Ἀνάλυσις τοῦ Ἀποστόλου πρός Γαλ. 1, 11 – 19 τῆς Κυριακῆς Η’ ΛΟΥΚΑ, ἀπό τό βιβλίο τοῦ μακαριστοῦ Ἐπισκόπου Αὐγουστίνου Ν. Καντιώτου: «ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ». (Σελ. 307 – 315)
«Καθ’ ὑπερβολήν ἐδίωκον τήν ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ… Ὅτε δέ εὐδόκησεν ὁ Θεός…, ἵνα εὐαγγελίζωμαι αὐτόν ἐν τοῖς ἔθνεσιν…» (Γαλ. 1, 13 – 16)
Τήν ἱστορία, ἀγαπητοί μου, τήν ἱστορία τῆς ζωῆς του ἀφηγεῖται στή σημερινή ἀποστολική περικοπή ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Ἡ ζωή τοῦ ἀποστόλου Παύλου, ὅπως γνωρίζουμε, χωρίζεται σέ δύο μέρη. Στό πρῶτο μέρος ἔζησε ἀγνοῶντας τό Χριστό. Καί ὄχι μόνο ἀγνοῶντας ἀλλά καί πολεμώντας τό Χριστό καί τή χριστιανική πίστι. Σάν γνήσιος Ἰουδαῖος, σάν φανατικός φαρισαῖος, ἐδίωκε τότε τήν Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ.
Κάποτε ὅμως ἦλθε καί γι’ αὐτόν ἡ ὥρα τῆς θείας χάριτος. Τότε ὁ Θεός, μέ ἕνα ὅραμα, τοῦ ἀπεκάλυψε τόν Υἱόν του, τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, καί τοῦ ἀνέθεσε νά τόν εὐαγγελίζεται στά ἔθνη, στούς εἰδωλολάτρες. Ἀπό τήν ἡμέρα ἐκείνη ἔγινε στή ζωή του ἡ μεγάλη ἀλλαγή. Ὅλα ἄλλαξαν· καί ὁ προσανατολισμός του, καί ἡ κατεύθυνσί του, καί οἱ σκοποί του, ὡς καί αὐτό τό ὄνομα του πού ἀπό Σαούλ ἤ Σαῦλος ἔγινε Παῦλος. Αὐτός, λοιπόν, πού μέχρι τότε δίωκε τό Χριστό καί τήν Ἐκκλησία του, τώρα παύει νά διώκῃ. Κι ὄχι μόνο παύει νά διώκῃ, ἀλλά καί γίνεται στό ἐξῇς ὑπηρέτης τῆς πίστεως πού κατεδίωκε. Ὁ διώκτης κῆρυξ!
Πολλές καί μεγάλες ἀλλαγές παρατηρεῖ κανείς νά γίνωνται μέσα στό Εὐαγγέλιο ἀπό τό Χριστό. Τό νερό γίνεται κρασί, ἡ τρικυμία γίνεται γαλήνη, τά πέντε ψωμιά καί τά δύο ψάρια πολλαπλασιάζονται καί τρέφουν χιλιάδες κόσμο. Καί μόνο αὐτά; Δαιμονισμένοι ἐλευθερώνονται ἀπό τά πονηρά πνεύματα, τυφλοί βλέπουν τό φῶς τους, λεπροί καθαρίζονται, κωφάλαλοι βρίσκουν τή λαλιά τους, παράλυτοι σηκώνονται στά πόδια τους, κουτσοί περπατοῦν, μέχρι καί νεκροί ἀνασταίνονται. Ἀλλά κι αὐτά εἶναι μικρά μπροστά στίς ἄλλες ἐκείνες ἀλλαγές, πού γίνονται ὄχι πλέον στό σῶμα καί στήν ὑγεία ἀλλά στήν καρδιά καί στήν ψυχή τῶν ἀνθρώπων. Βλέπει ἀκόμη κανείς τό φιλάργυρο καί σκληρόκαρδο Ζακχαῖο τόν τελώνῃ νά μετανοῇ, νά ἐπιστρέφῃ μέ τό παραπάνω τά κλεμμένα καί νά μοιράζῃ στούς φτωχούς τά μισά ἀπό τά ὑπάρχοντά του. Βλέπει τήν πόρνη γυναῖκα ν’ ἀφήνῃ τήν ἀκάθαρτη ζωή καί νά γίνεται σώφρων. Βλέπει τούς δειλούς καί φοβισμένους μαθητάς νά γίνωνται ἀτρόμητοι λέοντες. Βλέπει….
Θαυματουργικές ἀλλαγές στή σωματική κατάστασι ἀλλά καί θαυμαστές ἀλλαγές στόν ψυχικό κόσμο τῶν ἀνθρώπων. Ἰδιαιτέρως ὅμως θαυμαστές εἶνε οἱ περιπτώσεις τῶν ἀνθρώπων ἐκείνων, πού ἐνῶ μέχρι ἑνός σημείου εἶχαν ἐχθρική στάσι ἀπέναντι τοῦ Χριστοῦ, ἀπό τό σημεῖο ἐκεῖνο, ὅταν τούς ἄγγιξε ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, ἄλλαξαν κ’ ἔγιναν θερμοί ἀκόλουθοί του. Βλέπουμε φανατικούς ἐχθρούς καί διῶκτες τοῦ Χριστοῦ νά γίνωνται κήρυκες τοῦ ὀνόματός του καί τῆς βασιλείας του. Ἄς ὑπενθυμίσουμε μερικές τέτοιες περιπτώσεις.
Οἱ φαρισαῖοι, μισώντας τό Χριστό, ἔστειλαν κάποτε τούς ὑπηρέτες τους μέ τήν ἐντολή νά τόν συλλάβουν καί νά τούς τόν φέρουν δεμένο. Ὅταν ὅμως ἐκεῖνοι ἐπέστρεψαν χωρίς νά ἔχουν ἐκτελέσει τήν ἐντολή καί τ’ ἀφεντικά δυσαρεστημένα τούς ρώτησαν, «Διατί οὐκ ἠγάγετε αὐτόν;» δηλαδή «Γιατί δέν τόν φέρατε;», ἐκεῖνοι ἀπήντησαν· «Οὐδέποτε οὕτως ἐλάλησεν ἄνθρωπος, ὡς οὗτος ὁ ἄνθρωπος», «Ποτέ», δηλαδή, «δέν μίλησε ἄνθρωπος (τόσο ὡραία) σάν αὐτόν» (Ἰωάν. 7, 45 – 46). Ἡ τάξι τῶν φαρισαίων ἦταν παντοδύναμη. Αὐτοί ἦταν οἱ ἐθνικοί καί θρησκευτικοί ἄρχοντες τοῦ Ἰουδαϊκοῦ λαοῦ. Ἀπό τούς φαρισαίους ζοῦσαν καί οἱ ὑπηρέτες. Εἶχαν λοιπόν κι αὐτοί σάν ὑπάλληλοι ἀνάγκη τήν εὔνοια τῶν ἀφεντάδων τους, καί ἀσφαλῶς μέ κάθε τρόπο θά ἐπεδίωκαν νά μή τούς δυσαρεστήσουν. Διαφορετικὰ, θά βρίσκονταν πεταμένοι στό δρόμο ἀπό τή δυσμένεια τῶν κυριῶν τους. Παρ’ ὅλα αὐτά οἱ ὑπηρέτες τῶν φαρισαίων ἐδῶ, μή ὑπολογίζοντας τό συμφέρον τους, ἐκφράζουν τό θαυμασμό τους γιά τό Χριστό. Γίνονται κήρυκες τοῦ Χριστοῦ – σέ ποιούς; Στούς πιό φανατικούς ἐχθρούς του. Τόσο τούς εἶχε κατακτήσει ἡ ἀλήθεια τῆς διδασκαλίας του. Δέν εἶνε τοῦτο θαυμαστό; Καί δέν εἶνε αὐτό τό μόνο παράδειγμα· ὑπάρχουν κι ἄλλα.
Ὁ Λογγῖνος ὁ ἑκατόνταρχος ἦταν ἕνας τραχύς Ῥωμαῖος ἀξιωματικός, λοχαγός τοῦ ῥωμαϊκοῦ στρατοῦ. Δεχόταν διαταγές ἀπό τούς ἀνωτέρους του καί τίς ἐκτελοῦσε μέ ἀπόλυτη πειθαρχία. Μέ τόν ἴδιο τρόπο ἔδινε κι αὐτός διαταγές στούς κατωτέρους του, στούς Ῥωμαίους στρατιῶτες, κι αὐτοί πειθαρχοῦσαν τυφλά. Ἡ ῥωμαϊκή στρατιωτική αὐστηρότης ἦταν ξακουστή. Οἱ Ῥωμαῖοι στρατιωτικοί ἐκτελοῦσαν τίς διαταγές, ὅσο σκληρές κι ἄν ἦταν, χωρίς συναίσθημα καί συμπόνια. Ἀκόμα κι ὅταν ἐπρόκειτο νά θανατώσουν ἄνθρωπο, κάποιον ἐγκληματία πού τά ῥωμαϊκά δικαστήρια εἶχαν καταδικάσει στήν ἐσχάτη τῶν ποινῶν, αὐτοί ἀνάλγητοι ἐκτελοῦσαν τή μακάβρια διαταγή. Δέν λυποῦνταν μήτε τόν κατάδικο, πού τελείωνε τή ζωή του μέσα σέ φρικτούς πόνους, μήτε τούς δικούς του, πού ἔκλαιγαν καί ὠδύρονταν ἀπαρηγόρητοι. Πλῆθος ἄνθρωποι εἶχαν θανατωθῇ μέ σταυρική ἐκτέλεσι, ὅπως συνήθιζαν τότε οἱ Ῥωμαῖοι. Καί τό ἐκτελεστικό ἀπόσπασμα, πού διοικοῦσε ὁ Λογγῖνος, πολλές τέτοιες ἐκτελέσεις θά εἶχε κάνει. Ἦλθε ὅμως καί ἡ Μεγάλη Παρασκευή, τότε πού ὁ Λογγῖνος ἔλαβε διαταγή νά σταυρώσῃ μέ τούς στρατιῶτες του τόν Υἱόν τῆς Παρθένου, τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν. Ἡ διαταγή ἐκτελέσθηκε. Ἀλλ’ ὅταν εἶδε τόν ἥλιο νά κρύβῃ τίς ἀκτῖνες του μέσα στό μεσημέρι, ὅταν ἔνιωσε τό φοβερό σεισμό τῆς γῆς, ὅταν ἄκουσε τά τελευταῖα λόγια τοῦ Ἐσταυρωμένου, τότε κι αὐτός καί οἱ στρατιῶτες του γεμᾶτοι φόβο ὡμολόγησαν· «Ἀληθῶς Θεοῦ υἱός ἤν οὗτος» (Ματθ. 27, 54). Μετά δέ τήν ἀνάστασι τοῦ Κυρίου ὁ Λογγῖνος ἔγινε ὁμολογητής τῆς θεότητος καί μάρτυρας τῆς πίστεως τοῦ Χριστοῦ. Ἡ μνήμη του ἑορτάζεται κάθε χρόνο στίς 16 Ὀκτωβρίου.
Σ’ αὐτούς ἦλθε νά προστεθῇ καί ὁ Σαούλ ἤ Σαῦλος πού ὠνομάσθηκε Παῦλος. Ὁ ἴδιος, ἀπευθυνόμενος ἐπισήμως στόν βασιλέα Ἀγρίππα, ἀφηγεῖται πῶς συνέβη ἡ μεταστροφή του· «Ἐγώ θεώρησα καθῆκον μου. ὅτι πρέπει νά καταπολεμήσω πολύ τό ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ τοῦ Ναζωραίου· κι αὐτό τό ἔκανα στά Ἱεροσόλυμα, καί πολλούς ἀπό τούς χριστιανούς ἔκλεισα ἐγώ στίς φυλακές ἔχοντας τήν ἐξουσιοδότησι ἀπό τούς ἀρχιερεῖς, καί στίς καταδικαστικές ἀποφάσεις ἔδινα τήν ψῆφο μου γιά νά θανατωθοῦν. Καί τιμωρώντας τους σέ ὅλες τίς συναγωγές τούς ἀνάγκαζα νά βλασφημοῦν, καί μέ ὑπερβολικά τρελλό μῖσος ἐναντίον τους τούς κατεδίωκα μέχρι καί στίς ἐκτός (τῶν Ἱεροσολύμων) πόλεις. Σέ μιά τέτοια ἐπιχείρησι, βαδίζοντας πρός τή Δαμασκό κατόπιν ἀδείας καί ἐξουσιοδοτήσεως ἀπό τούς ἀρχιερεῖς, μέρα μεσημέρι εἴδα στό δρόμο, βασιλιά μου, ν’ ἀστράφτῃ ἐμπρός σ’ ἐμένα καί τούς συνοδοιπόρους μου ἀπό τόν οὐρανό ἕνα φῶς λαμπρότερο κι ἀπ’ τόν ἥλιο. Καί καθώς πέσαμε ὅλοι μας στή γῆ, ἄκουσα φωνή στήν ἑβραϊκή γλῶσσα ν’ ἀπευθύνεται σ’ ἐμένα καί νά μοῦ λέῃ· «Σαούλ Σαούλ, γιατί μέ καταδιώκεις; Εἶναι σκληρό γιά σένα νά κλωτσᾶς ἐπάνω σέ κεντριά». Κ’ ἐγώ εἶπα· «ποῖος εἷσαι, κύριε;». Κι αὐτός εἶπε· «Εγώ εἷμαι ὁ Ἰησοῦς, πού ἐσύ καταδιώκεις. Ἀλλά σήκω καί στάσου στά πόδια σου· γιατί γι’ αὐτό σοῦ φανερώθηκα, γιά νά σέ χειροτονήσω ὑπηρέτῃ καί μάρτυρα καί γιά ὅσα εἶδες καί γιά ὅσα θά σοῦ ἀποκαλυφθοῦν σέ μελλοντικές μου ἐμφανίσεις, γλυτώνοντάς σε ἀπό τό γένος σου κι ἀπ’ τούς εἰδωλολάτρες, στούς ὁποίους ἐγώ σέ στέλνω, γιά ν’ ἀνοίξῃς τά μάτια τους, ὥστε νά ἐπιστρέψουν ἀπ’ τό σκοτάδι στό φῶς κι ἀπό τήν ἐξουσία τοῦ σατανᾶ στό Θεό, ὥστε νά λάβουν ἄφεσι τῶν ἁμαρτιῶν τους καί νά συμπεριληφθοῦν σ’ αὐτούς πού ἁγιάζονται μέ τήν πίστι σ’ ἑμένα». Μετά ἀπ’ αὐτά, βασιλιᾶ Ἀγρίππα, δέν ἔδειξα ἀπειθαρχία στό οὐράνιο ὅραμα, ἀλλά πρῶτα στούς κατοίκους τῆς Δαμασκοῦ καί τῶν Ἱεροσολύμων, ἀλλά καί σέ κάθε μέρος τῆς Ἰουδαίας καί στούς εἰδωλολάτρες κηρύττω νά μετανοοῦν καί νά ἐπιστρέφουν στό Θεό, πράττοντας ἔργα πού θά δείχνουν τή μετάνοια» (Πράξ. 26, 9 – 20).
Οἱ ὑπηρέτες, λοιπόν, κατ’ ἐντολήν τῶν φαρισαίων πῆγαν νά συλλάβουν τό Χριστό, ἀλλά γύρισαν μέ ἀλλαγμένες τίς διαθέσεις. Ὁ Λογγῖνος, κατά διαταγή τοῦ Πιλάτου ἐξετέλεσε τή σταύρωσι, ἀλλ’ ἐν συνεχείᾳ ἔγινε διαλαλητής τῆς θεότητος τοῦ Χριστοῦ καί μάρτυρας τῆς πίστεώς του. Ὁ δέ Παῦλος μανιασμένος ἀπό μῖσος, μέ δική του πρωτοβουλία καί μὲ ἐξουσιοδότησι τῶν ἀρχιερέων, πήγαινε στή Δαμασκό γιά νά συλλάβῃ καί νά κακοποιήσῃ τούς χριστιανούς, ἀλλά κατόπιν ἔγινε ὁ μεγαλύτερος ἀπόστολος καί κῆρυξ τοῦ Χριστοῦ σέ ὅλο τόν τότε γνωστό κόσμο. Τί θαυμαστές ἀλλαγές!
Δέν ἔπαυσαν ὅμως νά γίνωνται μεγάλες ἀλλαγές μέσα στήν Ἐκκλησία διά μέσου τῶν αἰώνων. Ἀνοίγοντας τά συναξάρια καί τούς βίους τῶν ἁγίων, βλέπουμε κ’ ἐκεῖ ὅλη τήν ἀλλαγή πού φέρνει ἡ μετάνοια. Βλέπουμε καί διώκτας νά γίνωνται ὑπέρμαχοι τῆς πίστεως (ὅπως ὁ βασιλεύς Ἀντωνῖνος στό βίο τῆς ἀγίας Παρασκευῆς – 26 Ἰουλίου) καί δημίους νά γίνωνται μάρτυρες τοῦ Χριστοῦ (ὅπως ὁ δεσμοφύλαξ Ἀγλάϊος στό βίο τῶν 40 μαρτύρων – 9 Μαρτίου).
Ἀλλά καί στίς μέρες μας ἔχουμε ἀλλαγές. Παρά τή μεγάλη τώρα ἀπιστία καί ἀποστασία, δέν ἔπαυσαν τά ἐξομολογητήρια νά βλέπουν μεταμορφώσεις. Ἄσωτοι ἐπιστρέφουν μετανοιωμένοι, παραστρατημένες γυναῖκες ἀφήνουν τήν ἁμαρτία καί γίνονται σώφρονες, ἠθοποιοί πεθαίνουν μέ τό «Μνήσθητί μου, Κύριε», ἄσπονδοι ἐχθροί δίνουν τά χέρια, ἄνθρωποι ἐκδικητικοί μετανοιώνουν καί συγχωροῦν, φονιᾶδες ρίχνουν τά ὅπλα καί ἐξομολογοῦνται, μέθυσοι κόβουν τό κρασί, καπνισταί τό τσιγάρο, ναρκομανεῖς τίς θανατηφόρες οὐσίες….. Κοντά σ’ αὐτούς βλέπουμε καί διῶκτες νά γίνωνται κήρυκες. Ἄν οἱ διῶκτες ἄλλων καιρῶν καταδίωκαν μέ φονικά ὅπλα τούς χριστιανούς, ὑπάρχουν ὅμως καί διῶκτες μέ ἄλλα ὅπλα. Ἀλλά καί σ’ αὐτούς συμβαίνουν θαυμαστές ἀλλαγές.
Ὁ γνωστός λ.χ. ἰατροφιλόσοφος Ἀλέξιος Καρρέλ ἀπό ὀρθολογιστής καί ἀρνητής ἔγινε πιστός καί ἔγραψε βιβλία ὑπέρ τῆς πίστεως.
Πρίν λίγα χρόνια στήν ἀθεϊστική τότε Ρωσία σέ κάποιο θεατρικό ἔργο διακωμῳδοῦσαν τό κείμενο τῶν Μακαρισμῶν (Ματθ. 5, 3 – 12), ἀλλ’ ὁ διάσημος ἠθοποιός Ροστόβτσεφ, πού ἔπαιζε τό ρόλο τοῦ χλευαστοῦ, πάνω στή σκηνή προφέροντας τά λόγια «Μακάριοι οἱ πτωχοί τῷ πνεύματι…» ἔνιωσε συγκλονισμό. Ἀντί νά χλευάσῃ, ἔκανε τό κοινό νά συγκινηθῇ καί νά πιστέψῃ στό Θεό (βλ. Β. Νικηφόρωφ – Βόλγιν, Τό ὁδοιπορικό ραβδί, ἐκδ. Ι. Μονή Παρακλήτου, Ὠρωπός Ἀττικῆς 1995, σελ. 106 – 109).
Ἀγαπητοί μου χριστιανοί,
Προβάλλοντας σήμερα τή θαυμαστή μεταστροφή τοῦ ἀποστόλου Παύλου, πιστεύω ἀκραδάντως στή δύναμι τοῦ Χριστοῦ, πού κατά θαυμαστό τρόπο μεταμορφώνει τούς ἀνθρώπους καί κάνει τούς λύκους νά γίνωνται ἀρνία καί τά γεράκια νά γίνωνται περιστέρια. Ἄν τώρα, κοντά στά παραδείγματα πού ἀναφέραμε ἐδῶ, προστεθῇ κ’ ἕνα ἀκόμη, ἡ ἀλλαγή δηλαδή καί μεταστροφή ἑνός ἀκροατοῦ τοῦ ταπεινοῦ τούτου κηρύγματος, τότε ἄξιζε τόν κόπο νά γραφοῦν καί νά διαβαστοῦν οἱ γραμμές αὐτές.
(20 Απριλίου 1907 – 28 Αυγούστου 2010)
Οἱ εἱκόνες τοῦ κειμένου, ἔχουν τεθεῖ ἀπό τόν συντάκτη τῆς ἀνάρτησης.
