξορίες, μαρτύρια, γιά νά μή χαθῇ καμμιά ἀλήθεια, γιά νά μήν καταστραφῇ κανένα δόγμα. Δέν ἔκαναν ἐπιλογή, δέν διάλεγαν τί θά τηρήσουν καί τί δέν θά τηρήσουν, κατά τήν ἀρέσκειά τους. Δέν τηροῦσαν τά μέν ἀφήνοντας τά δέ. Τηροῦσαν ὅλα μέ ἀκρίβεια καί πιστότητα. Αὐτό δέ ἀκριβῶς τούς ἀσφάλισε στήν Ὀρθοδοξία.

          Ἡ Ὀρθοδοξία εἶνε ἡ ἀκεραία μονάδα μέ τήν ἐπίγειο καί οὐράνιον ἀξία. Ἄν κανείς φθείρῃ ἔστω καί στό ἐλάχιστο τήν ἀκεραιότητά της, χάνει τό θησαυρό τῆς αἰωνιότητος, δηλαδή βρίσκεται ἐκτός τῆς σωτηρίας. Οἱ αἱρέσεις ξέπεσαν ἀπό τήν ἀκεραία μονάδα, εἶνε κλάσματα τῆς ἀληθείας. Γι’ αὐτό δέν σῴζουν, ἀλλ’ ὁδηγοῦν στήν ἀπώλεια.

          Ἄς προσέξουμε, λοιπόν, κ’ ἐμεῖς, στίς ἔσχατες αὐτές ἡμέρες νά κρατήσουμε μέχρι κεραίας, δηλαδή ἀκεραία, τήν κληρονομία τοῦ Χριστοῦ, τό θησαυρό τῆς ἀποστολικῆς καί πατερικῆς παραδόσεως, μέ ἀκεραιότητα στήν πίστι καί μέ ἀκρίβεια στήν ἐφαρμογή.

          Οἱ Εἰκόνες τοῦ κειμένου, ἔχουν τεθεῖ ἀπό τόν συντάκτη τῆς ἀνάρτησης.