Ἀπόσπασμα ἐκ τοῦ βίου τοῦ Ὁσίου.
Εἶχον δέ εἰς τήν Σκήτην ἐκείνην συνήθειαν νά συναθροίζωνται εἰς τό Κυριακόν ἑορτάς τινας καί νά κάμνουν ὁλονύκτιον ἀγρυπνίαν. Συναθροισθέντες λοιπόν κατά τήν τάξιν, ἡμέραν τινά, παρεκάλεσαν τόν Ἀρσένιον νά διδάξῃ τούτους τόν θεῖον λόγον πρός ψυχικήν των ὠφέλειαν. Ὅθεν, διά νά κάμῃ ὑπακοήν, εἶπε πρός αὐτούς τούς ἑξῆς ὀλίγους, ἀλλά διδακτικούς καί καρποφόρους λόγους.
«Ἀδελφοί καί Πατέρες. Ὅστις ἐπιχειρήσῃ πρᾶγμά τι, πρέπει νά κάμνῃ τοῦτο μέ συγκεκριμένον σκοπόν καί πολλήν σκέψιν. Ὁ σκοπός διά τόν ὁποῖον ἐφύγαμεν ἀπό τόν κόσμον ἦτο νά σώσωμεν, μέ τήν ἀναχώρησιν, τήν πολύτιμον καί ἀθάνατον ψυχήν μας. Λοιπόν πρέπει νά φροντίσωμεν νά καθαρίσωμεν αὐτήν μέ πολλήν ἐπιμέλειαν, διότι τά πάθη τῆς ψυχῆς δυσκολώτερον διορθοῦνται ἀπό τά πάθη τοῦ σώματος. Διότι ὑπάρχουν μερικοί, οἱ ὁποῖοι ἔδειξαν ἀρετήν καί ἐγκράτειαν ὡς πρός τό σῶμα, μέ νηστείας δηλαδή, ἀγρυπνίας καί αὐστηράν κακοπάθειαν. Διά νά καθαρίσουν ὅμως τήν ψυχήν καί τήν διάνοιάν των ἀπό τούς ρυπαρούς καί ἀκαθάρτους λογισμούς, οὐδεμίαν καταβάλλουν ἐπιμέλειαν. Ὤ τῆς ἀφροσύνης ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι ἀπέχουν μέν ἀπό τήν πορνείαν καί τήν ἡδυπάθειαν, ἀπό τά κρυφιώτερα ὅμως πάθη τῆς ψυχῆς δέν ἐγκρατεύονται, τόν φθόνον, δηλαδή, τήν φιλοδοξίαν, τήν φιλαργυρίαν, τήν οἴησιν καί τήν ὑπερηφάνειαν, ἥτις εἶναι τό χειρότερον ὅλων τῶν ἁμαρτημάτων. Οἱ τοιοῦτοι εἶναι κατά τό ἥμισυ ἀκάθαρτοι ἤ καλλίτερον νά εἰπῶ κατά τό περισσότερον καί κυριώτερον μέρος καί ὁμοιάζουν πρός τά εἴδωλα, τά ὁποῖα ἔξωθεν εἶναι χρυσᾶ ἤ ἀργυρᾶ καί ἀπαστράπτουν, ἐσωτερικῶς δέ εἶναι γεμᾶτα ἀκαθαρσίαν καί φαυλότητα».
«Ἀπό αὐτά λοιπόν τά κρύφια πάθη ἄς σπεύσωμεν νά καθαρισθῶμεν. Ἔχετε δέ πάντοτε ὑπ’ ὄψει σας καί τήν πλάνην εἰς τήν ὁποίαν προσπαθεῖ νά ρίψῃ τόν ἄνθρωπον ὁ δαίμων, διά νά μή πλανᾶσθε. Οὗτος, πολλάκις, μέ τήν πρόφασιν τοῦ καλοῦ, μᾶς κάμνει καί ἁμαρτάνομεν ὁ δόλιος. Ὅταν δηλαδή ἔλθῃ ξένος εἰς τό κελλίον μας, μέ τή πρόφασιν τῆς φιλοξενίας, καταλύομεν τήν νηστείαν καί σπαταλῶμεν, πίνοντες καί γαστριμαργοῦντες οἱ ἄφρονες. Ἄλλους παρακινεῖ εἰς τήν φιλαργυρίαν ὁ μισόκαλος, διά νά ἐλεοῦν δῆθεν τούς πένητας. Ἄλλους πάλιν συμβουλεύει νά ἀφήσουν τήν ἡσυχίαν, διά νά ὠφελήσουν τόν λαόν μέ διδασκαλίαν. Οἱ τοιοῦτοι, νομίζοντες ὅτι ἔφθασαν εἰς τήν ἀπάθειαν, συνομιλοῦν ἀμερίμνως καί μέ γυναῖκας, πίπτοντες οὕτω οἱ δυστυχεῖς μετά πάθους εἰς τήν ἡδονήν. Ἄλλους πάλιν ἀφήνει ὁ πολυμήχανος ἐχθρός ἐπί χρόνους πολλούς ἀπειράκτους καί ἀνενοχλήτους. Πάντες οὗτοι, νομίζοντες ὅτι ἔφθασαν εἰς τό ἄκρον τῆς ἀρετῆς, κενοδοξοῦν οἱ ἀσύνετοι καί κολάζονται. Ἑτέρους πάλιν καταπείθει νά δέχωνται λογισμούς καί νά ἐξομολογοῦν τάς ἁμαρτάνοντας, ἐπειδή δῆθεν ἔφθασαν εἰς ἀπάθειαν καί εἶναι ἄξιοι νά κυβερνῶσι τούς ἐμπαθεῖς ὡς ἀπαθεῖς, τούς ὁποίους ὅμως εἰς τό τέλος βυθίζει εἰς τήν ἀπώλειαν, διά τήν δοκοφροσύνην καί αὐθάδειάν των. Πίπτοντες δέ εἰς τήν ἁμαρτίαν τῆς σαρκός, καταντοῦν περίγελως τῶν ἀνθρώπων καί παίγνιον τῶν δαιμόνων. Ἐπειδή λοιπόν αἱ προσβολαί τοῦ ἐνοχλοῦντος εἶναι διάφοροι καί πολυμήχανοι, εἶναι ἀνάγκη νά φυλαττώμεθα καί ἡμεῖς μέ πολλήν ἐπιμέλειαν, προσέχοντες ἀκριβῶς καί προσευχόμενοι εἰς τόν Θεόν, μέ ταπείνωσιν, ἵνα μᾶς δίδῃ φώτισιν καί σύνεσιν, νά διακρίνωμεν καλῶς καί νά προτιμῶμεν τά ψυχωφελῆ καί συμφέροντα».
Αὐτά καί ἄλλα ὅμοια ἔλεγεν εἰς τούς Συνασκητάς του ὁ Ἀρσένιος, ὅστις ἐγνώριζε κάλλιστα τάς προσβολάς καί τά τεχνάσματα τῶν δαιμόνων. Διότι πολλάκις τούς εἶδεν ἐρχομένους εἰς τό κελλίον του, ὡς μᾶς εἶπεν ὁ Μοναχός Δανιήλ, ὅστις ἦτο ὑποτακτικός τοῦ Ὁσίου, καί ἔδιδον εἰς αὐτόν μεγάλην ἐνόχλησιν. Ὁ δέ Ἀρσένιος, ὑπομένων τούς πειρασμούς τῶν δαιμόνων, ἐδείκνυεν ὅτι δέν τούς φοβεῖται. Μόνον πρός τόν Δεσπότην προσηύχετο ταπεινῶς καί ἔλεγεν· «Ὁ Θεός μου, μή ἐγκαταλείπῃς με, ὅτι οὐδέν ἐποίησα ἐνώπιόν Σου ἀγαθόν· ἀλλά δός μοι διά τήν ἀγαθότητά Σου βαλεῖν ἀρχήν». Ἦτο δέ πολύ ταπεινός καί εἰς ὅλα τά ἔξωθεν ὡς ἦτο καί εἰς τήν ψυχήν, τά δέ ράσα του ἦσαν παλαιά καί ἐφθαρμένα, τόσον ὥστε, ἐάν τις ἔβλεπεν αὐτόν χωρίς νά τόν γνωρίζῃ, ἐνόμιζεν ὅτι ἦτο ἁπλοῦς τις καί ἀγράμματος Μοναχός, ἐπειδή καθόλου δέν ἐπεμελεῖτο τήν σάρκα, ἄν καί εἶχε γνωρίσει τήν πολυτέλειαν τῶν ἀνακτόρων. Διῆγε λοιπόν ἐν σκληραγωγίᾳ, εὐφραινόμενος καί εὐχαριστῶν τόν Θεόν, μέ ἐκεῖνα τά ἐσχισμένα ἱμάτια καί μέ τάς πενιχράς τροφάς, τάς ὁποίας ἔτρωγε καί ἦτο χαρίεις εἰς τό πρόσωπον, ὡς νά ἔτρωγε ποικίλα καί πλουσιώτατα φαγητά.
Πηγή: Ὁ Μέγας συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τόμος Ε’ (σελ. 201). Ἐκδίδεται ἀναλώμασι καί ἐπιμελείᾳ, τοῦ ἐν Μοναχοῖς ἐλαχίστου Βίκτωρος Ματθαίου Καθηγουμένου τῆς ἐν Κρονίζῃ, Κουβαρᾶ Ἀττικῆς Ἱερᾶς καί σεβασμίας Δεσποτικῆς Μονῆς Μεταμορφώσεως του Σωτῆρος. Ἔκδοσις Δ’ 1971.
