ΕΥΕΡΓΕΝΤΙΝΟΣ ΥΠΟΘΕΣΙΣ α’
Ἐν τῷ βίῳ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Ἐλεήμονος.
Ἕνας Μοναχός τόν καιρόν ἐκεῖνον διερχόμενος ἀπό τήν Ἀλεξάνδρειαν εἶχε μαζί του καί μίαν ὡραιοπρόσωπον κόρην· μερικοί τότε ἀπό τούς ἀνθρώπους τῆς Ἐκκλησίας τόν εἶδον καί καταγγέλλουν εἰς τόν Μακάριον Ἰωάννην τό περιστατικόν, ὅτι δῆθεν ἡ συντροφιά τοῦ Μοναχοῦ καί τῆς κόρης πολλούς σκανδαλίζει. Αὐτός δέ παρασυρθεῖς ἀπό τούς λόγους των καί νομίσας, ὅτι κάνουν αὐτήν τήν ὑπόμνησιν κινούμενοι ἀπό θεῖον ζῆλον, διατάσσει νά συλλάβουν τόν Μοναχόν καί τήν κόρην καί νά τούς δείρουν σκληρότατα· κατόπιν δέ νά τούς κλείσουν χωριστά εἰς τήν σκοτεινοτέραν φυλακήν.
Ἀφοῦ δέ ἐξετελέσθη ἡ διαταγή καί ἐφυλακίσθησαν ὁ Μοναχός μετά τῆς κόρης, καί τό σκότος τῆς νυκτός ἐκάλυψε τήν πόλιν τῆς Ἀλεξανδρείας, κατά τά μεσάνυκτα ἕνα τρομακτικόν ὄνειρον κατετάραξε τόν Πατριάρχην· παρουσιάζεται ὁ Μοναχός ἀποκαλύπτων τό καταπληγωμένον σῶμά του καί λέγει ἀπευθυνόμενος πρός αὐτόν μέ ἁπλότητα καί ἀφέλειαν· «Τί λοιπόν; σοῦ ἀρέσουν αὐτά, Δέσποτα; Πίστευσε, ὅτι αὐτήν ἐδῶ τοὐλάχιστον τήν φοράν ἔχεις ἀπατηθῆ καί σύ ὡς ἄνθρωπος».
Ἐγερθεῖς ὁ Πατριάρχης ἐκ τοῦ ὕπνου ἀμέσως στέλλει καί καλεῖ πλησίον του τόν Μοναχόν, ἀφοῦ τόν ἐξήγαγεν ἀπό τήν φυλακήν· οὗτος δέ μόλις ἠδύνατο νά βαδίζῃ ἀπό τά πολλά τραύματα. Ὁ Πατριάρχης τόν ἐκοίταξε μετά προσοχῆς καί ἀνεγνώρισεν εἰς τό πρόσωπόν του τόν Μοναχόν τόν ὁποῖον εἶδεν εἰς τόν ὕπνον του!
Ἐπιθυμῶν δέ νά μάθῃ, ἐάν, πράγματι, τόσας πληγάς εἶχε, ὅσας ἔφερε καί κατά τήν ἐμφάνισιν εἰς τό ὄνειρον, διατάσσει νά ἀπογυμνωθῆ, ἀφοῦ καλύψῃ τά ἀπόκρυφα μέλη του μέ μίαν πετσέταν. Κατά θείαν ὅμως οἰκονομίαν ἐλύθη ἡ πετσέτα καί ἀπεκαλύφθησαν τά ἀπόκρυφα μέλη του. Καί τότε, ἐνῷ ὁ Μοναχός εἶχε γίνει κατακόκκινος ἀπό τήν ἐντροπήν, ἀπεδείχθη, ὅτι ἦτο ἀνίκανος διά τήν ἁμαρτίαν, ἐπειδή ἦτο εὐνοῦχος· ἄν καί λόγῳ τοῦ νέου τῆς ἡλικίας, δέν ἦτο δυνατόν ἐνωρίτερον νά ἀπαλλαγῇ πάσης ὑπονοίας. Ἀμέσως λοιπόν ὁ Πατριάρχης, κατάπληκτος ἀπό τά γεγονότα, ἀπεμάκρυνε τούς κατηγόρους τοῦ Μοναχοῦ ἀπό τά ἐκκλησιαστικά των ἀξιώματα καί τούς ἐπέβαλε τήν ποινήν τῆς τριετοῦς ἀργίας. Εἰς δέ τόν θεοφιλῆ Μοναχόν ἀπελογεῖτο δεόντως καί ἐζήτει παρ’ αὐτοῦ συγχώρησιν διά τό κακόν, πού τοῦ ἐπροξένησε, χωρίς νά γνωρίζῃ τήν κατάστασίν του. Ἀλλά δέν δύναμαι, ἔλεγεν, ὁ Πατριάρχης πρός τόν Μοναχόν, νά ἐπαινέσω καί τήν ἰδικήν σου ἐνέργειαν, καθ’ ἥν, ἐνῷ εἶσαι Μοναχός καί φαίνεσαι τόσον νέος, περιφέρεσαι εἰς τάς πόλεις καί σύρεις πλησίον σου μίαν γυναῖκα, σκανδαλίζων τοιουτοτρόπως τούς περισσοτέρους.
Ἐκεῖνος δέ μέ τήν ἁρμόζουσαν ἐντροπήν καί μετριότητα ἀπήντησεν· «Ἄς εἶναι εὐλογητός ὁ Κύριος, Δέσποτα· σέ διαβεβαιῶ, ὅτι δέν ψεύδομαι. Πρό ὀλίγων ἡμερῶν εὑρισκόμουν εἰς Γάζαν, καί ἀπό ἐκεῖ, ἐνῷ ἐπήγαινα νά προσκυνήσω τούς Ἁγίους Κῦρον καί Ἰωάννην, μέ συναντᾷ κατά τό ἑσπέρας ἡ κόρη αὐτή· ἀμέσως μέ σεβασμόν πίπτει ἔμπροσθεν τῶν ποδῶν μου παρακαλοῦσά με νά τήν συνοδεύσω, διότι ἐπεθύμει νά γίνῃ Χριστιανή· ἡ κόρη αὐτή ἦτο Ἑβραία. Ἐγώ λοιπόν, φοβηθείς τήν τιμωρίαν τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος διέταξε νά μή περιφρονῶμεν κανένα ἀπό τά ἀσήμαντα πλάσματά του, μετά προθυμίας ἀκούσας τήν παράκλησιν αὐτήν, ἀπεφάσισα νά τήν συνοδεύσω. Δέν εἶχον ἄλλωστε λόγον νά φοβηθῶ πειρασμικήν ἐνέργειαν, διότι εὑρίσκομαι εἰς τήν κατάστασιν τῆς σωματικῆς ἀναπηρίας. Ἀφοῦ λοιπόν ἔφθασα ἐκεῖ, δηλαδή εἰς τόν Ναόν τῶν Ἁγίων Ἀναργύρων, καί ἐπραγματοποίησα τό τάξιμόν μου, ἐδίδαξα εἰς αὐτήν τήν χριστιανικήν Πίστιν. Ἔκτοτε μέ αἰσθήματα ἁγνά τήν ἔχω μαζί μου διά νά τήν προστατεύω καί τήν συντηρῶ μέ τά ἐλέη τῶν Χριστιανῶν, φροντίζω δέ, ἐάν δυνηθῶ, νά τήν κατατάξω εἰς γυναικεῖον Μοναστήριον».
Μόλις ἤκουσεν αὐτά ὁ Μακάριος ἐκεῖνος Πατριάρχης ἀνεφώνησε κατάπληκτος· «Βαβαί! Πόσοι δοῦλοι τοῦ Θεοῦ ζοῦν χωρίς θόρυβον καί ἐπιδείξεις, ἔστω καί ἐάν παραμένουν εἰς ἡμᾶς ἄγνωστοι!». Ἀμέσως δέ προσφέρει ὡς δῶρον εἰς τόν Μοναχόν ἑκατόν νομίσματα· ἐκεῖνος ὅμως ἠρνήθη νά τά δεχθῇ ἀπαντῶν· «Ἐάν ὁ Μοναχός ἔχῃ πίστιν, δέν χρειάζεται χρήματα· ἐάν πάλιν ἀγαπᾷ τά χρήματα, τότε ἡ ψυχή του εἶναι ἔρημος ἀπό πίστιν». Ἀφοῦ εἶπεν αὐτά καί ἠσπάσθη τήν χεῖρα τοῦ Πατριάρχου ἀνεχώρησε.
Τότε ὁ Πατριάρχης συνεβούλευσε τούς παρευρισκομένους νά ἀποφεύγουν τάς ἐναντίον τῶν Μοναχῶν κατηγορίας· ἐπανέλαβε δέ καί μίαν ὑπέροχον φράσιν τοῦ ἀοιδίμου βασιλέως Ἁγίου Κωνσταντίνου, τήν ὁποίαν ἀπηύθυνε πρός μερικούς, πού τοῦ ἐπέδωσαν λιβέλλους ἐναντίον Ἐπισκόπων, κατά τήν πρώτην έν Νικαίᾳ Οἰκουμενικήν Σύνοδον· ἀπορρίπτων τάς κατηγορίας ἐκείνας ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος εἶπε· «Ἐάν συνήντων πορνεύοντα Ἐπίσκοπον ἤ Μοναχόν, ἐκβάλλων τήν βασιλικήν μου χλαμύδα, θά ἔρριπτα αὐτήν ἐπάνω του, ὥστε νά τόν καλύψω διά νά μή τόν ἴδῃ κανείς ἁμαρτάνοντα». Καί συνέχισεν ὁ Πατριάρχης· ἐγνώριζε καλῶς ἐκεῖνος, ὅτι τά ἐλαττώματα τῶν τοιούτων ἀνδρῶν (Μοναχῶν καί Ἐπισκόπων), ὅταν φανερωθοῦν εἰς τούς πολλούς, ὄχι μόνον προκαλοῦν ἀνυποληψίαν τῶν ἀξιῶν τιμῆς καί σεβασμοῦ ἐκκλησιαστικῶν ἀξιωμάτων, ἀλλά διά τῶν τοιούτων κακῶν παραδειγμάτων δικαιολογοῦν τάς παρεκτροπάς των οἱ ζητοῦντες ἀφορμήν.
Ἐξ αἰτίας λοιπόν τοῦ περιστατικοῦ τοῦ εὐνούχου Μοναχοῦ, τό ὁποῖον διετήρησε ζωηρόν εἰς τήν ψυχήν του, δέν ἔδωσεν οὐδεμίαν προσοχήν εἰς τάς συκοφαντίας ἐναντίον τοῦ Μεγάλου Βιταλίου ὁ ἀείμνηστος ἐκεῖνος Πατριάρχης Ἰωάννης ὁ Ἐλεήμων.
Πηγή: ΕΥΕΡΓΕΝΤΙΝΟΣ (ΤΟΜΟΣ Γ’). Ἑπιμελείᾳ Βίκτωρος Ματθαίου Καθηγουμένου τῆς ἐν Κρονίζη Κουβαρᾶ Ἀττικῆς Ἱερᾶς καί σεβασμίας Δεσποτικῆς Μονῆς Μεταμορφώσεως του Σωτῆρος. Ἀθῆναι 1964 (σελ. 13 – 14).
Ἡ Εἰκόνα τοῦ κειμένου, ἔχει τεθεῖ ἀπό τόν συντάκτη τῆς ἀνάρτησης.
