† Ἀρχιμ. Χριστοφόρου Ἀθ. Καλύβα
Τό τελευταῖον τοῦτο, ὀφειλόμενον καί πάλιν εἰς τήν ἔξαρσιν τοῦ παπικοῦ Κλήρου, ὅστις μεταλαμβάνει ἀμφοτέρων, παραλείπομεν ὡς ἐλαφροτέραν περίπτωσιν, καί ἐρχόμεθα εἰς τήν ἄλλην καινοτομίαν τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας, ὄχι εἰς τήν γενικήν ἀγαμίαν τοῦ Κλήρου τήν ὁποίαν ἐπέβαλεν ἀντιγραφικῶς καί αὐθαιρέτως πρός πάντας τούς Κληρικούς, ἀλλ’ εἰς τήν τοῦ καθαρτηρίου πυρός καί συγχωροχαρτίων καινοτομίαν καί κακοδοξίαν της.
Τό «καθαρτήριον» εἶναι πονηρά ἐμπορική ἐπινόησις τῶν Δυτικῶν τήν ὁποίαν ἐνεπνεύσθησαν οἱ πάπαι μετά τήν ἐν Τριέντῳ Σύνοδον πρός ἐξοικονόμησιν χρημάτων μέσῳ τῶν συγχωροχαρτίων. Κατά τήν ὀρθόδοξον διδασκαλίαν ὁ ἄρτος καί ὁ οἶνος ἐν τῇ καθαγιάσει τῶν Τιμίων Δώρων ὑπό τοῦ κανονικοῦ Ἱερέως ἤ Ἀρχιερέως καί ὄχι τοῦ Διακόνου, μεταβάλλονται εἰς αὐτό τοῦτο τό Σῶμα καί εἰς αὐτό τοῦτο τό Αἷμα τοῦ Κυρίου μας διά τῆς ἐπικλήσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος: «Καί ποίησον τόν μέν ἄρτον τοῦτον τίμιον Σῶμα τοῦ Χριστοῦ σου· τό δέ ἐν τῷ ποτηρίῳ τοῦτο τίμιον Αἷμα τοῦ Χριστοῦ σου, μεταβαλών τῷ Πνεύματί σου τῷ Ἁγίῳ Ἀμήν…». Οὕτω γίνεται ἡ ἀναίμακτος θυσία ὑπέρ ζώντων καί τεθνεώντων, τοῦ Κυρίου ὄντος προσφέροντος καί προσφερομένου. Ὅ ἄρτος καί ὁ οἶνος ἀποβάλλουσιν ἐν τῇ Εὐχαριστίᾳ τήν ἰδίαν αὐτῶν ὑπόστασιν, ὅπως γράφει ὁ Ἰ. Δαμασκηνός. Ἡ θεία Εὐχαριστία εἶναι ὄχι μόνον Μυστήριον, ἀλλά καί θυσία ἱλαστική ὑπέρ ζώντων καί τεθνεώτων, ἤτοι αὐτή ἡ θυσία τοῦ Γολγοθᾶ, συνεχιζομένη καί ἐπί τῶν πιστῶν ἐφαρμοζομένη. Ἡ μεγάλη ἐπί τοῦ Γολγοθᾶ θυσία, ὡς ζωοποιός πηγή τῆς ἀπολυτρώσεως τῆς ἀνθρωπότητος, ὅπως μετακενώσῃ τά ἀγαθά αὐτῆς ἐν παντί χρόνῳ καί ἐπί πάντων, ὤφειλε νά συνεχισθῇ περιβαλλομένη ὁρατήν μορφήν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ, ὁ δέ ὑπό τό εἶδος τοῦ ἄρτου καί τοῦ οἴνου Θεάνθρωπος νά ἐννοηθῇ ἐν ὅλῃ αὐτοῦ τῇ ἀπολυτρωτικῇ ἐνεργείᾳ, ἤτοι ὡς ἀ ρ χ ι θ ύ τ η ς ἐν σχέσει πρός τόν οὐράνιον Αὐτοῦ Πατέρα. Ἐάν ὑπάρχῃ διαφορά τις μεταξύ τῆς ἐν τῇ Εὐχαριστίᾳ θυσίας καί τῆς ἐπί τοῦ Γολγοθᾶ, αὕτη δέν ἀναφέρεται εἰς τήν φύσιν τῆς θυσίας, διότι ἐ κ ε ῖ καί ἐ ν τ α ῦ θ α ὁ προσφερόμενος εἶναι ε ἷ ς καί ὁ α ὐ τ ό ς Ἀ μ ν ό ς, ἀλλ’ ἀναφέρεται εἰς τόν τρόπον τῆς θυσίας, καθ’ ὅσον ἐν τῇ Εὐχαριστίᾳ ὁ Κύριος διά τοῦ Ἱερέως προσφέρει ἑαυτόν ἀναιμάκτως ὑπό τά εἴδη τοῦ ἄρτου καί τοῦ οἴνου, ἡ δέ τοιαύτη θυσία «ἐξιλεοῖ τόν Θεόν διά τάς ἁμαρτίας μόνον τῶν ὑπέρ ὧν τελεῖται, φέρουσα καρπούς σωτηρίας πρός αὐτούς ἐάν ἀξίως προσέρχωνται εἰς μετάληψιν αὐτῆς· ἐν ᾧ ἡ τοῦ Γολγοθᾶ θυσία ἐγένετο ἅπαξ ἐν αἵματι ὑπέρ σύμπαντος τοῦ κόσμου καταλλάξασα τόν Θεόν πρός τούς ἀνθρώπους καθόλου» (Συμβολική Ἀνδρούτσου, 346, 47). Καί ἐνῷ καθ’ ἡμᾶς καί ἡ ἐνοχή καί ἡ ποινή ἐξαλείφονται διά τῆς μεταλήψεως τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων, ὅπως σημειοῦν αἱ ὀρθόδοξοι Ὁμολογίαι, ἡ Δυτική Ἐκκλησία ἐπενόησε ἀντιγραφικά σοφίσματα ἄγνωστα εἰς τήν ἀρχαίαν Ἐκκλησίαν καί εἰσήγαγε τό νέον δόγμα τοῦ καθαρτηρίου πυρός διά νά ἐμπορεύεται τήν χάριν τοῦ Κυρίου τήν ἐκ τοῦ Σταυροῦ ἐκπηγάσασαν. Λέγει δηλαδή ἡ Δυτική Ἐκκλησία ὅτι πρός ἐξάλειψιν τῶν προαιρετικῶν ἁμαρτημάτων τελείαν, πρέπει νά ἐξαλειφθῇ ἡ ἐξ αὐτῶν προερχομένη ἐνοχή καί ποινή. Καί ἡ μέν ἐνοχή, λέγει, ἐξαλείφεται διά τοῦ Μυστηρίου τῆς μετανοίας, ἥτις εἶναι ἀναγκαία διά τήν ἱκανοποίησιν τῆς διά τῆς ἁμαρτίας προσβληθείσης θείας δικαιοσύνης, ἡ δέ ποινή διά τῶν ἀγαθῶν ἔργων ἤ τῶν ποινῶν τοῦ ἐξομολογηθέντος. Συνέπεια τώρα τῆς θεωρίας ταύτης εἶναι ἡ ἑξῆς: ὅτι τάς ποινάς κατά τῶν ἁμαρτησάντων δύναται ὁ πάπας νά ἀντικαταστήσῃ δι’ ἀντιμισθιῶν τοῦ Χριστοῦ καί τῶν Ἁγίων καί διά τῶν πωλουμένων συγχωροχαρτίων νά ἐξοφλήσῃ τά χρέη τῶν ἁμαρτωλῶν τελείως καί εἰς τόν παρόντα καί εἰς τόν μέλλοντα αἰῶνα. Ὅσοι ὑπῆρξαν ἀγαθοί τελείως μεταβαίνουν εἰς τόν παράδεισον, ὅσοι ὑπῆρξαν κακοί καί δέν ἐξωμολογήθησαν πηγαίνουν εἰς τήν κόλασιν, ὅσοι ὅμως ἡμάρτησαν καί ἐξωμολογήθησαν μέν, ἀλλά δέν ὑπεβλήθησαν εἰς τάς ποινάς πού τούς ὑπέβαλον οἱ πνευματικοί τους πηγαίνουν εἰς κ ά π ο ι ο ν μ έ σ ο ν τ ό π ο ν ὅ π ο υ ὑ π ά ρ χ ε ι τ ό κ α θ α ρ τ ή ρ ι ο ν π ῦ ρ ὥ σ π ο υ ν ά κ α θ αρ ι σ θ ο ῦ ν κ α ί ἐ ξ έ λ θ ο υ ν τ ο ῦ π υ ρ ό ς α ὐ τ ο ῦ. Ὁ πάπας ὅμως ἔχει τό δικαίωμα ἤ νά μή τούς ἀφήσῃ νά περάσουν καθόλου ἀπό τήν καθαρτήριον φωτιάν, ἤ νά συντομεύσῃ τόν χρόνον τῆς βασανιστικῆς των ζωῆς εἰς τό πουργατόριον. Ἐκεῖνο τό μέσον πού ἐπιταχύνει τήν ἔξοδον ἐκ τοῦ πουργατορίου τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας καί τό ὁποῖον ἔγινε θέμα τῆς «Θείας Κωμῳδίας» τοῦ Δάντε, εἶναι βέβαια αἱ εὐχαί τῶν ζώντων καί αἱ λειτουργίαι ὑπέρ τῶν τεθνεώτων, κυρίως ὅμως ἀποτελεσματικώτερον μέσον εἶναι αἱ ἀ φ έ σ ε ι ς, τά συγχωροχάρτια τά ὁποῖα ἔγιναν ἀφορμή νά ἐξαναστῇ ὁ Λούθηρος (Μ.Ε.Ε. Γ’ 457). Δηλαδή οὔτε ἡ μετάνοια τοῦ ἁμαρτωλοῦ παίζει ρόλον, οὔτε τό δάκρυ ἑνός λῃστοῦ εἰς τόν Γολγοθᾶν. Ἐφ’ ὅσον δέν ἐπρόφθασε νά ἐκτίσῃ τήν ποινήν του ἐδῶ, πρέπει νά περάσῃ ἀπό τό καυστικό καθαρτήριον πού ἐφεῦρεν ὁ πάπας καί διά νά μή περάσῃ ἤ διά νά συντομευθοῦν τά βάσανά του ἄς ζητήσῃ ἐπί χρήμασι συγχωροχάρτιον καί γλυτώνει.
Προσέξατε τώρα τήν πονηρίαν τους πρός χρηματισμόν. Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ἐσταυρώθη καί διά τοῦ Σταυροῦ Του ἐγένετο ἱλασμός ὑπέρ τῶν ἁμαρτιῶν μας. Διά τῆς σταυρικῆς Του θυσίας ἐσχίσθη τό χειρόγραφον τῶν ἁμαρτιῶν μας, ὁ δέ ἄνθρωπος καλεῖται πλέον ὅπως οἰκειωθῇ τό ἀπολυτρωτικόν τοῦ Κυρίου ἔργον, ὡς προσωπικήν του ὑπόθεσιν, διά νά σωθῇ, ἐφ’ ὅσον πλέον ἤνοιξε διάπλατα ὁ Οὐρανός διά τόν πιστεύσαντα καί βαπτισθέντα. Ὅμως (ἐδῶ εἶναι τό ψητό), ἡ χάρις ἡ ἐκπηγάσασα ἐκ τοῦ Σταυροῦ, ὄχι μόνον ἤρκεσε ν’ ἀπαλλάξῃ τό ἀνθρώπινον γένος ἀπό τήν προγονικήν κατάραν, ἀλλά καί ὑπερεπερίσσευεσεν, ἔμεινεν ἑπομένως, λόγῳ τῆς ἀπείρου ἀξίας τῆς σταυρικῆς θυσίας τοῦ Θεανθρώπου, ἀ δ ι ά θ ε τ ο ς τόση, ὅσην δέν μπορεῖ νά φαντασθῇ κανείς. Αὐτήν, λοιπόν, τήν ἀδιάθετον χάριν ὁ πάπας ὡς θεός μετά τόν Θεόν ἔχει ἐπί γῆς τό δικαίωμα νά τήν διαθέτῃ προκειμένου ν’ ἀπαλλάξῃ τούς ἐν ἐπιτιμίοις τελοῦντας καί μή προφθάσαντας νά κάμουν ἐδῶ εἰς τήν γῆν ἔργα ἀγαθά πρός ἀπόσβεσιν τῆς ποινῆς των, ἀπό τό καθαρτήριον πῦρ, ἀρκεῖ νά καταβληθῇ τό τίμημα τῶν ἀφέσεων τάς ὁποίας ὁ πάπας δικαιοῦται ὡς θεός μετά τόν Θεόν νά χορηγῇ ἐγγράφως πρός τούς αἰτοῦντας ἐνδιαφερομένους διά τήν ἀνακούφισιν τῶν μετά θάνατον εἰς τό καθαρτήριον πῦρ ταλαιπωρουμένων!… Καί ἐνῷ ἡ Ἀνατολική Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία πιστεύει πῶς τά ἐπιτίμια εἰς τά ὁποῖα ὑποβάλλεται ὁ ἐξομολογούμενος ἁμαρτωλός κατά τήν κρίσιν τοῦ Πνευματικοῦ, τήν φύσιν τοῦ ἁμαρτήματος καί τήν διάθεσιν τοῦ ἐπιτιμουμένου, ἔχουν ἁπλῶς θεραπευτικόν καί παιδαγωγικόν χαρακτῆρα, οὐχί ἐξιλεωτικόν, ἡ Δυτική Ἐκκλησία, ἄκουσον! ἄκουσον!, τά χρησιμοποιεῖ ὡς ἐξιλεωτικά καί μέσα ἱκανοποιήσεως τῆς θείας δικαιοσύνης «ἀπαλείφοντα προσκαίρους ποινάς, ἅς συνεπάγεται ἡ ἁμαρτία». Ἀλλά καί ὁ πλέον ἀφελής, ὁ πλέον ἁπλῶς χριστιανός ἔμαθε ἀπό τήν κοιλίαν τῆς μητρός του ὅτι τό δάκρυ του, ἡ εἰλικρινής του μετάνοια, ἡ ἐξομολόγησις καί ἡ μετάληψις τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων τόν ἀπήλλαξεν ἐντεῦθεν καί ἐκεῖθεν τοῦ τάφου καί τῆς ἐνοχῆς καί τῆς ποινῆς. Εἴτε θανάσιμον εἶναι τό ἁμάρτημά του εἴτε συγγνωστόν, δέν ὑφίσταται μετά τήν ἐξομολόγησίν μου καί τήν ἕνωσίν μου μετά τοῦ Κυρίου διά τῆς θείας Κοινωνίας. Οὔτε ὑπάρχει λόγος νά μεσολαβήσῃ χρόνος πρός δικαίωσίν μου, ὅπως δέν ἐμεσολάβησε μεταξύ τῶν λόγων τοῦ λῃστοῦ καί τῶν λόγων τοῦ Ἰησοῦ. Ἀμέσως ὁ λῃστής ἐκλήθη εἰς τόν παράδεισον, δέν ὑπεβλήθη εἰς ἐπιτίμια τά ὁποῖα ὤφειλε νά πληρώσῃ εἰς τό ἄγνωστον καθαρτήριον πῦρ τῶν παπικῶν. Ὁ Ἰησοῦς τοῦ τό εἶπε καθαρά. Εἰς τήν παράκλησιν τοῦ συσταυρωθέντος λῃστοῦ, «μνήσθητί μου, Κύριε, ὅταν ἔλθῃς ἐν τῇ βασιλείᾳ σου» ὁ Ἰησοῦς τοῦ ἀπήντησε: «Ἀμήν, λέγω σοι, σήμερον μετ’ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ παραδείσῳ» (Λουκ. κγ’ 42 – 44). Σ ή μ ε ρ ο ν τοῦ εἶπεν, ἐνῷ ὁ λῃστής ἐξέπνεεν ἐντός ὀλίγου ἐπί τοῦ σταυροῦ, μή δυνάμενος νά πράξῃ «ἔ ρ γ α» μετανοίας τά ὁποῖα θεωροῦν ἐ ξ ι λ ε ω τ ι κ ά οἱ Δυτικοί. Δέν ὑπῆρχον δέ καί τότε οἱ πάπαι ὥστε νά πωλήσουν συγχωροχάρτια εἰς τούς συγγενεῖς τοῦ λῃστοῦ διά νά εἶναι βεβαία ἡ εἰς τόν παράδεισον εἴσοδος τοῦ ἐγκληματίου. Ἰδού αἱ ἀτοπίαι τῶν Δυτικῶν. Ἐπ’ αὐτοῦ ὁ Ἀνδροῦτσος γράφει: «Ἡ Δυτική Ἐκκλησία τά ἐπιτίμια δέν τά ἐκδέχεται ὡς ἡ Ἀνατολική, δηλαδή ὡς φάρμακα ἰαματικά, ὡς παιδαγωγικά μέσα, ἀλλ’ ὡς ἐξιλεωτικά, ὡς ἱ κ α ν ο π ο ι ή σ ε ι ς τῆς θείας δικαιοσύνης, ἀπαλείφοντα προσκαίρους ποινάς, ἅς συνεπάγεται ἡ ἁμαρτία». Ἡ ἐκδοχή αὐτή εἶναι ἀσύστατος καί πρός τήν χριστιανικήν διδασκαλίαν ἀντικειμένη. Ἀλλ’ ὁ ἐξιλεωτικός χαρακτήρ τῶν ἐπιτιμίων ὁδηγεῖ κατ’ ἀνάγκην τούς Δυτικούς εἰς τάς «δόξας» περί ἀφέσεων καί καθαρτηρίου πυρός, ὡς καί τοῦ θησαυροῦ τῶν Ἁγίων, τάς ὁποίας «ἀείποτε ἀπεδοκίμασεν ἡ Ἀνατολική Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία». Αὐτός ὁ θησαυρός τῶν ἀξιομισθιῶν πού ὁδηγεῖ εἰς τάς ἐπί χρήμασιν ἀφέσεις προὐκάλεσεν εἰς ἡμᾶς καί θά προκαλῇ ἀποστροφήν καί βδελυγμίαν. Ἡμεῖς ἀρκούμεθα εἰς τό ὅτι τό Αἷμα τοῦ Κυρίου καθαρίζει ἡμᾶς ἀπό πάσης ἁμαρτίας καί ἀπαλλάσσει τόσον τῶν προσκαίρων, ὅσον καί τῶν αἰωνίων ποινῶν: «Ἐάν ὀμολογῶμεν τάς ἁμαρτίας ἡμῶν, πιστός ἐστι καί δίκαιος, ἵνα ἀφῇ ἡμῖν τάς ἁμαρτίας καί καθαρίσῃ ἡμᾶς πάσης ἀδικίας». Ὁ Χριστός «ἱλασμός ἐστι περί τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν, οὐ περί τῶν ἡμετέρων δέ μόνον, ἀλλά καί περί ὅλου τοῦ κόσμου…» (Α’ Ἰωάν. α’ 8, Β’ 2 κ.ἄ.).
«Ἀλλ’ ἄν ἀσύστατος εἶναι ἡ τ ῶ ν ἀ φ έ σ ε ω ν διδασκαλία καθ’ ἑαυτήν, ἔτι μᾶλλον ἀσύστατος καί παράδοξος προσπίπτει εἰς π ά ν τ α καί ἡ θεωρία τοῦ θ η σ α υ ρ ο ῦ τῶν π ε ρ ι σ σ ε υ ό ν τ ω ν ἔργων τῶν Ἁγίων, τό ἀναγκαῖον στήριγμα τῶν συγχωροχαρτίων. Ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ εἶναι ἄ π ε ι ρ ο ς, τό σύνολον τῶν ἀγαθῶν τῶν ἀξίων ἔργων δέν ἠμπορεῖ νά μοιρασθῇ μεταξύ τῶν ἰδίων καί τῶν ἄλλων τό ἀξιόμισθον. Εἰργάσθησαν, ἠγωνίσθησαν, ἐξετέλεσαν ἐν παντί τό καθῆκον των οἱ ἅγιοι δι’ ἑαυτούς, δέν ἀφῆκαν περισσεύματα διά νά δικαιοῦται ὁ πάπας νά τά διαθέτῃ κατά βούλησιν, καί ἀναλόγως τῶν καταβαλλομένων χρημάτων νά δίδῃ συγχωροχάρτια. Ὅσοι μετενόησαν καί δέν ἐπρόφθασαν νά κάμουν ἔργα ἀγαθά, ἀποδεικνύοντες ἐμπράκτως τήν μετάνοιάν των, ὑπόκεινται εἰς τήν κρίσιν τοῦ Θεοῦ καί ὄχι τοῦ πάπα, ὅπως τονίζει ἡ ὁμολογία τοῦ Δοσιθέου, ὅρος 18ος. Ἡ ἄκρα εὐσπλαγχνία τοῦ Θεοῦ, αἱ δεήσεις καί ἱκεσίαι τῶν Ἱερέων, ἡ ἀναίμακτος θυσία χωρίς νά πληρώνεται μέ τόν μαμωνᾶν καί αἱ εὐποιΐαι τῶν συγγενῶν, εἰς τόν μετανοήσαντα ἁμαρτωλόν περί τά τέλη τοῦ βίου του δίδουν εὐεργετικόν καρπόν. Ἐπ’ αὐτοῦ στηρίζονται τά μνημόσυνα ὑπέρ τῶν τεθνεώτων. Ἀλλ’ ἀφοῦ ὁ πάπας, τονίζει ὁ Ἀνδροῦτσος, «ὁ πλήρης ἀγάπης καί ἀγαθότητος ἔχων θεόθεν τήν ἐξουσίαν τοῦ αἴρειν ἤ συντέμνειν τόν χρόνον τῶν μετά θάνατον βασάνων, διατί δέν αἴρει αὐτάς τάς βασάνους, τοῦ ἁμαρτήσαντος ποιμνίου του, δηλαδή, ἅπαξ διά παντός διά μιᾶς κοινῆς ἀποφάσεως ἀναφερομένης εἰς ἁ π ά σ α ς τάς ψυχάς, ἀλλ’ ἀρκεῖται ἀσκῶν τό ἔργον τοῦτο μ ό ν ο ν ἐάν κ α τ α β λ η θ ῇ ὁ λ ι κ ό ν τ ί π ο σ ό ν;…». Ὥστε οἱ παπικοί ν’ ἀφήσουν κατά μέρος τούς θησαυρούς, τήν περίσσειαν τῆς χάριτος τοῦ Κυρίου καί τό γέμισμα τῶν ταμείων των ἀπό τήν ἀξιομισθίαν τῶν Ἁγίων, οἱ ὁποῖοι δέν εἰργάσθησαν οὔτε ἐμαρτύρησαν διά τάς ὑλικάς ἀπολαύσεις τῶν παπῶν, ἀλλά διά τήν δόξαν τοῦ Χριστοῦ καί τήν προσωπικήν των ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ ὁλοκλήρωσιν, γενόμενοι θύματα τοῦ καθήκοντος καί τῆς ἀγάπης Ἐκείνου. Ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ καί ἡ ἀξιομισθία τῶν Ἁγίων οὔτε πλεονάζει οὔτε ὑστερεῖ. Ὡς μυστική δύναμις συγκροτεῖ τό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Δέν εἶναι κομμάτι πού ἐπερίσσευσε ἀπό ἕνα φόρεμα πού ἔρραψεν εἰς τήν πελάτισσάν της ἡ μοδίστρα διά νά τό κρατήσῃ καί νά τό ἐκμεταλλευθῇ. Τό χωρίον τοῦ Ἀποστόλου «ὅπου ἡ ἁμαρτία ἐπλεόνασεν ὑπερεπερίσσευσεν ἡ χάρις», δέν φανερώνει παρά τό ὅτι διά τοῦ Τιμίου Αἵματος τοῦ Κυρίου ἀφανίζεται ἡ ἄβυσσός τῶν κριμάτων μας, ὄχι μόνον τῶν συγγνωστῶν, ἀλλά καί τῶν θανασίμων. Πουθενά τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας δέν ἠκούσθη πῶς ἠμπορεῖ ἕνας Ἐπίσκοπος τήν ὑπεραξίαν τῶν ἔργων τῶν Ἁγίων νά τήν ἐ μ φ ι α λ ώ ν ῃ δι’ ἴδιον λογαριασμόν μεταδίδων αὐτήν εἰς τούς ἁμαρτωλούς ζῶντας καί τεθνεῶτας ἐπί χρήμασι. Αὐτό λέγεται σιμωνία, θρησκειοκαπηλεία, βλασφημία κατά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καθ’ ἡμᾶς. (Ὅρα Συμβολ. Ἀνδρούτσου, σ. 346 – 379 καί Δογματική, 344 κ.ἑ., Π. Τρεμπέλα, Δογματική Γ’, 165 κ.ἑ. καί Ὀρθόδοξος Ὁμολογία Μογίλα καί Δοσιθέου παρά Ἰ. Καρμίρη καί Ἰ. Μεσολωρᾷ).
(1904 – 1992)
ΠΗΓΗ: Τό Βιβλίο «ΠΑΠΙΚΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΣΜΟΣ», 1964, τοῦ μακαριστοῦ Ἱεροκήρυκος Ἀρχιμ. Χριστοφόρου Ἀθ. Καλύβα. (Σελ. 108 – 114). ΕΚΔΟΣΙΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΟΣ «ΚΥΨΕΛΗ» ΓΛΥΦΑΔΑ – ΑΘΗΝΩΝ.
Οἱ εἰκόνες τοῦ κειμένου ἔχουν τεθεῖ ἀπό τόν συντάκτη τῆς ἀνάρτησης.
