Τοῦ ἐν Ἁγίοις πατρός ἡμῶν Ἰωάννου Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως τοῦ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ (Ἐκ τοῦ 59ου τόμου τῆς ἐκδόσεως Migne)
Πᾶσα μέν ἡ ἀπό τῶν χειρόνων ἐπί τά κρείττονα μεταβολή μεγίστην χαράν καί εὐφροσύνην τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων κατεργάζεται· πέφυκε γάρ ἡ ἀνθρωπίνη φύσις, τῶν κρειττόνων ὀρεγομένη ἀεί, σπεύδειν ἐπί τήν τῶν βελτιόνων κατάληψιν. Οὕτω γοῦν, ἡδεῖα τοῖς πλέουσιν ἡ ἐκ χειμῶνος εἰς εὐδίαν καί γαλήνην μετάβασις· ἡδεῖα δέ καί τοῖς ὁδοπόροις, ἡ ἐκ καμάτου ἐπ’ ἀνάπαυσιν ἡσυχία· ἡδεῖα δέ καί τοῖς λυπουμένοις, ἡ ἐκ κατηφείας εἰς εὐφροσύνην μετάθεσις· ἡδυτέρα δέ καί τοῖς νοσοῦσιν ἡ ἐξ ἀσθενείας εἰς ὑγίειαν καί εὐρωστίαν ἀνάληψις· ἡδεῖα δέ καί τοῖς πολεμίοις ἡ ἀπό ἔχθρας εἰς φιλίαν καί εἰρήνην βεβαίωσις· ἡδυτέρα δέ καί ἡ ἀπό τοῦ σκότους καί τῆς νυκτός εἰς τήν ἡμέραν μετάπτωσις. Καί πᾶσα πρᾶξις, ὡς ἔστιν εἰπεῖν, ἡδυτέραν ἔχει τήν ἐργασίαν, ὅταν ὄφελος μετά τοῖς ποθοῦσιν αὐτήν ἀπεργάζηται.
Οὕτω γοῦν ὁρῶμεν καί τήν ὑπό Θεοῦ δεδομένην ἡμῖν ἀπόλαυσιν, τῇ μεταβολῇ τήν εὐφροσύνην ἡμῖν παρεχομένην. Σῖτος μέν γάρ ἐστιν οὕτως ἡδύς· εἰς δέ τήν γῆν μετά κόπου καταβαλλόμενος καί πολυπλασιαζόμενος, ἡδύτερος ἀναδείκνυται μετά πάσης χαρᾶς εἰς πλῆθος τροφῆς λαμβανόμενος. Εἰς μέν γάρ ἐστι τῷ σπόρῳ κόκκος εἰς ἀδηλίαν ριπτόμενος. Οὕτω καί φύσις ἀμπέλου ἡδυτέραν ἡμῖν παρέχει τήν ἀνάπαυσιν, τῇ μεταβολῇ τοῦ καρποῦ τόν πότον ἀπό τοῦ ξύλου προσφερομένη. Ἕλικες μέν γάρ καί φύλλα, δριμυτάτην καί στυπτικωτάτην ἔχουσι τήν ἐνέργειαν, ὡς μηδέ στόματι δυνατόν πρός γεῦσιν ἐφάψασθαι· σταφυλή δέ σύν ἕλιξι καί φύλλοις ἐν ἑνί ξύλῳ συμφυομένη, τοιαύτην γλυκεῖαν ἔχει τὴν αἴσθησιν, ὡς γλυκαίνειν τῶν πικρῶν καί λυπηρῶν τήν ἕξιν, τόν ἴδιον καρπόν εἰς εὐφροσύνην τῇ πόσει παρεχόμενη.
Οὕτω καί τῆς ἐλαίας τό πρέμνον, ἀειθαλές μέν ἔχει τό φύλλον, ἀεί δέ νεάζον τό δένδρον· φέρεται δέ κατά καιρόν ὁ καρπός, οὐχ ὁμοίως τοῖς πᾶσιν ἀπό τοῦ ξύλου φαινόμενος, ἀλλ’ ἰδίαν τινά φύσιν ἐν ἑαυτῷ ἐπιδεικνύμενος. Ἄνθος μέν γάρ πρῶτον ὡς χοῦν λεπτότατον ἐστι περιβαλλόμενον, ἐν μέσῳ δέ τούτου αὐτός ἐστιν ὡς κέγχρος ἀναφυόμενος· καί βότρυϊ μέν παρεοικώς, πλῆθος ἀναρίθμητον ἐπιδείκνυται· εἰς αὔξησιν δέ προϊών, τοῦ πλήθους μέν ὡς ἀνωφελοῦς ἀπαλλάττεται, καί πικρός μέν ἐστιν ἕως τέλους ἀπογευόμενος, ἄγευστος δέ διά χειρῶν λαμβανόμενος· φύλαξ δέ διά τούτου τῆς ἑαυτοῦ ποιότητος γινόμενος, ἤδη τῆς πικρότητος τῇ μεταβολῇ τοσαύτην ἡδεῖαν παρέχει τήν γεῦσιν, ὡς πάσης μέν τρυφῆς ἄρτυμα παρεισφέρεσθαι, πάσης δέ ἑστιάσεως κέρασμα πρός τήν ζωήν τῶν ἀνθρώπων γίνεσθαι. Καί οὕτω πᾶσα φύσις φυτῶν τε καί σπερμάτων, τῇ μεταβολῇ τῶν καρπῶν, τήν εὐφροσύνην τοῖς πᾶσι παρέχουσιν.
Ἐπεί τοίνυν τῶν χαλεπωτέρων ἐπί τῇ τῶν βελτιόνων μεταβολῇ τοσαύτην χαρίζεται τὴν ἀπόλαυσιν, φέρε δή, μεταβάντες ἐπί τά τούτων τιμιώτερα, θεασώμεθα πόσων ἡμῖν ἀγαθῶν πρόξενος γέγονεν ὁ Σταυρός τοῦ Χριστοῦ, διά τῆς αὐτοῦ ἐνεργείας, τοσαύτην μεταβολήν ἀγαθῶν κατεργασάμενος. Εἰ γάρ καί λυπηρός καί στυγνός ὁ τοῦ Κυρίου Σταυρός ἀκουόμενος, ἀλλά χαρᾶς πλήρης καί φαιδρότητος ἔμπλεως, οὐ πάθους, ἀλλ’ ἀπαθείας αἴτιος γενόμενος. Εἰ δέ καί σκάνδαλόν ἐστιν Ἰουδαίοις ὀνομαζόμενος, μωρία δέ καί τοῖς ἔθνεσι κηρυττόμενος, ἀλλ’ ἡμῖν τοῖς πιστεύουσι σωτηρία μνημονευόμενος. Εἰ γάρ καί ἐν Ἐκκλησία Σταυροῦ ἀναγινωσκομένου, καί πάθους διά Σταυροῦ μνημονευομένου, λαός ὁ Σταυρῷ πιστεύων ἀγανακτεῖ, ἐλεεινήν φωνήν καί γογγυσμόν ἀφιέμενος, οὐ διά τόν Σταυρόν, ἀλλά διά τούς σταυρώσαντας καί ἀπιστήσαντας.
Σταυρός γάρ σωτηρία τῆς Ἐκκλησίας· Σταυρός τό καύχημα τῶν εἰς αὐτόν ἠλπικότων· Σταυρός ὁ ἀπαλλάξας ἡμᾶς τῶν προλαβόντων κακῶν, καί ἀπαρχή τῶν ἐπιγενομένων ἡμῖν ἀγαθῶν. Σταυρός ἡ πρός Θεόν ἐχθρῶν καταλλαγή, καί ἐπί Χριστόν ἁμαρτωλῶν ἐπιστροφή. Διά Σταυροῦ γάρ τῆς ἔχθρας ἐρρύσθημεν, καί διά Σταυροῦ τῷ Θεῷ εἰς φιλίαν συνήφθημεν· διά Σταυροῦ τῆς τοῦ διαβόλου τυραννίδος ἠλευθερώθημεν, καί διά Σταυροῦ τοῦ θανάτου καί τῆς ἀπωλείας ἀπηλλάγημεν. Διά τοῦτο ὁ λαός, πρότερον μέν περί Σταυροῦ ἀκούων ἐγόγγυζεν· αὖθις δέ περί ἀναστάσεως ἀκούων, τόν γογγυσμόν εἰς χαράν μετέβαλε, καθαρᾷ τῇ φωνῇ τήν δόξαν προφερόμενος. Σταυρός τήν ἀνθρωπείαν φύσιν εἰς ἀγγελικήν μετέβαλε τάξιν, πάσης φθαρτῆς πράξεως ἀλλοτρίαν ἀποδείξας, καί τῆς ἀφθάρτου ζωῆς ἐνδιαιτᾶσθαι καταξιώσας. Οὐκέτι γάρ ἀνθρώποις, ἀλλά καί θεούς προσηγόρευε λέγων· «Ἐγώ εἶπα, θεοί ἐστε καί υἱοί Ὑψίστου πάντες». Οὐκέτι δούλους, ἀλλά φίλους καί ἀδελφούς ὠνόμασεν, «Ἀπαγγελῶ τό ὄνομά σου τοῖς ἀδελφοῖς μου» λέγων.
Ὁρᾷς πόσην μεταβολήν ὁ Σταυρός κατειργάσατο; Ἵνα δέ μάθῃς ἀκριβέστερον τήν δύναμιν τοῦ Σταυροῦ, κατανόησον τι πρό Σταυροῦ, καί τι μετά Σταυρόν, καί εὑρήσεις τοῦ Σταυροῦ τήν ἐνέργειαν. Πρό Σταυροῦ, Υἱός οὐκ ἤν γινωσκόμενος· σήμερον Σταυροῦ κηρυττομένου, Υἱός ὀνομάζεται, καί Πατήρ δι’ Υἱοῦ γνωρίζεται. Πρό Σταυροῦ διάβολος προσεκυνεῖτο· νῦν, Σταυροῦ κηρυττομένου, διάβολος πέπτωκε καί δαίμονες φυγαδεύονται. Πρό Σταυροῦ, πορνείαις καί ἀσελγείαις ἐσχολάζομεν· νῦν δέ Σταυροῦ κηρυττομένου, οὐ μόνον πορνείας ἀπέστημεν, ἀλλά καί γάμων κατεφρονήσαμεν, παρθενίαν δέ, ἤν οὐκ ᾔδειμεν, δεξάμενοι, ὡς ἰδίαν φυλάττομεν. Οὐκ ἤν Σταυρός κηρυττόμενος, καί διάβολος τούς Ἰουδαίους κατά τοῦ Χριστοῦ συνήγαγε·σήμερον Σταυρός κηρύττεται καί οἱ Ἀπόστολοι Ἰουδαίους διά τῆς πίστεως προσάγουσιν. Οὐκ ἦν Σταυρός κηρυττόμενος, καί ὑπό θανάτου κατειχόμεθα· νῦν Σταυρός κηρύσσεται, καί ὡς μή ὄντος θανάτου κατεφρονήσαμεν, τήν δέ αἰώνιον ζωήν ἐποθήσαμεν. Οὐκ ἦν Σταυρός κηρυττόμενος, καί Παραδείσου ἀλλότριοι ἦμεν· Σταυροῦ δέ φανέντος, παραχρῆμα λῃστής Παραδείσου ἠξιώθη.
Ὢ μεγάλης δυνάμεως τοῦ Σταυροῦ! Ὅσην μεταβολήν τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων κατειργάσατο! Ἀπό τοσούτου σκότους, εἰς φῶς ἀπέραντον μετέστησεν· ἀπό θανάτου, εἰς αἰώνιον ζωήν ἀνεκαλέσατο· ἀπό φθοράς, εἰς ἀφθαρσίαν ἀνεκαίνισεν. Οὐκέτι γάρ ὀφθαλμοί καρδίας ἀπό ἀγνοίας ὑπό τοῦ σκότους καλύπτονται, ἀλλά διά Σταυροῦ τῷ φωτί τῆς γνώσεως καταυγάζονται. Οὐκέτι ὦτα κωφῶν ὑπό ἀπιστίας κέκλεισται· οἱ κωφοί γάρ ἤκουσαν λόγον Κυρίου, καί οἱ τυφλοί ἀνέβλεψαν τοῦ ἰδεῖν τήν δόξαν τοῦ Θεοῦ.
Ταῦτα τοῦ Σταυροῦ τά κατορθώματα, ταῦτα ἡμῖν διά Σταυροῦ τά δωρήματα. Τι γάρ καλόν ἡμῖν οὐκ ἀπό Σταυροῦ δεδώρηται; Τι δέ ἀγαθόν οὐ διά Σταυροῦ ἡμῖν κατώρθωται; Διά Σταυροῦ εὐσεβεῖν ἐδιδάχθημεν, καί τῆς θείας φύσεως τήν δύναμιν ἐπέγνωμεν· διά Σταυροῦ δικαιοσύνην Θεοῦ παιδευόμεθα, καί σωφροσύνης ἀρετήν μεταδιώκομεν· διά Σταυροῦ ἀλλήλους γνωρίζομεν, καί οἱ μακράν ὄντες Χριστῷ συνήφθημεν, καί τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἠξιώθημεν· διά Σταυροῦ ἀγάπης τήν δύναμιν ἔγνωμεν, καί ὑπέρ ἀλλήλων ἀποθανεῖν οὐ παραιτούμεθα· διά Σταυροῦ πάντων τῶν ἐν τῷ κόσμῳ καταπεφρονήκαμεν, καί ὡς οὐδέν αὐτά εἶναι ἡγησάμεθα, τῶν μελλόντων ἀγαθῶν ὀρεγόμενοι, καί τῶν ἀοράτων ὡς ὁρωμένων ἀντιποιούμενοι.
Σταυρός κηρύττεται, καί πίστις ἡ εἰς Θεόν ὁμολογεῖται, καί ἡ ἀλήθεια εἰς ἅπασαν τήν οἰκουμένην πολιτεύεται. Σταυρός κηρύττεται, καί Μάρτυρες ἀναδείκνυνται, καί ἡ εἰς Χριστόν ὁμολογία κρατύνεται. Σταυρός κηρύττεται, καί ἡ Ἀνάστασις ἀναδείκνυται, καί ἡ ζωή πεφανέρωται, καί ἡ τῶν οὐρανῶν Βασιλεία καταπιστεύεται, καί οἱ ἄπιστοι τῷ Σταυρῷ πιστεύουσι, καί σωτηρίας τυγχάνουσιν οἱ τόν Σταυρόν κατά τῆς ζωῆς ἐπινοήσαντες. Σταυρός τούτων ἁπάντων ἡμῖν πρόξενος γέγονε, καί διά Σταυροῦ ᾄδειν ἐδιδάχθημεν. Τι τοίνυν Σταυροῦ τιμιώτερον; τι δέ τούτου ταῖς ἡμετέραις ψυχαῖς ὠφελιμώτερον; Μή οὖν ἐπαισχυνθῶμεν Σταυρόν ὀνομάζοντες, ἀλλά μετά πάσης παρρησίας αὐτόν ὁμολογήσωμεν, δι’ οὗ εἰς σωτηρίαν ἀνεκλήθημεν καί εἰς αἰώνιον ζωήν παραπεμπόμεθα.
Ὁρᾷς πόσην ὁ Σταυρός οὗτος οἰκονομίαν τῷ κόσμῳ κατειργάσατο; Μετέβαλεν αὐτοῦ τά ἄνομα πράγματα, καί ἠλλοίωσε τά ἄθεα δόγματα· οὐκέτι νόμοις διαβολικοῖς ἐμπολιτεύεται, οὐ θεσμοῖς θανατικοῖς ἀναστρέφεται. Θεός γάρ ἐπεδήμησε, καί τῆς οἰστρηλασίας τά πάθη ἐξέτεμε, τά ἴδια ἐνομοθέτησε, καί τά συμφέροντα καί ἐπωφελῆ ἐδογμάτισε· δόγματα σωφροσύνης ἐθέσπισε, καί τήν ἡδυπάθειαν ἐξέκοψεν·ὅρους ἁγιωσύνης ἐνέθηκε, καί νόμον ἁγνείας ἥρμοσε, καί ἄνομον πορνείαν ἐκποδών ἐποίησε· τούς τῆς ἐγκρατείας ἐνομοθέτησε κανόνας, καί τάς τῶν ἡδονῶν ἐπικρατείας ἀνέτρεψε· δόγματι θεϊκῷ τά τῶν ἐπιθυμιῶν ὄργανα κατέσπασε, καί πᾶσαν τήν δι’ ἡδονῆς ἐντικτομένην ἁμαρτίαν ἐμείωσεν. Ἐπειδή γάρ ἀρχή πορνείας, ἐπίνοια εἰδώλων· εὔρεσις δέ αὐτῶν, φθορά ζωῆς· διά τοῦτο τήν ρίζαν ἀνομίας ἐξέκοψεν, ἵνα παύσῃ πάντα τά ρεύματα τῆς ἀσεβείας.
Καί κατήργησε μέν τά μυσαρά σεβάσματα τῆς εἰδωλολατρείας, διέφθειρε δέ τά τῶν ἀθεμίτων ἐπιτηδεύματα, ἠχρείωσε τά σχίσματα τῆς βακχικῆς παρανομίας, καί ἠμαύρωσε τά πλάσματα καί τά καλλωπίσματα τῆς ἀσεβείας· τά τῆς ἀπάτης ἐνέκοψεν ἀδικήματα, καί τά τῆς ἀπωλείας ἐνέφραξε ρεύματα· ἐκαθάρισε τάς ψυχάς ἐκριζώσας τάς ἀκάνθας τῆς ἀσεβείας, καί ἤνεγκεν ὡς κόκκον σίτου τά σπέρματα τῆς θεοσεβείας, ἵν’ ἀποδείξῃ τάς ψυχάς καρποφορούσας γεννήματα δικαιοσύνης· ἤνοιξε τούς καταρράκτας τῆς πνευματικῆς σιτοδοσίας, καί ἐπλήρωσε τάς λογικάς ἀποθήκας τῶν θεϊκῶν γεννημάτων τῆς ἐπουρανίου σοφίας· ἐνεφόρησε τούς πιστεύοντας τῆς τοῦ Πνεύματος ἁγιαστίας, καί γέγονεν ἕκαστος δοχεῖον τῆς ἐνθέου ἁγιωσύνης καί ποταμός τῆς θείας εὐπρεπείας.
Τούτων ἡμῖν ἁπάντων ὁ Σταυρός ἐχορήγησε τήν κτῆσιν, καί πάντων τῶν τηλικούτων ἀγαθῶν διά τοῦ Σταυροῦ ἀπολαύομεν. Τούτων ἁπάντων τήν γνῶσιν διά Σταυροῦ εἰλήφαμεν, καί πάντα ταῦτα δι’ αὐτοῦ ἐδιδάχθημεν. Ἵνα δέ μάθῃς τοῦ Σταυροῦ τήν δύναμιν, καί πόσον ἰσχύει Σταυροῦ ἐνέργεια, κατάμαθε τά ἐπί τοῦ Σταυροῦ γενόμενα, καί εὑρήσεις ἔργα θεϊκῆς δυνάμεως δι’ αὐτοῦ τελούμενα. Σταυρός κατά τῆς ζωῆς πήγνυται, καί ζωή τῷ κόσμῳ διά Σταυροῦ εἰς θάνατον ἐπινενόηται, καί θάνατος νεκρός δι’ αὐτοῦ ἀποδέδεικται· Σταυρός κατά τῆς ἀληθείας ἥπλωται, καί διά Σταυροῦ κόσμος τῆς ἀληθείας πεπλήρωται. Σταυρός ἐκτέταται κατά τοῦ Δεσπότου, καί ὁ Δεσπότης δι’ αὐτοῦ τάς χεῖρας ἐκτείνας, τά πάντα πρός ἑαυτόν συνήγαγε.
Χριστός ἐπί Σταυροῦ κρέμαται, καί διάβολος νενέκρωται. Χριστός ἐπί Σταυροῦ ἥπλωται, καί σημεῖον σωτηρίας τῷ κόσμῳ δεδώρηται. Χριστός ἐπί Σταυροῦ προσήλωται, καί πᾶσα ψυχή ἐκ δεσμῶν λελύτρωται. Χριστός ἐπί Σταυροῦ πέπηγε, καί ἡ σύμπασα κτίσις ἀπό τῆς φθορᾶς τῆς δουλείας ἠλευθέρωται. Χριστός ἐπί Σταυροῦ ἀναπέπαυται, καί τεράστιον καινότερον τῷ κόσμῳ ἀναδέδεικται· ἠλίου γάρ τό φῶς σκοτίζεται. Σύμβολον τοῖς μέν ἀπίστοις ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως τό σκότος ταμιευόμενον, τοῖς δέ πιστεύουσι τό φῶς τῆς ἡμέρας ἀπό σκότους μεταβαλλόμενον. Τοῦτο δέ καί προφητικόν που λόγιον βοᾷ λέγων· «καί ἔσται ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, λέγει Κύριος, δύσεται ὁ ἥλιος μεσημβρίας, καί συσκοτάσει ἐν ἡμέρᾳ τό φῶς, καί μεταστρέψω τάς ἑορτάς ὑμῶν εἰς πένθος, καί πάσας τάς ᾠδάς ὑμῶν εἰς θρήνους».
Ὁρᾷς ἀγαπητέ, ἡλίκον περιέχει μυστήριον τό προφητικόν λόγιον; Ἐνταῦθα γάρ ἀμφοτέρων αἰνίττεται τά πράγματα, Ἰουδαίων τε λέγω, τῶν ὑπό Νόμον, καί ἐθνῶν ἔξω τοῦ Νόμου τήν ἀνομίαν ἐπιτελούντων. Οἱ μέν γάρ κατά Νόμον ἑορτάζοντες πενθήσουσι, τάς ἑορτάς ἀπολέσαντες, καί ἀντί ᾠδῶν, κοπετόν περί τῆς Ἱερουσαλὴμ ποιήσονται. Οὐκέτι γάρ ἔσται Ἱερουσαλήμ ἔχουσα τάς λατρείας, οὔτε ἐπιτελεσθήσεται ἑορτή ἐν αὐτῇ, τέλος εἰληφότων ἁπάντων μετά τήν Χριστοῦ ἐπιδημίαν καί τό Πάθος Αὐτοῦ καί τήν οἰκονομίαν.
Διά τοῦτο οὖν φησι· «Μετατρέψω τάς ἑορτάς ὑμῶν εἰς πένθος, καί πᾶσας τάς ᾠδάς ἡμῶν εἰς θρήνους», τῶν νομικῶν ἀποστερούμενοι καί εἰς δουλείαν παντί ἔθνει παραδιδόμενοι, ἀνθ’ ὧν οὐκ ἐπίστευσαν τῷ θείῳ καί παραδόξῳ τοῦ Σταυροῦ κηρύγματι. Πενθήσει δέ καί ἐπί ταῖς ἁμαρτίαις εξομολογούμενα ἔθνη, πένθος μακαρισμοῦ πρόξενον. «Μακάριοι, γάρ φησιν, οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοί παρακληθήσονται». Πενθήσουσιν οὖν ἐπί ταῖς ματαίαις αὐτῶν ἑορταῖς καί ᾄσμασιν ἀθεμίτοις, οἶς ἐπετέλουν τοῖς ἀκαθάρτοις δαίμοσιν. Ὅρα γάρ μοι σήμερον, πῶς μετανοήσας Ἐθνικός, ὁ πρότερον τοῖς εἰδώλοις ἑορτάζων, μεταστρέφει τήν ἑορτήν εἰς πένθος, μετανοῶν ἐφ’ οἷς κακοῖς ἔπραττε, καί λέγει θρηνῶν τό προφητικόν ἐκεῖνο λόγιον· «Ἐπλανήθημεν ἐν τῇ αἰσχύνη ἡμῶν καί ἐπεκάλυψεν ἡμᾶς τά ἁμαρτήματα ἡμῶν, ὅτι ἐπλήσθημεν ἀσεβείας ἡμῶν».
Οὕτως οὖν καί ἡμεῖς καλῶς θρηνοῦντες καί πενθοῦντες ἐν τοῖς προγεγραμμένοις ἡμῖν κακοῖς, τῷ Σταυρῷ ἑαυτούς προσπλέξωμεν, καί εἰς οὐρανόν τήν διάνοιαν τείναντες, Χριστῷ τῷ Σωτῆρι ἡμῶν πλησιάσαντες, ἐγγύς Θεοῦ ἐν τῇ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν γενέσθαι καταξιωθῶμεν, ἐν αὐτῷ Χριστῷ τῷ Κυρίῳ ἡμῶν· ᾧ ἡ δόξα καί τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Πηγή: Ὁ Μέγας συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἐκδίδεται ἀναλώμασι καί ἐπιμελείᾳ, του ἐν Μοναχοῖς ἐλαχίστου Βίκτωρος Ματθαίου Καθηγουμένου τῆς ἐν Κρονίζη, Κουβαρά Ἀττικῆς Ἱεράς καί σεβασμίας Δεσποτικῆς Μονῆς Μεταμορφώσεως του Σωτῆρος. Ἔκδοσις Β’, Ἀθῆναι 1963 (Τόμος Θ’, Σεπτέμβριος σελ. 332 – 337).
