Τῇ ΙΓ’ (13η) τοῦ μηνός Μαρτίου μνήμη τῆς ἀνακομιδῆς τοῦ ἱεροῦ Λειψάνου τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως(¹).
Νίκης ἑορτήν ἡ πόλις, Νικηφόρε,
Δοχήν ἄγει σου Λειψάνου Νικηφόρου
Χοῦς τρισκαιδεκάτῃ Νικηφόρου ἄστυ ἐσήχθη.
ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ὁ ἐν Ἁγίοις Ἁγιώτατος Πατήρ ἡμῶν, ὁ τόν εὐκλεέστατον τῆς περιφανοῦς Κωνσταντινουπόλεως κοσμήσας θρόνον, ἀφοῦ σθεναρῶς ὑπέρ τῆς Ἁγίας Ὀρθοδοξίας καί τῶν σεπτῶν καί ἁγίων Εἰκόνων ἠγωνίσθη καί διά τοῦτο ὑπό τοῦ εἰκονομάχου Λέοντος Ε’ τοῦ Ἀρμενίου ἐξωσθείς τοῦ Πατριαρχικοῦ θρόνου ἐν ἔτει ωιε’ (815), καί μακράν τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἐξορισθείς καί ἀφοῦ ἐπί δέκα τέσσαρα ἔτη ὑπέμεινε γενναίως εἰς τήν εξορίαν(²), μή ἀποδεχθείς οὔτε τήν συμβιβαστικήν λύσιν, τήν ὁποίαν τοῦ προέτεινεν ὁ διαδεχθείς τόν Λέοντα αὐτοκράτωρ Μιχαήλ Β’ (820 – 829), ὡς ἀσύμφωνον πρός τάς ἀποφάσεις τῆς Ἁγίας Ζ’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου περί προσκυνήσεως τῶν σεπτῶν Εἰκόνων, ἀπῆλθε πρός Κύριον ἐν ἔτει ωκθ’ (829) Ἰουνίου β’ (2α).
Ἀφοῦ δέ παρῆλθον ἔκτοτε ἔτη δεκατέσσαρα, καθῃρέθη ἀπό τόν θρόνον τῆς Κωνσταντινουπόλεως ὁ ψευδοπατριάρχης, μᾶλλον δέ μαντιάρχης, Ἰωάννης ὁ παράνομος, ἀνεβιβάσθη δέ εἰς τόν θρόνον αὐτῆς ὁ ἁγιώτατος Πατριάρχης Μεθόδιος ἐν ἔτει ωμβ’ (842). Οὗτος λοιπόν, ἐκτός τῶν ἄλλων αὐτοῦ ἀρετῶν καί κατορθωμάτων, καί τήν ἀνακομιδήν τοῦ Ἱεροῦ Λειψάνου τοῦ Ἁγιωτάτου Νικηφόρου μετά χρόνους τέσσαρας ἀπό τῆς ἀναρρήσεως αὐτοῦ εἰς τόν θρόνον ἐπέτυχεν, εἰπών εἰς τούς τότε βασιλεῖς Μιχαήλ Γ’ (842 – 867) καί Θεοδώραν, τήν μητέρα αὐτοῦ, τούς ἑξῆς ἀξιομνημονεύτους λόγους· «Δέν εἶναι δίκαιον νά μή κομισθῇ εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν τό τίμιον καί ἱερόν Λείψανον τοῦ αἰδεσίμου καί πανοσίου ἐν Πατριάρχαις Νικηφόρου, ὁ ὁποῖος διά τήν Ὀρθόδοξον καί ἀμώμητον Πίστιν ἐξωρίσθη ἀπό τόν Πατριαρχικόν θρόνον καί ἐτελείωσε τήν ζωήν του εἰς τήν ἐξορίαν». Εἰς τούτους λοιπόν τούς λόγους πεισθέντες οἱ βασιλεῖς, ἀπέστειλαν εὐθύς ἀνθρώπους, ἵνα φέρωσι τό τίμιον τοῦ Ἁγίου Λείψανον ἐκ τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Θεοδώρου εἰς τήν ὁποίαν ἀπέκοιτο. Μετ’ αὐτῶν δέ μετέβη καί ὁ ἴδιος ὁ θεῖος Μεθόδιος, ὅν ἠκολούθησαν καί Ἱερεῖς καί Μοναχοί.
Εὑρόντες λοιπόν τό τίμιον τοῦ Ἁγίου Λείψανον ὅλως ἄφθαρτον καί ὁλόκληρον, διαφυλαχθέν εἰς διάστημα ἐτῶν δεκαεννέα, τά ὁποῖα εἶχον παρέλθει ἀπό τῆς κοιμήσεως τοῦ Ἁγίου μέχρι τῆς ἀνακομιδῆς τοῦ ἱεροῦ αὐτοῦ Λειψάνου, ἔβαλον αὐτό εἰς τό βασιλικόν πλοῖον καί τό ἔφεραν εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν μέ λαμπάδας καί ὕμνους πνευματικούς. Ὅταν δέ τό πλοῖον διέπλεε τό πέραμα τῆς Ἀκροπόλεως, τότε ὁ βασιλεύς καί ὅλη ἡ Σύγκλητος κρατοῦντες λαμπάδας προϋπάντησαν τό ἅγιον Λείψανον καί τό ἠσπάζοντο. Εἶτα φέροντες τοῦτο ἐπάνω εἰς τούς ὤμους των, ἀπέθεντο εἰς τήν Μεγάλην Ἐκκλησίαν. Ἐκεῖ δέ, ἀφοῦ ἐτέλεσαν ἀγρυπνίαν, τό πρωΐ ἐπῆραν πάλιν αὐτό εἰς τούς ὤμους των καί τό ἔφεραν εἰς τόν Ναόν τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων τῶν Μεγάλων, κατά τήν τρισκαιδεκάτην (13ην) ταύτην τοῦ παρόντος μηνός, κατά τήν ἰδίαν δηλαδή ἡμέραν καθ’ ἥν ἀπῆλθε εἰς τήν ἐξορίαν. Τελεῖται δέ ἡ αὐτοῦ Σύναξις ἐν τοῖς ἀνωτέρω Ἁγίοις Ἀποστόλοις τοῖς Μεγάλοις.
(¹) Ἡ κυρίως μνήμη τοῦ ἐν Ἁγίοις τούτου Πατρός ἡμῶν Νικηφόρου ἐπιτελεῖται κατά τήν β’ (2αν) Ἰουνίου, ἐν τῇ ὁποίᾳ βλέπε καί τό συναξάριον αὐτοῦ (τόμος ς’). Ἀκολουθίαν εἰς τόν Ἅγιον τοῦτον Νικηφόρον ἐποίησεν ὁ Φιλαδελφείας Γαβριήλ τύποις ἐκδοθεῖσαν ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει 1822. Εὕρηται δέ καί ἐγκώμιον τούτου ἁπλοῦν ἐν τῇ Ἱερᾷ Μονῇ Δοχειαρίου.
(²) Ὁ Ἁγιώτατος Νικηφόρος ἐξωρίσθη τό πρῶτον εἰς Χρυσούπολιν (νῦν Σκούταρι) καί εἶτα εἰς τήν παρά τόν Ἀκρίταν (Ἀρετζοῦν) Μονήν τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Θεοδώρου, τήν ὁποίαν ὁ ἴδιος ὁ Ἅγιος ἔκτισεν. Ἐν αὐτῇ ἐπεσκέπτετο τόν Ἅγιον Νικηφόρον καί ὁ Ὅσιος Θεόδωρος ὁ Στουδίτης, ὅστις κατά τήν ἐποχήν ἐκείνην εἶχεν ἐξορισθῆ ὑπό τοῦ Λέοντος εἰς τόν Ἀκρίταν. Ἐν τῇ Μονῇ ταύτη ἐκοιμήθη ὁ Ἅγιος Νικηφόρος ἑβδομηκοντούτης τήν ἡλικίαν, ἀφοῦ πρότερον σκληρῶς ἐταλαιπωρήθη καθ’ ὅλον τό διάστημα τῆς ἐξορίας του.
Ταῖς τῶν σῶν Ἁγίων πρεσβείαις Χριστέ ὁ Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς.
ΠΗΓΗ: ΒΙΚΤΩΡΟΣ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΜΟΣ Γ’ (ΣΕΛ. 297) ΕΚΔΟΣΙΣ Γ’ 1969.
Οἱ Εἰκόνες καί οἱ φωτογραφίες τοῦ κειμένου, ἔχουν προστεθεῖ ἀπό τόν συντάκτη τῆς ἀνάρτησης.
