α’ Τά καθ’ ὁδόν πρός τήν ἐξορίαν θαύματα αὐτοῦ
Ταῦτα μαθών ὁ Δομετιανός ἀπέστειλε δέκα ἀξιωματικούς μετά ἱκανοῦ ἀριθμοῦ στρατιωτῶν καί διαταγῆς ὁριζούσης ὅπως ἐξορίσωσιν ἡμᾶς εἰς τήν νῆσον Πάτμον(1), νά ἐξετάσωσι δέ ἀκριβῶς περί τῆς καταστάσεως τῶν τῆς πόλεως Ἐφέσου ναῶν καί ἀρχαίων νομοθετημάτων καί συνηθειῶν, καί νά ἀναφέρωσιν εἰς αὐτόν περί πάντων τούτων. Προφθάσας ὅμως ὁ Κύριος δι’ ὁράματος ἐγνώρισε πάντα ταῦτα πρός τόν Ἰωάννην εἰπών∙ «Πρέπει νά πειρασθῇς καί δοκιμασθῇς πολύ∙ καί θά ἐξορισθῇς εἰς μίαν νῆσον, ἡ ὁποία ἔχει μεγάλην ἀνάγκην τῆς παρουσίας σου». Μετ’ ὀλίγας λοιπόν ἡμέρας, ἐλθούσης τῆς βασιλικῆς διαταγῆς, συνελήφθημεν ὑπό τῶν ἀπεσταλμένων ἀξιωματικῶν, οἱ ὁποῖοι πρός μέν τόν Ἰωάννην ἐφέρθησαν πολύ σκληρῶς δέσαντες αὐτόν διά σιδήρων καί ἁλύσεων ἀσφαλῶς, καί λέγοντες∙ «Οὗτος εἶναι ὁ μάγος ὁ δεινός ὁ ποιῶν τάς μαγείας»∙ εἰς ἐμέ δέ πληγάς ἀρκετάς δώσαντες καί φοβερισμούς πολλούς εἰπόντες, μέ ἄφησαν ἐλεύθερον. Ἀφοῦ ἀνήλθομεν εἰς τό πλοῖον, ἕκαστος ἐκ τῶν στρατιωτῶν ἐξέλεξε τό μέρος του, ἡμᾶς δέ διέταξαν ἵνα καθήμεθα εἰς τό μέσον τῶν στρατιωτῶν χάριν ἀσφαλείας∙ ἔδιδον δέ εἰς ἡμᾶς καθ’ ἡμέραν ἕξ οὐγγίας (225 γραμμάρια) ἄρτου, μίαν κοτύλην (300 περίπου γραμμάρια) ὄξους, καί ἕνα ξέστην (900 – 1000 γραμμάρια) ὕδατος, ἐκ τῶν ὁποίων ὀλίγα τινά λαμβάνων ὁ Ἰωάννης, ἔδιδε τά ἄλλα εἰς ἐμέ. Ὅμως οἱ ἀξιωματικοί οὗτοι δέν ἤθελον ἵνα ταξιδεύσῃ τό πλοῖον κατ’ εὐθεῖαν πρός τήν Πάτμον διά τινας σκοπούς ἰδικούς των, ἀλλ’ εἰς ἕκαστον λιμένα σταθμεύοντες, ἐξώδευον ἀρκετόν καιρόν.
Τήν ἑπομένην ἡμέραν τῆς ἀναχωρήσεως ἡμῶν, ἐνῷ ἐταξιδεύομεν, ἐκάθισαν οἱ ἀξιωματικοί μετά τῶν στρατιωτῶν ἵνα φάγωσιν, ἔχοντες πολυτελεστάτην τράπεζαν πλήρη διαφόρων φαγητῶν∙ ἀφοῦ δέ ἔφαγον καί ἔπιον, ἤρχισαν νά παίζωσι καί μέ φωνάς ἀτάκτους καί κρότους νά ἀνακράζωσι. Κατ’ ἐκείνην τήν ὥραν εἷς ἐκ τῶν στρατιωτῶν, νέος κατά τήν ἡλικίαν, δραμών πρός τήν πρῷραν τοῦ πλοίου διά τινα ὑπηρεσίαν, ἐξ ἀπροσεξίας ἔπεσεν εἰς τήν θάλασσαν∙ ἦτο δέ καί ὁ πατήρ αὐτοῦ ἐντός τοῦ πλοίου, ὁ ὁποῖος ἰδῶν τόν υἱόν του πεσόντα εἰς τήν θάλασσαν, ἠθέλησε νά ρίψῃ καί αὐτός τόν ἑαυτόν του ἐκ τῆς πολλῆς του λύπης∙ ὅμως ἠμποδίσθη ὑπό τῶν ἐντός τοῦ πλοίου συντρόφων του νά πράξῃ τοῦτο. Ἦτο λοιπόν θρῆνος μέγας καί ὀδυρμός πολύς ἐντός τοῦ πλοίου διά τόν θάνατον τοῦ νεανίου∙ ἐλθόντες δέ μερικοί ἐξ αὐτῶν εἰς τόν τόπον ὅπου ἐκαθήμεθα ἡμεῖς ἠσφαλισμένοι, λέγουσι πρός τόν Ἰωάννην∙ «Ἰδού, ἄνθρωπε, πάντες ἡμεῖς πενθοῦμεν διά τό κακόν ὅπου ἔγινεν εἰς ἡμᾶς, καί πῶς μόνον σύ ἀντί νά λυπῆσαι ἔγινες πλέον εὐθυμότερος;» Ἀπεκρίθη πρός αὐτούς ὁ Ἰωάννης∙ «Καί τί θέλετε ἵνα ποιήσω;» Λέγουσιν εἰς αὐτόν∙ «Ὅ,τι δύνασαι βοήθησον ἡμῖν». Λέγει πάλιν ὁ Ἰωάννης πρός τόν μεγαλύτερον ἐξ αὐτῶν∙ «Ποῖον θεόν προσκυνεῖς;» ἐκεῖνος δέ ἀπεκρίθη∙ «Τόν Ἀπόλλωνα, τόν Δία καί τόν Ἡρακλέα». Εἶτα λέγει πρός τόν δεύτερον∙ «Σύ δέ ποῖον θεόν σέβεσαι;» ἀπάντησεν ἐκεῖνος∙ «τόν Ἀσκληπιόν, τόν Ἑρμῆν καί τήν Ἥραν»∙ καί οὕτω καθεξῆς ἕκαστος κατά σειράν ὡμολόγει τήν πλάνην του. Λέγει λοιπόν πρός αὐτούς ὁ τοῦ Κυρίου Ἀπόστολος∙ «Καί οἱ τοσοῦτοι θεοί σας δέν δύνανται νά παρουσιάσωσι πάλιν ζῶντα τόν πνιγέντα καί σᾶς νά διαφυλάξωσι χωρίς λύπην;» Ἐκεῖνοι δέ ἀπεκρίθησαν∙ «Ἐπειδή εἴμεθα ἁμαρτωλοί καί δέν φυλάττομεν καθαρότητα πρός αὐτούς, διά τοῦτο μᾶς τιμωροῦσιν οἱ θεοί».
Λυπηθείς ὁ Ἰωάννης διά τόν πνιγμόν τοῦ στρατιώτου, καί διά τήν πλάνην καί τήν θλῖψιν τῶν ἐν τῷ πλοίῳ εὑρισκομένων, εἶπε πρός μέ∙ «Τέκνον Πρόχορε, ἐγείρου καί δός εἰς ἐμέ τήν χεῖρα σου»∙ διότι ἕνεκα τῶν σιδήρων διά τῶν ὁποίων ἦτο δεδεμένος, δέν ἠδύνατο νά ἐγερθῇ. Δώσας λοιπόν ἐγώ τήν χεῖρα μου πρός αὐτόν, ἠγέρθη καί ἐστάθη εἰς τό χεῖλος τοῦ πλοίου, καί κτυπήσας τά σίδηρα καί στενάξας μετά δακρύων, εἶπε∙ «Ὁ Θεός τῶν αἰώνων, ὁ τῶν ἁπάντων δημιουργός, οὗ τῷ νεύματι πᾶσα ἡ τῶν κτισμάτων ἕπεται φύσις, ὁ μόνος παντοδύναμος καί παμβασιλεύς, Ἰησοῦ Χριστέ, ὁ τήν πρός ἡμᾶς καί δι’ ἡμᾶς οἰκονομίαν πληρῶν, ὁ εὐδοκήσας περιπατῆσαι ἐπί θαλάσσης ὡς ἐπί ἐδάφους ἀβρόχοις ποσίν, ὁ ἐπαγγειλάμενος ἡμῖν αἰτεῖν παρά σοῦ ὁλοψύχως καί λαμβάνειν μεγαλοδώρως∙ αὐτός, Δέσποτα, παρά τοῦ σοῦ Ἰωάννου ἱκετευόμενος, τάχυνον εἰσακοῦσαί μου». Μόλις ἐτελείωσε τήν προσευχήν ταύτην ὁ Ἀπόστολος, αἴφνης γίνεται βρασμός τῆς θαλάσσης μέγας, ὥστε παρ’ ὀλίγον νά κινδυνεύσωμεν πάντες, καί ἕν μέγα κῦμα ὑψωθέν ἐκ δεξιῶν τοῦ πλοίου ἔρριψε τόν παῖδα ζῶντα παρά τούς πόδας τοῦ Ἰωάννου∙ τοῦτο ἰδόντες οἱ ἄνθρωποι τοῦ πλοίου, πεσόντες ἐπί πρόσωπον προσεκύνησαν αὐτόν λέγοντες∙ «Ἀληθῶς ὁ Θεός σου εἶναι Θεός οὐρανοῦ καί γῆς καί θαλάσσης». Ἔλυσαν λοιπόν ἐκ τῶν ἁλύσεων τόν Ἰωάννην καί εἴμεθα πλέον ἐλεύθεροι διάγοντες μετά μεγάλης πρός αὐτούς παρρησίας.
Πλέοντες πρός τά ἐμπρός, ἐφθάσαμεν εἰς μίαν χώραν ὀνομαζομένην Κατοικίον, ἔνθα ἀράξαντες τό πλοῖον, ἐξῆλθον πάντες εἰς τήν ξηράν μείναντες μόνον ἡμεῖς μετά τῶν φυλάκων εἰς τό πλοῖον∙ περί δέ τήν δύσιν τοῦ ἠλίου ἐπιστρέψαντες, ἔκριναν καλόν οἱ ναῦται ἵνα ἀναχωρήσωμεν ἐκεῖθεν∙ ὅθεν καί ἐξελθόντες ἐπλέομεν. Κατά δέ τό μεσονύκτιον γίνεται μεγάλη τρικυμία εἰς τήν θάλασσαν, ἕνεκα τῆς ὁποίας ἐκινδύνευε το πλοῖον, καί πάντες ἀναμένομεν τόν θάνατον. Τοῦτο βλέποντες οἱ ἐπί κεφαλῆς τῶν στρατιωτῶν ἀξιωματικοί, εἶπον πρός τόν Ἰωάννην∙ «Ἄνθρωπε τοῦ Θεοῦ, τόν νεκρόν κατά παράδοξον τρόπον ἀνεβίβασας ζῶντα ἐκ τοῦ βυθοῦ τῆς θαλάσσης διά τῆς προσευχῆς σου∙ παρακάλεσον λοιπόν καί τώρα τόν Θεόν σου διά νά παύσῃ τήν τρικυμίαν, διότι κινδυνεύομεν νά καταποντισθῶμεν». Εἶπε δέ πρός αὐτούς ὁ Ἰωάννης∙ «Ἡσυχάσατε καί καθίσατε ἕκαστος εἰς τόν τόπον αὐτοῦ»∙ ἐπειδή δέ ἡ τρικυμία ἐγίνετο ἀκόμη περισσοτέρα, ἐγερθείς ὁ Ἰωάννης προσηυχήθη, καί ἔπαυσεν ἀμέσως ὁ ἄνεμος καί ἡσύχασεν ἡ θάλασσα.
Ἀφοῦ ἐφθάσαμεν καί ἐσταθμεύσαμεν εἰς τόν τόπον τόν λεγόμενον «Μύρων», ἠσθένησεν ἐκεῖ εἷς ἐκ τῶν ἀξιωματικῶν παθών ἀπό δυσεντερίαν, ἕνεκα τῆς ὁποίας ἀσθένειας ἐκινδύνευε νά ἀποθάνῃ, καί διά τήν ὁποίαν αἰτίαν ἐμείναμεν ἐκεῖ ἑπτά ἡμέρας∙ τήν δέ ὀγδόην ἡμέραν ἤρχισαν φιλονικοῦντες ἀναμεταξύ των οἱ ἐπί κεφαλῆς τῶν στρατιωτῶν, καί ἄλλοι μέν ἔλεγον, ὅτι δέν πρέπει νά βραδύνωμεν παραμένοντες εἰς τόν τόπον ἐκεῖνον καί νά ἀμελῶμεν εἰς τήν ἐκτέλεσιν τῆς βασιλικῆς προσταγῆς, ἄλλοι δέ ἔλεγον, ὅτι δέν πρέπει νά ἐγκαταλείψωμεν ἐκεῖ τόν ἀσθενοῦντα σύντροφό μας∙ ἀλλά καί νά τόν λάβωμεν εἰς τό πλοῖον εἰς ὁποίαν κατάστασιν εὑρίσκεται, δέν εἶναι δίκαιον, διότι θά ἀποθάνῃ πάντως ἐντός αὐτοῦ. Τότε λέγει πρός μέ ὁ Ἰωάννης∙ «Ὓπαγε, τέκνον Πρόχορε, καί εἰπέ εἰς τόν ἀσθενοῦντα ἄνθρωπον, ὅτι εἶπεν ὁ Ἰωάννης ὁ Ἀπόστολος τοῦ Χριστοῦ, ἵνα ἔλθῃς πρός αὐτόν ὑγιής». Ἀπῆλθον λοιπόν καί εἶπον ταῦτα πρός τόν ἀσθενοῦντα, ὅστις ἀμέσως ἐγερθείς ὡς νά μή εἶχεν ἀσθένειάν τινα μέ ἠκολούθησε καί ἦλθε πρός τόν Ἰωάννην, ὁ ὁποῖος εἶπε πρός αὐτόν∙ «Ὁμίλησον εἰς τούς συντρόφους σου ἵνα ἀναχωρήσωμεν ἀπ’ ἐδῶ»∙ ἀμέσως δέ ὁ μή φαγών ἑπτά ἡμέρας καί εἰς κίνδυνον μέγαν εὑρισκόμενος μεταβάς μετά χαρᾶς παρεκίνει τούς συντρόφους του διά νά ἀποπλεύσωμεν ἐκεῖθεν.
Τοῦτο τό θαῦμα ἰδόντες οἱ ἀξιωματικοί μετά τῶν στρατιωτῶν καί πάντες οἱ ἐν τῷ πλοίῳ προσέπεσον εἰς τούς πόδας τοῦ Ἀποστόλου λέγοντες πρός αὐτόν∙ «Ἰδού πᾶσα ἡ γῆ εἶναι εἰς τήν διάθεσίν σου, καί πήγαινε ὅπου θέλεις∙ διότι ἐβεβαιώθημεν ὅτι εἶσαι ὑπηρέτης τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ». Ὁ δέ Ἰωάννης εἶπε πρός αὐτούς∙ «Ὄχι, τέκνα μου, δέν πρέπει νά γίνῃ οὕτως, ἀλλά νά μέ ὁδηγήσετε ἐκεῖ ὅπου ἔχετε διαταγήν, διά νά μή τιμωρηθῆτε παρά τοῦ βασιλέως, ὅστις πρός τοῦτο σᾶς ἀπέστειλεν». Ὅθεν κατηχηθέντες ὑπ’ αὐτοῦ, ἐβαπτίσθησαν ἅπαντες κατ’ ἐκείνην τήν ἡμέραν∙ καί ἀναχωρήσαντες ἐκεῖθεν ἐφθάσαμεν εἰς τήν νῆσον Πάτμον καί εἰσήλθομεν εἰς μίαν πόλιν αὐτῆς ὀνομαζομένην Φλωρᾶν, εἰς τάς ἀρχάς τῆς ὁποίας, κατά τήν διαταγήν τοῦ βασιλέως, παρέδωκαν ἡμᾶς οἱ ἀξιωματικοί, οἱ ὁποῖοι δέν ἤθελον νά ἀποχωρισθῶσιν, ἀλλ’ ἤθελον νά μένωσι μεθ’ ἡμῶν. Ὅμως ὁ Ἰωάννης εἶπε πρός αὐτούς∙ «Ὦ τέκνα, προσέχετε νά μή ἐκπέσητε μόνον ἀπό τήν χάριν τήν ὁποίαν ἐλάβετε, καί κανείς τόπος δέν δύναται νά σᾶς βλάψῃ». Μείναντες λοιπόν ὁμοῦ μέ ἡμᾶς δέκα ἡμέρας, κατά τάς ὁποίας ἐδιδάσκοντο ὑπό τοῦ Ἰωάννου, ὕστερον επευξάμενος καί εὐλογήσας αὐτούς, ἀπέλυσεν ἐν εἰρήνῃ, παραδώσας αὐτούς εἰς τόν Θεόν τόν ὁποῖον ἐπίστευσαν∙ ὅτι αὐτῷ πρέπει δόξα εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
(1) Ὁ θεῖος Μάξιμος ὁ ὁμολογητής συμπεραίνει, ὅτι ὁ μέγας Ἰωάννης οὗτος ἐξωρίσθη εἰς Πάτμον κατά τό τελευταῖον ἔτος τῆς βασιλείας τοῦ Δομετιανοῦ, ἤτοι κατά τό δέκατον πέμπτον ἔτος αὐτῆς (διότι τόσα ἔτη ἐβασίλευσεν), ἤτοι κατά τό ἐνενηκοστόν πέμπτον ἔτος ἀπό Χριστοῦ, ὡς χρονολογεῖ ὁ Μελέτιος. Μέμνηται δέ τῆς ἐπί τοῦ Δομετιανοῦ ἐξορίας τοῦ ἁγιωτάτου Ἰωάννου καί ὁ θεῖος Εἰρηναῖος ἐν τρίτῳ καί πέμπτῳ τῶν «Κατά Αἱρέσεων», ἔνθα καί τόν χρόνον ἐσημειώσατο∙ καί Κλήμης ὁ Ἀλεξανδρεύς εἰς τόν λόγον περί τοῦ, Τίς ὁ σῳζόμενος πλούσιος. Ὁ δέ Ἀδριχώμιος εἰς τόν Βίον τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ λέγει, ὅτι ὁ Ἀπόστολος οὗτος ἐπέμφθη δεδεμένος ἀπό τῆς Ἐφέσου εἰς τήν Ρώμην. Ἐκεῖ δέ πλησίον τῆς πύλης τῆς λεγομένης Λατίνας ἐποτίσθη δηλητήριον θανατηφόρον καί δέν ἐβλάβη. Εἶτα ἐρρίφθη μέσα εἰς ἕνα πίθον γεμᾶτον ἀπό βραστόν ἔλαιον κατά τήν ἕκτην Μαΐου ἡμέραν Κυριακήν. Μείνας δέ ἐκ τούτου ἀβλαβής, ἐξωρίσθη εἰς Πάτμον ὑπό Δομετιανοῦ, ὡς ἱστορεῖ ὁ Μελέτιος. Τήν τοῦ δηλητηρίου πόσιν σημειοῖ καί ὁ θεῖος Αὐγουστῖνος εἰς τό κβ’ κεφάλαιον τῶν «Μονολόγων» λέγων∙ «Ὑπέρ τοῦ γεύσασθαι ταύτης (τῆς γλυκύτητος τοῦ Θεοῦ) δηλητηρίου ποτήριον Ἰωάννης ἀτρόμως ἐξέπιεν».
ΠΗΓΗ: ΒΙΚΤΩΡΟΣ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΜΟΣ Θ’ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ (ΣΕΛ. 576 – 580) ΑΘΗΝΑΙ 1963.
Σ Υ Ν Ε Χ Ι Ζ Ε Τ Α Ι
