Σύντομο κήρυγμα ἐπί τῆς Εὐαγγελικῆς περικοπῆς Α’ ΛΟΥΚΑ (Λουκ. 5, 1 – 11), ἀπό τό βιβλίο τοῦ μακαριστοῦ Ἐπισκόπου Αὐγουστίνου Ν. Καντιώτου: «ΚΥΡΙΑΚΗ». (σελ. 198).
«Ἐπανάγαγε εἰς τό βάθος καί χαλάσατε τά δίκτυα ὑμῶν εἰς ἄγραν» (Λουκ. 5, 4)
Ὁ Λουκᾶς, ὅπως εἶνε γνωστό, εἶνε ὁ τρίτος Εὐαγγελιστής. Ὑπῆρξε μαθητής τοῦ ἀποστόλου Παύλου καί τόν συνώδευσε παντοῦ, μέχρι καί τίς φυλακές τῆς Ῥώμης ἀκόμη. Ἐγνώριζε καλά τήν ἑλληνική γλῶσσα. Ὅπως ἕνας ἄριστος ζωγράφος χρησιμοποιεῖ τό χρωστῆρα γιά νά ζωγραφίσῃ τίς εἰκόνες, ἔτσι καί ὁ Λουκᾶς χρησιμοποιεῖ τήν ὡραία ἑλληνική γλῶσσα γιά νά περιγράψῃ τή ζωή καί τά θαύματα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Σήμερα διαβάζεται μιά περικοπή, πού περιγράφει μέ συντομία ἕνα θαῦμα.
Ἀλλ’ ἕνα θαῦμα μόνο ἔκανε ὁ Χριστός; Ὄχι ἕνα, ἀλλά πολλά. Ἀναρίθμητα εἶνε τά θαύματά του. Μποροῦν νά μετρηθοῦν τά ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ; Μποροῦν νά μετρηθοῦν οἱ σταγόνες τοῦ ὠκεανοῦ; Μποροῦν νά μετρηθοῦν οἱ ἀκτῖνες τοῦ ἥλιου; Ἄλλο τόσο μποροῦν νά μετρηθοῦν καί τά θαύματα πού ἔκανε προσωπικῶς, ἀλλά καί ἐξακολουθεῖ μέχρι σήμερα διά τῆς Ἐκκλησίας του νά κάνῃ ὁ Χριστός. Γι’ αὐτό ἕνας ἄλλος εὐαγγελιστής, ὁ Ἰωάννης, κλείνοντας τό Εὐαγγέλιό του λέει ὅτι, ἄν πρόκειται νά περιγραφοῦν ἕνα – ἕνα τά ἔργα καί τά θαύματα τοῦ Χριστοῦ, «οὐδέ αὐτόν οἶμαι τόν κόσμον χωρῆσαι τά γραφόμενα βιβλία»· δηλαδή, νομίζω, ὅτι οὔτε κι αὐτός ὁ κόσμος ὅλος δέν θά χωρέσῃ τά βιβλία πού θά γραφοῦν (Ἰωάν. 21, 25). Δέν χρειάζεται ὅμως νά τά ἱστορήσῃ κανείς ὅλα. Γιά ὅποιον ἔχει διάθεσι, καί ἕνα θαῦμα ἀρκεῖ γιά νά πιστέψῃ· ἐνῷ ἐκεῖνον πού δέν ἔχει διάθεσι πίστεως ἀλλά κατέχεται ἀπό τό δαιμόνιο τῆς ἀπιστίας, καί μυριάδες θαύματα δέ τόν πείθουν.
Τό θαῦμα, πού περιγράφεται ἐδῶ, εἶνε ἕνα θαῦμα πού ἔκανε ὁ Χριστός ἐπάνω στήν ἄλογη φύσι. Στήν Ἰουδαία ὑπάρχει μιά ὡραία λίμνη, ἡ λίμνη τῆς Γεννησαρέτ. Σχηματίζεται ἀπό τά νερά τοῦ Ἰορδάνου ποταμοῦ, πού τή διασχίζει. Λαός φτωχός, ψαρᾶδες στό ἐπάγγελμα, ἔρριχναν τά δίχτυα τους κ’ ἔπιαναν ψάρια, πού τά πουλοῦσαν γιά νά ζήσουν τίς οἰκογένειές τους.
Στήν παραλία αὐτῆς τῆς λίμνης ἔφθασε ὁ Χριστός. Ἀνέβηκε στό ἁλιευτικό πλοιάριο τοῦ Πέτρου κι ἀπό ‘κεῖ μίλησε στά πλήθη, πού εἶχαν συγκεντρωθῆ γιά ν’ ἀκούσουν τά λόγια του. Μετά τήν ὁμιλία ὁ Χριστός εἶπε στό μαθητή του Πέτρο νά προχωρήσῃ «εἰς τό βάθος» τῆς λίμνης καί νά ῥίξουν τά δίχτυα γιά νά ψαρέψουν. Κύριε, εἶπε ὁ Πέτρος, ὅλη τή νύχτα κοπιάσαμε χωρίς νά πιάσουμε τίποτα· ἀλλ’ ἀφοῦ ἐσύ διατάζεις, θά ὑπακούσω καί θά ῥίξω τό δίχτυ. Καί ἔρριξαν τό δίχτυ στό βάθος. Καί νά τό θαῦμα. Τό δίχτυ γέμισε ψάρια. Καί ἦταν τόσα πολλά, ὥστε κινδύνευε νά σχιστῇ τό δίχτυ τους. Ὁ Πέτρος συγκλονίστηκε ἀπό τό γεγονός αὐτό. Ἀλλ’ ὁ Κύριος τόν καθησύχασε λέγοντάς του· Μή φοβᾶσαι· ἀπό ‘δῶ κ’ ἐμπρός, ἀφοῦ ἔγινες μαθητής μου, θά μάθῃς νέα τέχνη, τήν τέχνη νά ψαρεύῃς ὄχι πλέον ψάρια, ἀλλά ἀνθρώπους, πού θά τούς ὁδηγῇς στήν αἰώνιο ζωή.
Αὐτό εἶνε τό περιεχόμενο τοῦ σημερινοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου. Ἀπ’ ὅλη τήν περικοπή σᾶς παρακαλῶ νά προσέξουμε ἐκείνη τή λέξι, πού εἶπε ὁ Χριστός ὅταν ἔδειχνε στόν Πέτρο καί τούς συνεργάτες του, πού νά ῥίξουν τά δίχτυα· «εἰς τό βάθος». Μέ τό θεϊκό τοῦτο πρόσταγμα τοῦ Χριστοῦ τά ψάρια ὑπήκουσαν καί συγκεντρώθηκαν.
«Εἰς τό βάθος». Ἡ προσταγή αὐτή ἔχει μεγάλη σημασία. Ἀπευθύνεται σέ ὅλους ἐκείνους, πού κατά διαφόρους τρόπους ἀσκοῦν ἔργο παραπλήσιο μέ τό ἔργο τῶν μαθητῶν τοῦ Χριστοῦ. Καί τό ἔργο αὐτό εἶνε τό ἔργο τῆς ἀγωγῆς.
Ἀγωγή «εἰς βάθος». Ἡ ἀγωγή εἶνε μιά τέχνη ἱερά. Οἱ πρῶτοι, πού καλοῦνται νά ἐργασθοῦν σ’ αὐτό τό ἔργο, εἶνε οἱ γεννήτορες, οἱ γονεῖς. Ἐπάνω σ’ αὐτό λέει ὁ ἱ. Χρυσόστομος· Πατέρα δέν σέ ὀνομάζω ἐπειδή γεννᾷς παιδιά, διότι καί τά ζῷα γεννοῦν ἀπογόνους· πατέρα θά σέ ὀνομάσω, ἄν ἀναθρέψῃς τά παιδιά σου ὅπως θέλει ὁ Θεός. Ἀπό τίς πρῶτες μέρες τῆς ζωῆς τοῦ παιδιοῦ πρέπει ν’ ἀρχίσῃ ἡ ἀγωγή. Τό νήπιο πρέπει νά μάθῃ νά κάνῃ τό σταυρό του καί νά ψελλίζῃ τό ὄνομα τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Καί ὅσο μεγαλώνει, ν’ ἀφήνῃ σιγά – σιγά τή γαλακτώδη τροφή καί νά τρέφεται μέ τροφή στερεά. Ἀπό νωρίς οἱ γονεῖς ἄς συνηθίζουν τά παιδιά τους στήν προσευχή, στήν ἀνάγνωσι τῆς Ἁγίας Γραφῆς, στούς βίους τῶν ἁγίων καί στά λόγια τῶν πατέρων τῆς Ἐκκλησίας μας, σέ ἐκκλησιασμό, σέ Ἐξομολόγησι καί Θ. Κοινωνία.
Ἀγωγή «εἰς βάθος». Ἡ προτροπή αὐτή τοῦ Χριστοῦ ἀπευθύνεται καί πρός τούς ἐκπαιδευτικούς. Οἱ διδάσκαλοι καί καθηγηταί ὅλων τῶν σχολείων μας πρέπει ὄχι μόνο μέ τά λόγια ἀλλά προπαντός μέ τά ἔργα νά διδάσκουν τήν κατά Χριστόν ζωή. Τά μαθήματα πρέπει ν’ ἀρχίζουν μέ προσευχή καί νά τελειώνουν μέ προσευχή. Καί τήν Κυριακή διδάσκαλοι καί καθηγηταί νά δίδουν τό καλό παράδειγμα συνεκκλησιαζόμενοι μέ τούς μαθητάς τους.
Ἀγωγή «εἰς βάθος». Ἀλλά καί κάθε χριστιανός πρέπει νά στρέψῃ τήν προσοχή του ὄχι τόσο στήν ἐξωτερική του ζωή ὅσο στόν ἐσωτερικό του κόσμο, καί νά φροντίσῃ ν’ ἀποκτήσῃ καθαρή καρδιά. Ἐκεῖ βρίσκεται ἡ ἀληθινή ἀξία τοῦ ἀνθρώπου. Δυστυχῶς μιά τέτοια ἀγωγή λείπει ἀπό τό σημερινό κόσμο. Καί εἶνε ἀνάγκη, ἡ ὅλη ἀγωγή μας, ὅπως εἶπαν καί διαπρεπεῖς σύγχρονοι ψυχολόγοι καί παιδαγωγοί, νά στραφῇ σέ βάθος. Γι’ αὐτό καί σήμερα καλλιεργεῖται μιά ἄλλη ψυχολογία, πού τήν ὠνόμασαν ψυχολογία τοῦ βάθους. Καί εἶχαν δίκιο. Διότι, πράγματι, τί βάθος κρύβει ἡ ἀνθρώπινη ψυχή! Ἄν ὁ ἄνθρωπος τύχῃ καλῆς ἀγωγῆς, μπορεῖ νά φθάσῃ σέ ὕψη τῆς ἀρετῆς καί νά βρῇ τόν ἀληθινό προορισμό του, πού τόν κάνει ἄξιο νά λέγεται ἄνθρωπος. Ὅπως ἔλεγαν οἱ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας, «ὡς χαρίεν ἐστ’ ἄνθρωπος, ὅταν ἄνθρωπος ᾖ!»· δηλαδή, πόσο χαριτωμένος εἶνε ὁ ἄνθρωπος, ὅταν εἶνε πράγματι ἄνθρωπος! Ἄν ὅμως δέν τύχῃ καλῆς ἀγωγῆς, ἀλλ’ ἀκούῃ καί βλέπῃ ὅλα τά ἀπρεπῆ καί αἰσχρά, τότε ὁ ἄνθρωπος ἐκφυλίζεται καί δέν τοῦ μένει πιά τίποτε τό ὑγιές. Τά καθημερινά ἐγκλήματα, πού συμβαίνουν τώρα στήν κοινωνία, ἀποδεικνύουν ὅτι, ἄν ὁ ἄνθρωπος στερηθῇ τήν καλή ἀγωγή, γίνεται τό ἀγριώτερο θηρίο τοῦ κόσμου.
Ἀγωγή «εἰς βάθος». Ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ πρός τόν Πέτρο πρέπει τέλος νά βάλῃ σέ ἀνησυχία τούς κληρικούς καί τῶν τριῶν βαθμῶν τῆς ἱερωσύνης, ἀφοῦ αὐτοί εἶνε οἱ διάδοχοι τῶν δώδεκα Ἀποστόλων. Ἂς μήν ἀρκοῦνται σέ μιά ἐπιφανειακή καλλιέργεια τοῦ ποιμνίου τους, πού δημιουργεῖ μόνο καλούς λεγομένους ἀνθρώπους. Ἂς ἐμβαθύνουν ὁλοένα καί περισσότερο, ἀποβλέποντας στό νά συνδέσουν οὐσιαστικά τίς ψυχές μέ τήν πηγή τῆς ζωῆς, τόν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, καί μέ τήν ταμειοῦχο τῆς ἀληθείας, τήν Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία του. Τότε ὁ λαός μας θ’ ἀποκτήσῃ ἀκράδαντες θρησκευτικές πεποιθήσεις καί καμμιά ἐχθρική δύναμι δέν θά μπορέσῃ νά ξερριζώσῃ ὅ,τι ἔσπειρε καί φύτευσε στίς καρδιές τῶν πνευματικῶν του τέκνων ὁ καλός κληρικός.
Ἀγαπητοί μου!
Ἀγωγή «εἰς βάθος». Ὁ καθένας μας, εἴτε πατέρας εἶνε εἴτε διδάσκαλος εἴτε καθηγητής εἴτε κληρικός, ἄς προσέξῃ τόν ἑαυτό του, σύμφωνα μέ ὅσα λέει ὁ Μέγας Βασίλειος στήν θαυμάσια ὁμιλία του ἐπάνω στό ῥητό «πρόσεχε σεαυτῷ». Μήν ἀρκεσθοῦμε σέ μία ἐξωτερική τακτοποίησι, «πρός τό θεαθῆναι τοῖς ἀνθρώποις» (Ματθ. 23, 5) καί γιά τά μάτια τοῦ κόσμου. Ἂς καλλιεργήσουμε τήν καρδιά βαθειά, προσπαθώντας νά «μορφωθῇ Χριστός ἐν ἡμῖν» (Γαλ. 4, 19). Ἐκεῖ, στό βάθος τῆς ὑπάρξεώς μας, ἄς ῥίχνουμε συχνά ἐξεταστικό βλέμμα, πρωΐ καί βράδι. Καί ἐκεῖ, σάν σέ καθρέφτη τοῦ ἑαυτοῦ μας, ἄς παρακολουθοῦμε τήν καθημερινή του πορεία. «Εἰς τό βάθος» λοιπόν.
(20 Απριλίου 1907 – 28 Αυγούστου 2010)
Ἡ Εἱκόνα καί ἡ φωτογραφία τοῦ κειμένου, ἔχουν προστεθεῖ ἀπό τόν συντάκτη τῆς ἀνάρτησης.
