Σύντομο κήρυγμα ἐπί τῆς Εὐαγγελικῆς περικοπῆς ΣΤ’ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (Ματθ. 9, 1 – 8), ἀπό τό βιβλίο τοῦ μακαριστοῦ Ἐπισκόπου Αὐγουστίνου Ν. Καντιώτου: «ΚΥΡΙΑΚΗ». (σελ. 109).
«Ἵνα δέ εἰδῆτε ὅτι ἐξουσίαν ἔχει ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἐπί τῆς γῆς ἀφιέναι ἁμαρτίας – τότε λέγει τῷ παραλυτικῷ· Ἐγερθείς ἆρόν σου τήν κλίνην καί ὕπαγε εἰς τόν οἶκόν σου» (Ματθ. 9, 6)
Ἄπειρα εἶνε, ἀγαπητοί μου, ἄπειρα εἶνε τά θαύματα, πού ἔκανε, κάνει καί θά κάνῃ μέχρι συντελείας τῶν αἰώνων ὁ ἀληθινός Θεός, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, εἰς πεῖσμα τῶν ἀθέων καί τῶν ἀπίστων. Θαύματα στήν ἄψυχη καί ἄλογη φύσι, ὅπως λ.χ. ὁ πολλαπλασιασμός τῶν πέντε ἄρτων, ἡ κατάπαυσι τῆς τρικυμίας, ἡ ξήρανσι τῆς ἄκαρπης συκιᾶς καί πολλά ἄλλα. Θαύματα ὅμως πρό παντός στούς ἔμψυχους καί λογικούς ἀνθρώπους· ὄχι μόνο θαύματα στό σῶμα (ὅπως ἡ ἀνάστασι νεκρῶν, ἡ θεραπεία τυφλῶν, κωφαλάλων, λεπρῶν, δαιμονισμένων, παραλύτων κ.ά.), ἀλλά καί θαύματα ψυχικά καί πνευματικά (ὅπως ὁ συγκλονισμός καρδιῶν, ἡ ἀνάνηψις πεπωρωμένων, ἡ μετάνοια ἁμαρτωλῶν, ἡ ἀποκάλυψις ἀποκρύφων λογισμῶν, ἡ προφητεία τῶν μελλόντων, ἡ ἄφεσις ἁμαρτιῶν). Μετρᾷς τίς ἀκτῖνες τοῦ ἡλίου; Δέν μπορεῖς, γιατί εἶνε ἄπειρες. Ἄν λοιπόν τοῦ αἰσθητοῦ ἡλίου τίς ἀκτῖνες δέν μποροῦμε νά μετρήσουμε, πῶς νά μετρήσουμε τά θαύματα τοῦ νοητοῦ ἡλίου τῆς δικαιοσύνης, τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ;
Τό θαῦμα εἶναι μέσα στήν φύσι τοῦ Θεοῦ. Μέ ὅση εὐκολία ἐμεῖς γυρίζουμε τό διακόπτη καί ἔρχεται τό ῥεῦμα, μέ τόση καί πολύ μεγαλύτερη ὁ Θεός θαυματουργεῖ. Διότι τί εἶνε θαῦμα; Θαῦμα εἶνε ἡ κατάργησι πρός στιγμήν τῶν φυσικῶν νόμων, πού ἰσχύουν σταθερά στό σύμπαν. Ἀλλ’ οἱ φυσικοί νόμοι εἶνε στό χέρι τοῦ Θεοῦ· εἶνε κι αὐτοί δημιουργήματά του. Ἐκεῖνος τούς ἔθεσε σέ ἰσχύ, καί ἐκεῖνος πάλι, ὅταν θέλῃ, μπορεῖ χωρίς καμμιά δυσκολία νά τούς καταργήσῃ καί νά κάνῃ θαῦμα. Γιά τό Θεό δέν ὑπάρχουν δύσκολα καί εὔκολα θαύματα· ὅλα γι΄ αὐτόν εἶνε εὔκολα. Ὅπως εἶπε ὁ ἀρχάγγελος Γαβριήλ στήν Παναγία τήν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ, «οὐκ ἀδυνατήσει παρά τῷ Θεῷ πᾶν ῥῆμα» (Λουκ. 1, 37).
Εἶνε ὅμως ἀλήθεια, ὅτι ὅσα θαύματα ὑποπίπτουν ἀμέσως στίς αἰσθήσεις, αὐτά κάνουν μεγάλη ἐντύπωσι καί προκαλοῦν ἔντονο τό θαυμασμό. Τέτοια θαύματα συνήθως εἶνε ἐκεῖνα πού ἔχουν σχέσι μέ τήν ὑλική κτίσι καί μέ τό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτά θεωροῦνται ἀπό τούς ἀνθρώπους πιό μεγάλα καί πιό θαυμαστά. Τό νά σταματήσῃ λ.χ. ἡ τρικυμία μ’ ἕνα λόγο τοῦ Χριστοῦ καί νά γίνῃ γαλήνη, ἤ τό νά δῇ ἕνας τυφλός τό φῶς του μέ μιά προσταγή του, αὐτά προκαλοῦσαν ἔκπληξι στούς πολλούς. Καί εἶνε πράγματι κι αὐτά θαυμαστά. Ἀλλ’ ἐάν τό πνεῦμα εἶνε πάνω ἀπό τήν ὕλη καί ἐάν ἡ ψυχή εἶναι ἀνώτερη ἀπό τό σῶμα, τότε καί τά θαύματα πού γίνονται στήν ψυχή καί στό πνεῦμα εἶνε σπουδαιότερα ἀπό ‘κεῖνα πού γίνονται στήν ὑλική κτίσι καί στό σωματικό ὀργανισμό τοῦ ἀνθρώπου. Ἀπό τή θεραπεία τοῦ σώματος ἀνώτερη εἶνε ἡ θεραπεία τῆς ψυχῆς μέ τήν ἄφεσι τῶν ἁμαρτιῶν. Ἐν τούτοις αὐτά τά θαύματα, πού ἔχουν σχέσι μέ τήν ψυχή καί τό πνεῦμα, ἐπειδή δέν εἶνε ἀμέσως αἰσθητά, δέν κάνουν καί τόση ἐντύπωσι, πολλές δέ φορές περνοῦν καί ἀπαρατήρητα. Οἱ ἄνθρωποι κρίνουν πολλές φορές τά πράγματα μέ τά δικά τους κριτήρια. Θεωροῦν μεγαλύτερα ἐκεῖνα πού εἶνε μικρότερα, καί θεωροῦν μικρά καί ἀσήμαντα ἐκεῖνα πού εἶνε ὄντως μεγάλα καί θαυμαστά.
Αὐτό μπορεῖ κανείς νά δῇ καί στή σημερινή εὐαγγελική περικοπή. Ὁ Χριστός κηρύττει μέσα στήν Καπερναούμ. Τήν ὥρα ἐκείνη τοῦ φέρνουν ἕνα παράλυτο πάνω στό κρεβάτι γιά νά τόν θεραπεύσῃ. Ὅλοι περιμένουν τή θαυματουργική προσταγή του, πού θά δώσῃ στόν ταλαίπωρο ἀσθενῆ τή θεραπεία. Ἀλλ’ ὁ Κύριος, ἀντί γι’ αὐτό πού περιμένουν, στρέφεται στόν παράλυτο καί τοῦ λέει· «Μή φοβᾶσαι, παιδί μου, σοῦ συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες σου» (Ματθ. 9, 2). Ἦταν ἕνας λόγος, πού ἐδίχασε τό ἀκροατήριο. Οἱ ταπεινοί ἀκροαταί τόν ἄκουσαν μέ σεβασμό. Μερικοί γραμματεῖς ὅμως, πού ἦταν ἐκεῖ, σκέφθηκαν μέσα τους, ὅτι μόνο ὁ Θεός ἔχει ἐξουσία νά συγχωρῇ ἁμαρτίες, καί εἶπαν μέ τόν νοῦ τους· «Αὐτός βλασφημεῖ». Δέν πίστευαν, δηλαδή, ὅτι ὁ Χριστός εἶνε ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ καί Θεός κ’ ἔχει ἐξουσία νά συγχωρῇ ἁμαρτίες. Τότε ὁ Χριστός, δείχνοντάς τους ὅτι εἶνε Θεός παντογνώστης, ἀποκαλύπτει – ἄλλο θαῦμα αὐτό – τούς κρυφούς διαλογισμούς των λέγοντας· «Γιατί ἐσεῖς σκέπτεσθε κακά μέσα στίς καρδιές σας; Τί εἶνε λοιπόν εὐκολώτερο, νά πῶ, Σοῦ συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες σου ἤ νά πῶ, Σήκω καί περπάτα; Ἀλλά γιά νά δῆτε ὅτι (μολονότι φαίνομαι σάν ἁπλός ἄνθρωπος) ἔχω ὅμως τήν ἐξουσία τοῦ Θεοῦ νά συγχωρῶ πάνω στή γῆ ἁμαρτίες, – τότε λέει στόν παράλυτο· Σήκω ὄρθιος, φορτώσου τό κρεβάτι σου καί πήγαινε στό σπίτι σου» (Ματθ. 9, 4 – 7). Καί πράγματι ὁ παράλυτος σηκώθηκε καί πῆγε στό σπίτι του. Καί ἐνῷ ὁ κόσμος θαύμαζε καί δόξαζε τό Θεό, οἱ γραμματεῖς ντροπιάστηκαν.
Ὅποιος ἔχει πνευματικό αἰσθητήριο καταλαβαίνει, τί σημαίνει ὁ λόγος πού εἶπε ὁ Χριστός, «Σοῦ συγχωροῦνται οἱ ἁμαρτίες σου» (Ματθ. 9, 2). Τρομερός λόγος. Ποιός μπορεῖ νά τόν πῇ; Ποιός μπορεῖ νά σηκώσῃ τά βουνά τῶν ἁμαρτιῶν, πού πλακώνουν τήν ψυχή, καί νά ἐλευθερώσῃ τόν ἄνθρωπο; Μόνο ὁ Θεός ἤ ἕνας ἄνθρωπος πού τοῦ ἔδωσε ὁ ἴδιος ὁ Θεός αὐτή τήν ἐξουσία, ὅπως εἶνε οἱ Ἱερεῖς τῆς Ἐκκλησίας. Ἀλλ’ ἐπειδή τό «Ἀφέωνταί σοι αἱ ἁμαρτίαι σου» εἶνε κάτι πνευματικό, πού συμβαίνει ἀοράτως μέσα στήν ψυχή καί δέν φαίνεται ἐξωτερικῶς μέ τά σωματικά μάτια, οἱ γραμματεῖς τό θεώρησαν σάν ἕνα εὔκολο λόγο. Ἐπειδή δέν εἶχαν πνευματικά μάτια νά διακρίνουν τίς οὐράνιες πραγματικότητες, ἀλλά ἐπηρεάζονταν ἀπό τίς ἐξωτερικές αἰσθήσεις, γι’ αὐτό μέσα στή σκέψι τους ἔκαναν λάθος, νά θεωροῦν τό ὕψιστο αὐτό θαῦμα, τήν ἄφεσι τῶν ἁμαρτιῶν, ὡς μικρό, καί τό ἄλλο τό μικρότερο θαῦμα, τή θεραπεία τοῦ σώματος, ὡς μεγάλο. Καί τότε ὁ Χριστός, συγκαταβαίνοντας στήν ἀδυναμία τους, εἶπε τά λόγια ἐκεῖνα, πού εἶχαν τό ἑξῆς νόημα. Γιά μένα μικρό θαῦμα εἶνε ἡ θεραπεία τοῦ σώματος, καί μεγάλο θαῦμα εἶνε ἡ ἄφεσι τῶν ἁμαρτιῶν. Διότι ἡ θεραπεία τοῦ σώματος εἶνε γιά λίγο χρόνο, ἀφοῦ τελικῶς ὅλοι μιά μέρα πεθαίνουν, ἐνῷ ἡ θεραπεία τῆς ψυχῆς μέ τή συγχώρησι τῶν ἁμαρτημάτων εἶνε γιά τήν αἰωνιότητα, γιά πάντα δηλαδή. Ἀλλ’ ἀφοῦ ἐσεῖς δέν καταλαβαίνετε ἀλλιῶς καί μόνο μέ ὑλικές καί αἰσθητές ἀποδείξεις πείθεσθε, ὁρίστε ἄς γίνῃ αὐτό πού θά σᾶς πείσῃ· ἄς γίνῃ, δηλαδή, τό μικρό ἀλλ’ ἐντυπωσιακό θαῦμα τῆς σωματικῆς θεραπείας, γιά νά βεβαιωθῆτε ὅτι ἔγινε καί τό ἄλλο, τό μέγα ἀλλά μυστικό θαῦμα τῆς ἀφέσεως τῶν ἁμαρτιῶν.
Τά θαύματα στή γλῶσσα τῆς Ἁγίας Γραφῆς λέγονται καί «δυνάμεις» καί «τέρατα» καί «σημεῖα» (Ματθ. 7, 22· Ἰωαν. 4, 48). «Δυνάμεις» λέγονται, διότι γιά νά γίνουν ἐνεργεῖ θεία δύναμις. «Τέρατα» λέγονται, διότι εἶνε ἀσυνήθιστα φαινόμενα πού ξεφεύγουν ἀπό τούς νόμους τῆς φύσεως. Καί «σημεῖα» λέγονται, διότι σημαίνουν, δείχνουν τήν παρουσία καί τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ. Ἀπό τό θεωρούμενο πιό μικρό θαῦμα μέχρι τό πιό μεγάλο, ὅλα γίνονται μέ τήν ὑπερφυσική ἐπέμβασι τοῦ Θεοῦ, ὅλα χρειάζονται τό «ῥεῦμα» ἐκεῖνο πού παράγει μόνο ἡ «γεννήτρια» τοῦ οὐρανοῦ. Χωρίς αὐτό τό «ῥεῦμα» ὄχι ἄφεσι ἁμαρτιῶν καί ἀνάστασι νεκρῶν, πού θεωροῦνται τά μεγαλύτερα θαύματα, δέν μποροῦν νά γίνουν, ἀλλ’ οὔτε καί τά πιό μικρά, ὅπως εἶνε λ.χ. ἡ θεραπεία ἀπό ἕνα πυρετό ἤ ἡ ἀπαλλαγή ἀπό ἕναν ἁπλό πονόδοντο.
Μικρά ἤ μεγάλα θαύματα, αἰσθητά ἤ νοητά, ὅλα δείχνουν, ὅτι ὑπάρχει Θεός ἀληθινός, πού κάνει φανερά τήν παρουσία του στό κάθε τι. Δέν ἐγκατέλειψε ὁ Θεός τόν κόσμο. Ὥρισε βέβαια τούς φυσικούς νόμους, γιά νά λειτουργοῦν ὅλα μέ τάξι καί ἀκρίβεια. Ἀλλ’ ὅταν παρουιασθῇ κάτι ἔκτακτο, εἶνε ἕτοιμος νά σπεύσῃ εἰς βοήθειαν τῶν παιδιῶν του. Καί ἄν χρειασθῇ, ἔχει τή δύναμι καί τούς φυσικούς νόμους νά παραμερίσῃ καί νά θαυματουργήσῃ πρός σωτηρίαν τους. Ὅταν ὅλες οἱ ἄλλες πόρτες κλείνουν, ὅταν οἱ ἄνθρωποι ἀδυνατοῦν νά συμπαρασταθοῦν, ὅταν καί συγγενεῖς καί φίλοι στέκουν ἀνίκανοι νά προσφέρουν βοήθεια, ὅταν οἱ γιατροί σηκώνουν κι αὐτοί ψηλά τά χέρια καί δηλώνουν ἀδυναμία νά θεραπεύσουν, τότε ἔχει τό λόγο ὁ Θεός. Γιά τή δύναμι τοῦ Θεοῦ δέν εἶνε τίποτε ἀκατόρθωτο. Ἀρκεῖ νά ὑπάρχῃ πίστι. Τότε ἡ προσευχή τοῦ πιστοῦ εἰσακούεται, ὅπως εἰσακουόταν ἡ προσευχή τοῦ προφήτου Ἠλία, πού ἄλλοτε ἔκλεινε τόν οὐρανό νά μή βρέχῃ κι ἄλλοτε τόν ἄνοιγε καί ἔβρεχε.
Τά ἀληθινά θαύματα φέρουν ὅλα τή σφραγῖδα τοῦ Θεοῦ. Καί ὅπου ἐνεργεῖ ὁ Θεός, ἡ κάθε ἐνέργειά του εἶνε θαυμαστή. Καμμιά θεία ἐνέργεια δέν μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι δέν εἶνε σπουδαία καί θαυμαστή. Γι’ αὐτό ἄς ἀποφεύγουμε γενικῶς νά διακρίνουμε τά θαύματα τοῦ Θεοῦ σέ μικρά καί μεγάλα. Διότι κι αὐτά πού γιά τόν Κύριο εἶνε μικρά, γιά μᾶς εἶνε μεγάλα· καί ἐκεῖνα πάλι πού ἐμεῖς μέ τή νηπιώδη πνευματική μας κατάστασι θεωροῦμε μικρά, γιά τόν Κύριο εἶναι μεγάλα. Ἂς δίνουμε ὅμως πάντοτε προτεραιότητα στήν ψυχή καί στό πνεῦμα.
Ἀγαπητοί μου Χριστιανοί,
Ἕνα πρακτικό συμπέρασμα ἄς κρατήσουμε. Ὅπως γιά τό Θεό ἰσχύει ὁ λόγος τοῦ ἀρχαγγέλου Γαβριήλ πού εἴπαμε στήν ἀρχή, ὅτι «Οὐκ ἀδυνατήσει παρά τῷ Θεῷ πᾶν ῥῆμα» (Λουκ. 1, 37), ἔτσι γιά τόν κάθε πιστό χριστιανό ἰσχύει ὁ λόγος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, βγαλμένος μέσα ἀπό τήν πεῖρα τῆς ζωῆς του· «Πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί με Χριστῷ» (Φιλιπ. 4, 13). Δέν ὑπάρχουν, δηλαδή, μεγάλα καί μικρά, εὔκολα καί δύσκολα, δυνατά καί ἀδύνατα γιά ὅποιον ἔχει μαζί του τή δύναμι τοῦ Χριστοῦ. Διότι καί «τά ἀδύνατα παρά ἀνθρώποις δυνατά παρά τῷ Θεῷ ἐστιν» (Λουκ. 18, 27).
(1907- 2010)
