ΟΜΙΛΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΖΩΟΔΟΧΟΝ ΠΗΓΗΝ ΚΑΙ ΟΤΙ ΔΟΥΛΕΥΟΝΤΕΣ ΤΗ ΑΜΑΡΤΙΑ ΑΔΥΝΑΤΟΝ ΝΑ ΤΕΛΩΜΕΝ ΥΠΟ ΤΗΝ ΚΡΑΤΑΙΑΝ ΤΗΣ ΠΑΡΘΕΝΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΝ(¹)
«Ὃς ἄν πίῃ ἐκ τοῦ ὕδατος, οὗ ἐγώ δώσω αὐτῷ, οὐ μή διψήσῃ εἰς τόν αἰῶνα· ἀλλά τό ὕδωρ, ὅ δώσω αὐτῷ, γενήσεται ἐν αὐτῷ πηγή ὕδατος ἁλλομένου εἰς ζωήν αἰώνιον» (Ἰωάν. δ’ 14)
Συνήλθομεν σήμερον, ἀγαπητοί, ἐν τῷ ἱερῷ τούτῳ Ναῷ φαιδροί, ἵνα εὐχαριστηρίους ὕμνους πρός τόν ἐκ νεκρῶν ἀναστάντα Σωτῆρα ἡμῶν ἀναπέμψωμεν καί τήν ἐπέτειον ἑορτήν τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς ἐπιτελέσωμεν. Ἐκ τῆς ἀκενώτου ταύτης Πηγῆς τῆς Θεοτόκου ἀντλοῦντες σήμερον θάρρος καί ἰσχύν τόν ὑπέρ ἡμῶν ὑπομείναντα θάνατον σταυρικόν καί ἀναστάντα ἐκ νεκρῶν καί ζωήν χαρισάμενον ἡμῖν ὡς Ὕδωρ ζῶν, σωτήριον καί ἀθάνατον, ἄς δοξολογήσωμεν, καί τήν Μητέρα αὐτοῦ, τήν Παρθένον Μαρίαν, ὡς Πηγήν ἀέναον τοῦ ζῶντος τούτου ὕδατος ἄς ἀνευφημήσωμεν καί εὐγνώμονες ἄς ἀναμνησθῶμεν τῶν μεγάλων ἐκείνων θαυμάτων, ἅτινα ἐτελέσθησαν ἐκ τοῦ ἁγιάσματος αὐτῆς, τοῦ ὁποίου τά ρεῖθρα οὐδέποτε χάνουσι τήν δύναμιν αὐτῶν τήν ἰαματικήν, ἀλλά καί νῦν ἔτι προχέουσι τοῖς πιστοῖς χάριν καί θαυμάτων πληθύν.
Τό περιλάλητον τοῦτο καί εἰς πᾶσαν τήν οἰκουμένην ἐξάκουστον ἁγίασμα τῆς Θεοτόκου πηγάζει ἐν Κωνσταντινουπόλει καί ὑπ’ αὐτῆς τῆς Θεοτόκου ἐφανερώθη εἰς τόν τέως μέν ἰδιώτην, εἶτα δέ βασιλέα Κωνσταντινουπόλεως Λέοντα τόν Θρᾷκα, τόν ἐπικαλούμενον Μακέλλην, κατά τόν ἑξῆς τρόπον.
Ὁ Λέων οὗτος, ἀνήρ συμπαθής πρίν ἤ εἰς τόν θρόνον ἀναβῇ, ἐχειραγώγει ποτέ τυφλόν εἴς τινα τῆς πρωτευούσης ἐξοχήν. Ἐκεῖ ὁ τυφλός ὑπό δίψης ἀφορήτου καταληφθείς τόν Λέοντα παρεκάλει, ἵνα δι’ ὕδατος αὐτόν δροσίσῃ. Εἰσελθών δέ ὁ Λέων εἰς τό ἐκεῖ πλησίον σκιερόν μέρος, τό κατάφυτον ὑπό πυκνῶν δένδρων, ἐζήτει ὕδωρ· καί ἐπειδή δέν εὗρεν, ἐπανήρχετο κατηφής· ὅτε ἀκούει φωνῆς· «Οὐ χρεών σε, Λέον, ἀγωνιᾶν, τό γάρ ὕδωρ ἐγγύς». Καί ἐνῷ ἐζήτει, ἤκουσε καί ἐκ δευτέρου φωνῆς· «Λέον βασιλεῦ, εἰσελθών εἰς τό ἐνδότερον τοῦτο συνηρεφές καί τοῦ δροσεροῦ ὕδατος μετά χαρᾶς λαβών, δρόσισον τόν τυφλόν, καί τάς πεπηρωμένας χρίσας ὄψεις ἐκείνου γνώσει αὐτίκα, ἥτις εἰμί, ἐκ πολλοῦ τόνδε κατοικοῦσα τόν τόπον». Ὁ Λέων πράττει ὡς ἡ φωνή αὐτόν διατάττει, καί ὁ τυφλός τό φῶς λαμβάνει, καί ἐκ τοῦ τελεσθέντος θαύματος ὁ Λέων μανθάνει, ὅτι ὑπερφυής ἦν ἡ δύναμις τοῦ ἁγιάσματος ἐκείνου τῆς Θεοτόκου. Κατά τήν πρόρρησιν δέ ταύτης ὁ Λέων μετ’ ὀλίγον βασιλεύς γίνεται, καί ἐπιμελείᾳ καί δαπάνῃ αὐτοῦ ἐν τῷ τόπῳ τοῦ ἁγιάσματος Ναός μεγαλοπρεπής τῆς Θεοτόκου ἐγείρεται. Τοῦ Ναοῦ τούτου τά ἐγκαίνια ἐτελέσθησαν κατά τήν Παρασκευήν τῆς Διακαινησίμου Ἑβδομάδος, ἐξ οὗ καί ἡ Ἐκκλησία παρέλαβεν εὐσεβοφρόνως κατ’ αὐτήν νά ἑορτάζῃ πρός τιμήν τῆς Θεοτόκου τήν ἑορτήν τῆς Ζωοδόχου Πηγῆς.
Τόν Ναόν τοῦτον μετά ταῦτα ἐπηύξησεν ὁ Μέγας Ἰουστινιανός πρός τήν Θεοτόκον εὐγνωμονῶν, διότι ἐκ δεινοῦ νοσήματος ἀπήλλαξεν αὐτόν· ὁ δέ Βασίλειος ὁ Μακεδών καί ὁ υἱός αὐτοῦ Λέων ὁ Σοφός βασιλικῶς κατεκόσμησαν τόν ρηθέντα Ναόν(²), διότι ἔκτοτε τό ἁγίασμα τῆς Θεοτόκου πλεῖστα θαύματα ἐπελάγιζε, βασιλεῖς καί ἰδιώτας ἐθεράπευε καί πᾶν πάθος ἐφυγάδευε· καί τινα ἐκ Θεσσαλίας ἐρχόμενον πρός αὐτό καί ἀποθανόντα καθ’ ὁδόν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν.
Ὁ μεγαλοπρεπής οὗτος Ναός δέν σῴζεται σήμερον. Μετά τήν πτῶσιν τῆς Βασιλίδος τῶν πόλεων κατεστράφη μέχρι θεμελίων, ἡ δέ Πηγή ἐκαλύφθη ὑπό τῶν ἐρειπίων, ἐναπέμεινε δέ μέχρι τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ἐκ τῆς ἀρχαίας αὐτοῦ καλλονῆς σμικρόν τι παρεκκλήσιον, ὅπερ ἐπετράπη τοῖς Χριστιανοῖς ὑπό τῶν Τούρκων νά ἱδρύσωσιν ἐπί τῆς Πηγῆς, διότι αἱ ἀπό καιροῦ εἰς καιρόν τελούμεναι ἰάσεις οὐ μόνον μεταξύ τῶν Χριστιανῶν, ἀλλά καί τῶν Ὀθωμανῶν, διετήρησαν σεβαστήν τήν φήμην τῆς Πηγῆς ταύτης. Εἰς τό παρεκκλήσιον τοῦτο κατήρχοντο δι’ εἰκοσιπέντε βαθμίδων, τό δέ ἁγίασμα ἦτο εἰς τήν δυτικήν πλευράν τοῦ ἐδάφους αὐτοῦ πεφραγμένον διά κιγκλίδων.
Τοιαύτη ἦτο ἡ κατάστασις τοῦ Ναοῦ μέχρι τοῦ ἔτους 1821, ὁπότε ὑπό τῶν Γενιτσάρων τελείως κατεστράφη, ἡ δέ Πηγή σχεδόν ἐκαλύφθη. Δέκα ὅμως σπουδαῖαι ἰάσεις ἐκεῖ τελεσθεῖσαι καί ἐπί μαρμαρίνης πλακός εὑρισκομένης καί νῦν παρά τήν Πηγήν ἀναγραφεῖσαι ἀνανέωσαν τήν ἀρχαίαν δόξαν αὐτῆς· καί διά τοῦτο ἐπί Πατριάρχου Κωνσταντίου ἐν ἔτει 1833, τῇ ἐνεργείᾳ τῶν ὁμογενῶν καί τῇ ἀδείᾳ τῆς αὐτοκρατορικῆς κυβερνήσεως, ἀνασκαφῆς γενομένης καί τῶν θεμελίων τοῦ ἀρχαίου Ναοῦ εὑρεθέντων, ἠγέρθη Νάος μικρότερος ἐκείνου ἕνεκα τῆς ἐλλείψεως ἐπαρκῶν πόρων, ἀλλά καί κάτωθεν τοῦ Ναοῦ τούτου ἐπί τοῦ ἁγιάσματος, ἐπ’ αὐτῆς δηλαδή τῆς Πηγῆς, παρεκκλήσιον τούτου ᾠκοδομήθη ἐπί μέρους τῶν θεμελίων τοῦ ἀρχαίου Ναοῦ πολύ λαμπρότερον τοῦ πρότερον παρεκκλησίου πρός δόξαν καί τιμήν τῆς Θεοτόκου, τῆς ὁποίας ἡ θαυματουργός χάρις καί σήμερον θαυμάσια ἐπιτελεῖ ἐν τῷ ἁγιάσματι ταύτης τῆς Πηγῆς(³).
Καί τίς γλῶσσα δύναται νά διηγηθῇ ὅσα θαυμάσια τό ὕδωρ τοῦτο ἐνήργησε καί μέχρι σήμερον ἐνεργεῖ; Ὠκεανός ἀνεδείχθη νοητός τά Νειλῷα ρεῖθρα ὑπερβαίνων τῇ χύσει τῆς Χάριτος καί δεύτερος Σιλωάμ τήν χάριν τοῦ Ἰορδάνου δεξάμενος. Τό ζωήρυτον ὕδωρ αὐτῆς διά τήν πάσχουσαν ἀνθρωπότητα, τήν τηκομένην ὑπό ἀπείρων παθῶν καί φλογιζομένην ὑπό νοσημάτων δεινῶν, εἶναι νέκταρ οὐράνιον καί ξένη ἀμβροσία ἀληθῶς, εἶναι θαυμάσιον λουτρόν θεραπεῦον νοσήματα σωμάτων καί ψυχῶν τῶν μετά πίστεως προσερχομένων εἰς αὐτό ἅμα τῇ προσψαύσει αὐτοῦ· διότι εἶναι ὕδωρ τῆς Βασιλίσσης τῆς γῆς καί τοῦ Οὐρανοῦ, τῆς πανσθενοῦς Μητρός τοῦ Δεσπότου τῶν ὅλων καί Θεοῦ.
Τῆς Παρθένου καί Θεοτόκου Μαρίας μεγίστη ἡ ἰσχύς καί ἡ προστασία θερμή καί ἡ πρός τόν Υἱόν αὐτῆς καί Θεόν παράκλησις ἀποτελεσματική. Διά τοῦτο εἰς τάς καταιγίδας τῆς πολυταράχου ἡμῶν ζωῆς, ὅταν αἱ ἀλγηδόνες μᾶς κεντῶσι καί τά κύματα τῶν συμφορῶν δεξιά καί ἀριστερά μᾶς κτυπῶσιν, ὅταν αἱ θλίψεις πανταχόθεν μᾶς στεναχωρῶσι καί πολιορκῶσι καί πέριξ ἡμῶν εἰς τάς ἐπικλήσεις καί φωνάς ἡμῶν κωφεύωσιν ἤ καί δι’ ἀπελπισίας μᾶς ἀπαντῶσι, τό πνεῦμα ἡμῶν πραΰνεται καί εἰς μόνην τήν ἐνθύμησιν, ὅτι δυνάμεθα ν’ ἀναπέμψωμεν υἱϊκήν δέησιν πρός τήν εὔσπλαγχνον καί οἰκτίρμονα κατά χάριν Μητέρα ἡμῶν, ἥτις εἶναι κατά φύσιν Μήτηρ τοῦ Θεανθρώπου Λυτρωτοῦ ἡμῶν. Ὡς τό μικρόν παιδίον εἰς πᾶσαν στενοχωρίαν καί δυσκολίαν αὐτοῦ, εἰς πᾶν δάκρυ καί πάντα στεναγμόν αὐτοῦ, μίαν καί μόνην βοηθόν ἐπικαλεῖται, τήν μητέρα αὐτοῦ, οὕτω καί πάντες οἱ πιστεύοντες εἰς Χριστόν εἰς τούς κυματισμούς καί τάς δοκιμασίας τοῦ βίου ἡμῶν ἀπό τοῦ ἔαρος τῆς νεότητος μέχρι τοῦ χειμῶνος τοῦ γήρατος πρός τήν Παρθένον καταφεύγομεν καί ταύτην ἐπικαλούμεθα βοηθόν· διότι γινώσκομεν καλῶς, ὅτι ἔχει ὑπέρ ὅλων ἡμῶν σπλάγχνα φιλοστόργου Μητρός, καί ὅτι παρακαλεῖ δι’ ἡμᾶς μέ ὅλην τήν ἰσχύν καί τήν θέρμην τῆς ἰσχυρᾶς δυνάμεως καί διαπύρου εὐσπλαγχνίας αὐτῆς. Αὕτη συνεργεῖ πρός σωτηρίαν ἡμῶν δία πολυειδῶν θαυμάτων, αὕτη βοηθεῖ καί χάριν εἰς ἡμᾶς χορηγεῖ καί δι’ ὑδάτων.
Λίαν προσφυῶς δέ, ἀγαπητοί, ἐκλήθη ἡ Θεοτόκος καί Πηγή Ζωοδόχος· διότι ἐδέξατο τό πλήρωμα τῆς Θεότητος, συνέλαβε τόν τοῦ Θεοῦ ἐνυπόστατον Λόγον, ὅστις ἐσαρκώθη ἐξ αὐτῆς πρός σωτηρίαν τοῦ κόσμου καί ἐγένετο τό φῶς καί ἡ ζωή τῶν ἀνθρώπων· καί οὕτως ἡ Παρθένος ἐδείχθη πηγή τῆς ζωῆς, Μήτηρ τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ, ὅστις εἶναι τό ὕδωρ τό ζῶν, τό ἁλλόμενον εἰς ζωήν αἰώνιον, τό ὕδωρ τό ζωήρυτον, τό ἀείρουν, τό ἀθάνατον, τό σωτήριον.
Ἂς μεταλαμβάνωμεν λοιπόν, ἀδελφοί, τό ὕδωρ τοῦτο τό ζῶν, τό μή ἐξ ἀκροτόμου καί ἀγόνου πέτρας ἐκπηδῶν, ἀλλ’ ἐκ τῆς Θεοτόκου ἐξελθόν καί τοῦ ζωοδόχου Τάφου προελθόν· καί ἰδού θέλομεν ζήσει καινήν καί ἔνδοξον ζωήν· θέλουσιν ἐξαλειφθῆ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν τά πλήθη, διότι ἐκ τοῦ θεοδέγμονος Τάφου συγγνώμη ἔχει ἀνατείλει. Ἂς δροσίζωμεν τάς καρδίας ἡμῶν καί τάς ψυχάς, ἕως ἔχομεν καιρόν, εἰς τό ὕδωρ τοῦτο τό ζῶν, ὅπερ ἀπό τοῦδε τήν πνευματικήν ἡμῶν δίψαν καταπαύει καί τήν καρδίαν δροσίζει καί τήν διάνοιαν φωτίζει, ἐν δέ τῇ αἰωνιότητι τάς φλόγας τοῦ Ἅδου σβήνει καί μυρία ἄρρητα ἀγαθά ἀναβλύζει.
Ἂς προσερχώμεθα δέ καί εἰς τήν πηγήν τοῦ ἀθανάτου τούτου ὕδατος, εἰς τήν Μητροπάρθενον Κόρην, ἥτις ἐγέννησεν ἡμῖν τόν Σωτῆρα Χριστόν, τό Ὕδωρ τό ζῶν, καί ἐγένετο εἰς τούς πιστούς ἀέναος πηγή θείων χαρισμάτων, ἀκένωτος βρύσις μεγάλων εὐεργετημάτων. Μή παύωμεν ταύτην παρακαλοῦντες, ὅπως διοχετεύῃ εἰς τάς καρδίας ἡμῶν τά ζωήρυτα αὐτῆς νάματα καί ἀρδεύῃ αὐτάς καί μεταβάλλῃ εἰς παράδεισον εὐώδη καί τερπνόν, εἰς ἱερόν ἐνδιαίτημα τοῦ ἐκ νεκρῶν ἀναστάντος Σωτῆρος ἡμῶν καί ἄς δοξολογῶμεν αὐτήν διηνεκῶς, οὐχί ἵνα δόξαν εἰς τήν δεδοξασμένην Βασίλισσαν προσθέσωμεν, ἀλλ’ ἵνα ἡμεῖς δόξαν καί χάριν παρά τῆς κεχαριτωμένης Κόρης λάβωμεν. Διότι αὕτη εἶναι τῶν ἀνθρωπίνων καρδιῶν ἡ ἀναψυχή, τῶν ἀπηλπισμένων ἡ ἐλπίς, τῶν ἐν ἀνάγκαις ἡ ἀπαλλαγή, τῶν λυπουμένων ἡ παρηγορία, τῶν ἀσθενούντων ἡ θεραπεία, τῶν ὀρφανῶν ἡ προστασία καί πάντων τῶν Χριστιανῶν ἡ σκέπη καί ἡ σωτηρία, ἡ ἑτοίμη βοηθός κατά τήν ἐκ τοῦ σώματος ἔξοδον τῶν ψυχῶν, ἡ πρόθυμος μεσίτρια ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως εἰς τόν Υἱὸν αὐτῆς καί Θεόν.
Ἀλλά τίς λόγος ποτέ θά ἰσχύσῃ τάς πρός ἡμᾶς εὐεργεσίας τῆς Θεοτόκου νά παραστήσῃη; Ἄν δέν εἶναι δυνατόν νά εὕρῃ τις τόν ἀριθμόν τῆς παρά τό χεῖλος τῆς θαλάσσης ἄμμου, ἔτι μᾶλλον ἀδύνατον εἶναι τάς πρός τούς πιστούς καθ’ ἑκάστην ἐπιδαψιλευομένας παρά τῆς Παρθένου εὐεργεσίας ν’ ἀπαριθμήσῃ. Ἐπειδή λοιπόν ἀπολαύομεν παρ’ αὐτῆς τοσούτων εὐεργεσιῶν, λόγῳ καί ἔργῳ ἄς τιμῶμεν τήν Βασίλισσαν τῶν οὐρανῶν ἀλλά καί τῆς γῆς, ἐκδιηγούμενοι τά μεγαλεῖα αὐτῆς καί ἐργαζόμενοι τάς ἐντολάς τοῦ Υἱοῦ αὐτῆς· διότι ἄν δουλεύωμεν τῇ ἁμαρτίᾳ, ἀδύνατον νά τελῶμεν ὑπό τήν σκέπην αὐτῆς καί προστασίαν, ἀδύνατον καί νά τιμῶμεν αὐτήν καί δοξάζωμεν κατ’ ἀξίαν.
Ἐνίκησάν ποτε οἱ Φιλισταῖοι τούς Ἰσραηλίτας καί πολλούς ᾐχμαλώτισαν, ἔλαβον δέ καί τό μέγα τοῦ Ἰσραήλ κειμήλιον, τήν κιβωτόν, τήν ὁποίαν ἐν πομπῇ καί ἀλαλαγμῷ εἰς τήν Ἄζωτον ἔφερον, καί ἐκεῖ ἐτίμων καί ἐλάτρευον. Καί ὅμως ὁ μέγας ἐκεῖνος θησαυρός οὐδόλως ὠφέλησεν αὐτούς. Ὀργή ἐκ Θεοῦ μεγάλη ἐν τῇ πόλει ἐκείνῃ ἐνέσκηψε καί θανατικόν τούς Φιλισταίους ἀπεδεκάτισε, καί πεῖνα μεγάλη καί δυστυχία ἐμάστιζε. Καί τό αἴτιον τί; Ὅτι τιμῶντες τήν κιβωτόν ἐτίμων συνάμα καί τό εἴδωλον αὐτῶν Δαγών (Α’ Βασιλ. ε’ 1 – 8). Οὕτω καί ἡμᾶς οὐδέν ὠφελεῖ ἡ πρός τήν Παρθένον ἀποδιδομένη τιμή, οἱ ὕμνοι καί αἱ ἑορταί αἱ τελούμεναι πρός δόξαν αὐτῆς, ἄν καί ἡμεῖς ὡς οἱ Φιλισταῖοι καί τά εἴδωλα προσκυνῶμεν, ἄν δηλαδή καί τά πάθη ἡμῶν θεοποιῶμεν, ἄν εἰς τήν ἁμαρτίαν δουλεύομεν, ἄν ἀπό τῆς κακίας δέν ἀπέχωμεν.
Ἀλλά τότε πῶς πρός τήν ἁγνήν Παρθένον οἱ μεμολυσμένοι θά προσεγγίσωμεν; Πῶς δέ βοήθειαν παρ’ αὐτῆς θά ἐλπίσωμεν; Ἄν ὅμως ἀπό τῆς κακίας διά τῆς μετανοίας ἀπαλλαγῶμεν, τότε βεβαίως τήν δεδοξασμένην Βασίλισσαν θά δυνηθῶμεν ἐπαξίως νά δοξολογῶμεν καί ὑπό τήν σκέπην αὐτῆς θά τελῶμεν. Εἶναι Μήτηρ φιλεύσπλαγχνος καί συμπαθῆς, καί τούς ἐν μετανοίᾳ πρός αὐτήν προσερχομένους συγχωρεῖ καί ἐλεεῖ. Ἄν ὁ Μωϋσῆς ἐδέχετο τόν Ἰσραήλ καί ηὔχετο εἰς τόν Θεόν, ὅπως συγχωρῇ τόν παλλάκις παρεκτρεπόμενον σκληροκάρδιον ἐκεῖνον λαόν, καί ἐπετύγχανε τῆς αἰτήσεως αὐτοῦ, ἡ φιλόστοργος Μήτηρ τοῦ Θεοῦ ἀλλά καί ἡμῶν, βλέπουσα ἡμᾶς μετανοοῦντας καί μετά δακρύων τήν προστασίαν αὐτῆς ζητοῦντας, εἶναι δυνατόν νά μή ἀνοίξῃ τάς ἀγκάλας αὐτῆς τάς μητρικάς καί φιλοστόργως δεχθῇ ἡμᾶς; Ὄχι βεβαίως.
Ὅθεν ἐν μετανοίᾳ καί εὐλαβείᾳ πρός τήν παντάνασσαν Δέσποιναν ἄς πλησιάζωμεν καί ποσώς μή ἀμφιβάλλωμεν, ὅτι τῆς κραταιᾶς αὐτῆς προστασίας θά ἐπιτυγχάνωμεν· πᾶσαν ἡμῶν τήν ἐλπίδα μετά Θεόν εἰς ταύτην ἄς ἀναθέτωμεν καί παρ’ αὐτῆς ἄς περιμένωμεν ἐν μέν ταῖς δυστυχίαις τοῦ παρόντος βίου πᾶσαν βοήθειαν καί παρηγορίαν, ἐν δέ τῇ αἰωνιότητι τήν μακαρίαν ἡμῶν ἀποκατάστασιν καί σωτηρίαν. Μή παύωμεν δέ παρακαλοῦντες τήν Παρθένον, ὅπως πρεσβεύῃ ὑπέρ ἡμῶν πρός τόν Υἱὸν αὐτῆς, διότι μεγάλως ἰσχύει παρ’ αὐτῷ ἡ δέησις αὐτῆς, καθόσον ἐγένετο Μήτηρ Θεοῦ συλλαβοῦσα ἀσπόρως καί τεκοῦσα ἀδιαφθόρως τόν ὑπέρ ἡμῶν παθόντα καί αναστάντα Σωτῆρα Χριστόν, καί τό ὕδωρ τοῦτο τό ζῶν ἄς σπουδάζωμεν, ὅπως ἐντός ἡμῶν λαμβάνωμεν. Καί τότε παντός μέν ρύπου κεκαθαρμένοι θά διατελῶμεν, εὐτυχεῖς δέ καί ἐπί γῆς ὅσον τό δυνατόν θά καταστῶμεν καί ἐν τῇ αἰωνιότητι τῆς ἀρρήτου ἐκείνης μακαριότητος θά ἀξιωθῶμεν. Γένοιτο.
Ταῖς τῆς Σῆς Μητρός πρεσβείαις, Χριστέ ὁ Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς.
(¹) Θεοδώρου Ζωγράφου Ἰωαννίτου. Βόλος 1914.
(²) Οἱ αὐτοκράτορες τῆς Κωνσταντινουπόλεως κατά τήν ἑορτήν τῆς Ἀναλήψεως ἤρχοντο εἰς τόν Ναόν τοῦτον ἵνα λειτουργηθῶσι καί λάβωσιν ἁγίασμα.
(³) Ἡ Πηγή αὕτη σήμερον εἶναι εἰς πάντας γνωστή ὑπό τό τουρκικόν ὄνομα Μπαλουκλί, ὅπερ σημαίνει πηγήν ἰχθύων. Τό ὄνομα τοῦτο πιθανόν νά ἐδόθη ἐκ παλαιᾶς παραδόσεως, καθ’ ἥν, ὅτε οἱ Τοῦρκοι ἐκυρίευσαν τήν Κωνσταντινούπολιν, Χριστιανός τις ἀνήγγειλε τοῦτο εἰς γέροντά τινα τηγανίζοντα ἰχθῦς πλησίον τῆς Πηγῆς, ὁ δέ γέρων εἶπε· «Τότε μόνον θά πιστεύσω τοῦτο, ὅταν καί οἱ τηγανιζόμενοι ἰχθύες πλεύσωσιν εἰς τήν Πηγήν». Καί ἀμέσως οἱ ἰχθύες, κατά τήν παράδοσιν ἐκείνην τοῦ λαοῦ, ἐπήδησαν εἰς τήν Πηγήν.
Πηγή: Ὁ Μέγας συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἐκδίδεται ἀναλώμασι καί ἐπιμελείᾳ, του ἐν Μοναχοῖς ἐλαχίστου Βίκτωρος Ματθαίου Καθηγουμένου τῆς ἐν Κρονίζη, Κουβαρά Ἀττικῆς Ἱεράς καί σεβασμίας Δεσποτικῆς Μονῆς Μεταμορφώσεως του Σωτῆρος. Ἔκδοσις Γ’, Ἀθῆναι 1971 (Τόμος ΙΔ’, ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΑΡΙΟΝ σελ. 110).
