Τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Ἰωάννου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ Χρυσοστόμου
Νῦν οἱ νηστεύσαντες τρυφῶσιν. Οἱ ἁγνεύσαντες ἑαυτοῖς εἰς τόν οὐράνιον Νυμφῶνα χορεύουσιν. Οἱ σκορπίσαντες ἐν ἀγαλλιάσει θεριοῦσιν. Οἱ κλαύσαντες, αἰωνίως ἀγάλλονται. Οἱ καταφρονήσαντες τῶν ἐπιγείων ἀπέλαβον τά ἐπουράνια. Μόνοι δέ ἡμεῖς οἱ ἁμαρτωλοί κολάσει ἀξίως παρεδόθημεν· καί νῦν κράζομεν, καί οὐκ ἔστιν ὁ ἐλεῶν. Στενάζομεν καί οὐκ ἔστιν ὁ σῴζων. Ἴδωμεν ἵνα μή καί ἡμεῖς μετ’ ἐκείνων τῶν ἀφρόνων τά τοιαῦτα ρήματα, ἐν τῷ μέλλοντι αἰώνι εἴπωμεν. Δεῦτε προφθάσωμεν τό ἑαυτῶν τέλος. Προλάβωμεν τόν κλέπτην τῶν ψυχῶν ἡμῶν. Δράμωμεν ἕως καιρόν ἔχομεν. Στενάξωμεν, μετανοήσωμεν, ἐξυπνισθῶμεν ἐκ τοῦ ὕπνου τῆς ραθυμίας ἡμῶν, ἐκ τοῦ βάρους τῆς ἀμελείας ἡμῶν. Ὑψώσωμεν χεῖρας πρός τόν δυνάμενον σῶσαι καί εἴπωμεν· Ἰησοῦ σῶσόν μας, ἀπολλύμεθα. Σπεύσωμεν πρίν ὁ ἥλιος δύσῃ, πρίν ἡ θύρα κλεισθῇ. Ἐπάν ἡ νύξ καταλάβῃ, οὐδείς ἐργάζεται, ἐπάν ἡ πανήγυρις τοῦ βίου λυθῇ, οὐδείς πραγματεύεται. Ἐπάν τό θέατρον λυθῇ, οὐδείς στεφανοῦται. Οὐδείς ἀγωνίζεται, οὐδείς πιστεύει. Διό δράμωμεν δρόμου σφοδροῦ, ἵνα φθάσωμεν· ἵνα μή καί ἡμεῖς κρούσαντες ἀκούσωμεν, οὐκ οἶδα ὑμᾶς.
Ὀρθοποδήσωμεν, αἰδεσθῶμεν. Πόσον τόν Δεσπότην ἀτιμάζομεν; Πόσον τόν εὐεργέτην παροξύνομεν; Αἰσχυνθῶμεν λοιπόν. Ὁ γάρ καιρός ἤγγικε καί ἡ ἡμέρα ἔφθασε καί δεῖ ἡμᾶς λόγον ἀποδοῦναι ὑπέρ ὅλου τοῦ βίου ἡμῶν. Ὅμως παυσώμεθα τῆς τρυφῆς, τοῦ αἰσχροῦ γέλωτος, ἵνα μή κλαύσωμεν ἐκεῖ πικρῶς. Παυσώμεθα τούς ἀδελφούς λοιδοροῦντες, ἀδικοῦντες, μισοῦντες, καταλαλοῦντες. Παυσώμεθα θησαυρίζοντες, πλεονεκτοῦντες. Σχολάσωμεν ταῖς προσευχαῖς καί ταῖς δεήσεσι, ταῖς νηστείαις, ταῖς ἀγρυπνίαις. Ἐξομολογησώμεθα· ἐπιστρέψωμεν, ἀδελφοί. Ἐπιστροφῆς γάρ ὁ καιρός οὗτος. Μετανοήσωμεν, μετανοίας γάρ ὁ καιρός καί δακρύων πολλῶν. Δείξωμεν μετάνοιαν Θεῷ ἐμμέριμνον καί Κρίσεως ἡμέραν μεμελετημένην καί ἁμαρτίαν λοιπόν παρ’ ἡμῶν μεμισημένην καί γνώμην διωρθωμένην.
Ποιήσωμεν ὧδε μικρόν, ἵνα μή κολασθῶμεν ἐκεῖ αἰωνίως. Ἀγωνισώμεθα προσκαίρως, ἵνα μή βασανισθῶμεν εἰς ἀπεράντους αἰῶνας. Ὁ χρόνος μικρός, ἡ κρίσις μακρά. Τό τέλος ἐγγύς καί ὁ γνησίως μετανοῶν οὐδείς. Ἕκαστος γάρ θέλει ζητήσει τόν καιρόν, ὅν κακῶς ἐδαπάνησε καί οὐχ εὑρήσει. Οὐαί τῷ ἀμελοῦντι! Ζητήσει γάρ σταγόνα ὕδατος φλεγόμενος καί οὐδείς ὁ παρέχων. Οὐαί τῷ ἀπιστοῦντι! Ὅτι αἰωνίως κολάζεται. Οὐαί τῷ μή μετανoοῦντι! Ὅτι πρός αὐστηρόν Κριτήν ἀπέρχεται. Οὐαί τῷ ραθύμῳ! Ὅτι πρός ἀποτόμους ἀγγέλους παραδίδεται. Μή φεισώμεθα τῶν ἑαυτῶν σωμάτων, ἀλλά ταῦτα κατατρίψωμεν. Ἐπειδή μακάριοι οἱ πεινῶντες καί διψῶντες. Τό δέ σῶμα πηλός ἐστιν καί ἐλεύσεται ὥρα καί ἡμέρα φοβερά καί ἀπαραίτητος. Καί εἰς γῆν ἡ γῆ πορεύεται. Καί ἡ κόνις πάλιν κόνις γίνεται.
Διό νήψωμεν παρακαλῶ, ὁδοιπορήσωμεν δυσωπῶ. Μή ἑαυτούς ἀπατήσωμεν. Ἔστω γάρ καί τρυφῶμεν· ἔστω καί πλουτοῦμεν πεντήκοτα ἔτη ἤ καί ἑκατόν. Καί μετά ταῦτα τί; Γῆρας καί μετά ταῦτα νόσος, καί μετά ταῦτα ἀδυναμία, καί μετά ταῦτα ἡ φρικτή ἐκείνη ὥρα ἡ παρά πάντων προσδοκωμένη καί φριττομένη καί ἀμελουμένη. Μέγας φόβος τότε, ἀδελφοί! Μέγα δέ ἐστίν ἰδεῖν ψυχήν χωριζομένην ἐκ τοῦ σώματος! Μεγάλη ἡ ὥρα τῆς ἀνάγκης ἐκείνης! Ὅταν ἡ φωνή κρατηθήσεται· ὅταν ἡ γλῶσσα καθαρόν λόγον εἰπεῖν οὐ δύναται· ὅταν στρέφωμεν τούς ὀφθαλμούς συνεχῶς καί τούς παρεστῶτας ἡμῖν ἀδελφούς, ἤ φίλους, ἤ γονεῖς οὐ γνωρίζομεν· ἤ τάχα γνωρίζομεν, ἀλλά φθέγξασθαι πρός αὐτούς οὐ δυνάμεθα. Τῶν θρηνούντων ἡμᾶς ἀκούωμεν καί τούτους παραμυθήσασθαι οὐ δυνάμεθα. Τά τέκνα ὀδυρόμενα καί δακρύοντα βλέπομεν καί τόν πόνον ἐκείνων ἔχοντες πορευόμεθα.
Καί τί λέγω τέκνα; Ἐν τῇ ὥρα ἐκείνῃ οὐκ ἔστι μέριμνα τέκνων, οὐδέ φίλων, οὐδέ ἄλλη φροντίς συνέχει ἡμᾶς. Μόνον ἡ μνήμη τῶν ἡμετέρων ἁμαρτημάτων καί πῶς ἀπαντήσωμεν τῷ Κριτῇ· καί ποίαν ἀπολογίαν εἴπωμεν· καί ποῖος ἆρα τόπος δέξεται ἡμᾶς. Εἶτα ὡς ταῦτα ἐνθυμούμενοι ἐξαίφνης ἐφίστανται ἡμῖν Ἄγγελοι ἀπότομοι, παρά Θεοῦ ἀπεσταλμένοι. Τότε ἡμεῖς θεωροῦντες τούτους, ἐάν ἀνευτρέπιστοι εὑρεθῶμεν, μέλλομεν ταράσσεσθαι καί τῆς κλίνης φεύγειν δοκιμάζομεν. Μή δυνάμενοι ὅμως, ἐλεεινοῖς ὀφθαλμοῖς καί στυγνῷ τῷ προσώπω, προσέχομεν πρός αὐτούς καί παρακαλοῦντες, ἱκετεύομεν· «Ἐλεήσατε ἡμᾶς, φιλάνθρωποι Ἄγγελοι, λέγοντες, ἐλεήσατε. Μή με ἄκαρπον πρός τόν Κριτήν ἀπενέγκητε· μή μέ ἁμαρτωλόν τοῦ σώματος χωρίσητε. Δέομαι καί δυσωπῶ, δώσατέ μοι ὀλίγον χρόνον μετανοῆσαι, στενάξαι, πενθῆσαι, ἐλεημοσύνας ποιῆσαι. Διό δυσωπῶ, δυσωπήθητε· παρακαλῶ, παρακλήθητε, ἐπειδή κακῶς τόν ἐμαυτοῦ βίον ἐδαπάνησα καί ἠνάλωσα».
Ταῦτα παρ’ ἡμῶν ἀκούοντες οἱ Ἄγγελοι, λέγουσι πρός ἡμᾶς· «Ὦ ψυχή ταπεινή! Ὦ ψυχή ἐλεεινή! Πάσας τάς ἡμέρας σου ἐν ἀμελείᾳ ἔζησας καί ἄρτι μετανοῆσαι θέλεις; Ὦ ψυχή, ὁ ἥλιος ἐβασίλευσεν· ὁ χρόνος σου τετέλεσται, ἡ ἐκκοπή ἔφθασεν. Ὁ Θεός ἐκέλευσεν, ἀθλία ψυχή· ἔξελθε ἐν πυρί αἰωνίῳ κατά τάς πράξεις σου. Οὐκ ἔστι σοι λοιπόν ἐλπίς· οὐκ ἔστι σοι πλέον σωτηρία, ἀλλ’ αἰώνιος τιμωρία». Ταῦτα ἀκούοντες, ἀδελφοί, μή πλανηθῶμεν. Κρίσις ἐστί καί κόλασις αἰωνία. Καί πῦρ ἄσβεστον καί σκώληξ ἀτελεύτητος καί σκότος ἐξώτερον καί τάρταρος καί βρυγμός καί κλαυθμός, ὡς ὁ Κύριος ἐν τοῖς Εὐαγγελίοις ἐμνημόνευσε καί οὐ ψεύδεται. Ὁ οὐρανός γάρ φησι καί ἡ γῆ παρελεύσονται, οἱ δέ λόγοι μου οὐ μή παρέλθωσι. Διό φοβηθῶμεν καί φρίξωμεν πάντες οἱ ἐν ἁμαρτίαις ζήσαντες καί σπουδάσωμεν διά τῆς μετανοίας εὐαρεστῆσαι τῷ Χριστῷ.
Μή ραθυμήσωμεν, μή ἀποκάμωμεν, κρούοντες καί λέγοντες· Ἄνοιξον ἡμῖν, ἄνοιξον τοῖς ἀναξίοις καί ταπεινοῖς καί ἁμαρτωλοῖς, διά τό Ὄνομα σου τό Ἅγιον. Σύ γάρ εἰ Θεός ἡμῶν καί σοῦ ἐστιν ἡ δόξα, εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
ΠΗΓΗ: Βίβλος καλουμένη Οδηγός τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρός ἡμῶν Ἀναστασίου τοῦ Σιναΐτου Ἐπισκόπου Θεουπόλεως Ἀντιοχείας. Ἒκδοσις 3η ὑπό Γέροντος Χρύσανθου Σκουρτανιώτου Μοναχοῦ, τοῦ αὐταδέλφου αὐτοῦ Γερασίμου Ἱερομονάχου καί τῆς Συνοδείας αὐτοῦ. ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ 1970 (Σελ. 231). Πρόλογος τοῦ ἐν Μοναχοῖς ἐλαχίστου Βίκτωρος Ματθαίου Καθηγουμένου τῆς ἐν Κρονίζῃ, Κουβαρᾶ Ἀττικῆς Ἱερᾶς καί σεβασμίας Δεσποτικῆς Μονῆς Μεταμορφώσεως του Σωτῆρος (10η Αὐγούστου 1970).
