Τό φυσικόν καί οὐσιῶδες ἰδίωμα τοῦ νοός εἶνε, νά καταγίνηται πάντοτε, καθ’ ὅ νοῦς εἰς τά συγγενῆ νοητά· καθ’ ὅ ἄυλος, εἰς τά ἄυλα· καθ’ ὅ ἀθάνατος, εἰς τά ἀθάνατα· ἑνί λόγῳ, νά καταγίνηται εἰς τά ἀληθῆ καλά, καί ταῦτα νά ἔχῃ τροφήν, αὔξησιν, καί ἀκολούθως ἡδονήν. Ἐκ τοῦ ἐναντίου, τό φυσικόν ἰδίωμα τοῦ σώματος εἶνε, νά κλίνῃ πάντοτε, καθ’ ὅ σῶμα εἰς τά σωματικά· καθ’ ὅ αἰσθητόν, εἰς τά αἰσθητά· καθ’ ὅ ὑλικόν, εἰς τά ὑλικά· ἑνί λόγῳ νά κλίνῃ εἰς τά ψευδῆ καλά, καί ταῦτα νά ἔχῃ τροφήν, αὔξησιν, ζωήν, καί ἀκολούθως ἡδονήν. Διά τοῦτο εἶπε καί ὁ Νύσσης θεῖος Γρηγόριος· «Διπλῆς οὔσης ἐν τῇ ἀνθρωπίνῃ φύσει τῆς ἡδονῆς, τῆς μέν ἐν ψυχῇ δι’ ἀπαθείας ἐνεργουμένης, τῆς δέ, διά πάθους ἐν σώματι, ἥν περ ἐξ ἀμφοτέρων ἡ προαίρεσις ἕληται, αὕτη κατά τῆς ἑτέρας τό κράτος ἔχει» (Λόγῳ ι’, εἰς τό ᾆσμα τῶν ᾀσμάτ. τόμ. α’). Ἄν καί ὅμως τό σῶμα, καθ’ ὅ σῶμα, κλίνει φυσικά εἰς τήν τῶν αἰσθητῶν ἡδονήν· μ’ ὅλον τοῦτο, ἄγεται, κυβερνεῖται, καί χαλιναγωγεῖται ὑπό τοῦ νοῦ, ὅταν ἔχῃ συμπληρωμένον τόν λόγον. Διότι, κατά τόν θεῖον Δαμασκηνόν, αὕτη εἶνε ἡ διαφορά μεταξύ λογικῆς ψυχῆς καί ἀλόγου· ὅτι, ἡ μέν ἄλογος, ἄγεται καί ἐξουσιάζεται ὑπό τοῦ σώματος καί τῶν αἰσθήσεων· ἡ δέ λογική, ἄγει καί ἐξουσιάζει τό σῶμα καί τάς αἰσθήσεις· διότι οὕτω διωρίσθη παρά Θεοῦ νά ἡγεμονεύῃ τό λογικόν τοῦ ἀλόγου, καί τό κρεῖττον τοῦ χείρονος, καί νά ὑποτάσσῃ τά νεύματά του. Διά τοῦτο καί ὅταν ἐπιθυμῇ, οὐχ ἅμα καί ὁρμᾷ εἰς τήν πρᾶξιν καί ἀπόλαυσιν τῆς ἐπιθυμίας, ἀλλά κωλύεται ὑπό τοῦ ἡγεμόνος νοῦ· τά δέ λόγια τοῦ Δαμασκηνοῦ ταῦτα εἰσι· «Τά ἄλογα οὔκ εἰσιν αὐτεξούσια· ἄγονται γάρ μᾶλλον ὑπό τῆς φύσεως, ἢπερ ἄγουσι· διό οὐδέ ἀντιλέγουσι τῇ φυσικῇ ὀρέξει· ἀλλ’ ἅμα ὀρεχθῶσί τινος, ὁρμῶσι πρός τήν πρᾶξιν· ὁ δέ ἄνθρωπος λογικός ὤν, ἄγει μᾶλλον τήν φύσιν ἢπερ ἄγεται· διό καί ὀρεγόμενος, εἴπερ ἐθέλοι, ἐξουσίαν ἔχει ἀναχαιτίσαι τήν ὄρεξιν, ἤ ἀκολουθῆσαι αὐτῇ». (Βιβλ. β’, περί πίστ. Κεφ. μδ’).
ΠΗΓΗ: Ἀπό τό πρῶτο κεφάλαιο τοῦ βιβλίου: «ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΝ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ» πού περιέχεται στό βιβλίο: «ΠΑΤΕΡΙΚΟΝ ΘΗΣΑΥΡΙΣΜΑ», τοῦ Γέροντος Χρύσανθου Σκουρτανιώτου Μοναχοῦ, τοῦ αὐταδέλφου αὐτοῦ Γερασίμου Ἱερομονάχου καί τῆς Συνοδείας αὐτοῦ. ΚΕΡΑΣΙΑ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ 1974 (Σ. 381).
Ἡ εἰκόνα τοῦ κειμένου, ἔχει τεθεῖ ἀπό τόν συντάκτη τῆς ἀνάρτησης.
