Θραύουσα ἐχθρούς Ἀγαρηνούς ἀθέους.
Κατά τάς ἀρχάς τῆς βασιλείας Λέοντος τοῦ Ἰσαύρου τοῦ καί Κόνωνος ὀνομαζομένου, ἐν ἔτει ψις’ (716), ἀνέβη διά θαλάσσης πλῆθος Σαρακηνῶν μέ χίλια ἐννεακόσια πλοῖα, θέλοντες νά πολεμήσωσι τήν μεγίστην καί θεοφύλακτον Κωνσταντινούπολιν. Οὗτοι λοιπόν καταστρέψαντες τό βασίλειον τῶν Περσῶν, ὅπερ εἰς πολύ διάστημα χρόνου ἐπολέμησε τό βασίλειον τῶν Ρωμαίων, ἐπῆγαν ἔπειτα εἰς τήν Αἴγυπτον καί Λιβύην, καί ἐξαπατήσαντες μέ ψευδεῖς ὑποσχέσεις τούς ἐκεῖ Χριστιανούς, ὅτι ἐάν ὑποταχθῶσιν εἰς αὐτούς, δέν θά τούς βιάσουν νά παραβῶσι τήν ὀρθόδοξον πίστιν, δέν ἐφύλαξαν οἱ ἄθεοι τάς ὑποσχέσεις των· ὅθεν πολλούς Χριστιανούς τιμωρήσαντες σφόδρα, ἵνα ἀρνηθῶσι τόν Χριστόν, ἐποίησαν αὐτούς Μάρτυρας, ἐπειδή ἐκεῖνοι δέν ἠθέλησαν νά ποδοπατήσωσι τόν Τίμιον Σταυρόν τοῦ Χριστοῦ.
Ἀφ’ οὗ λοιπόν οἱ ἀνωτέρω Σαρακηνοί ἐλεηλάτησαν διάφορα ἔθνη, Ἰνδούς, Ἀβησσυνούς, καί τά ἔθνη τῶν Αἰθιόπων, καί Λίβυας καί Ἱσπανούς, ἐπῆλθον καί εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν, θέλοντες νά ἁλώσωσιν αὐτήν. Ὁ δέ ρηθείς βασιλεύς Λέων εβουλήθη νά δώση εἰς αὐτούς φόρον, ἀλλ’ οἱ Σαρακηνοί δέν ἔστεργον εἰς μόνον τοῦτο, ἀλλ’ ἤθελον νά ἀφήσωσι καί φρουράς ἰδικάς των εἰς τήν Κωνσταντινούπολιν. Ἀποροῦντες λοιπόν οἱ Πολῖται καί ἀπελπισθέντες, κατέφυγον εἰς τήν Θεοτόκον, τήν ἔφορον καί προστάτιδα τῆς Κωνσταντινουπόλεως, παρακαλοῦντες αὐτήν νά βοηθήση καί νά διασώση τήν πόλιν της κινδυνεύουσαν. Εἰσακούει λοιπόν τούτων ἡ Θεοτόκος, καί τιμωρεῖ τούς ἀθέους, ὡς τοῖς ἔπρεπε. Διότι ἐνῶ οἱ Σαρακηνοί ἔτρεχον ἔξω τοῦ τείχους τῆς πόλεως, καί εἷς ἐξ αὐτῶν ἐβλασφήμει τήν πόλιν Κωνσταντίαν, καί τήν μεγάλην Ἐκκλησίαν τῆς Ἁγίας Σοφίας, οὐχί Ἁγίαν Σοφίαν, ἀλλά μόνον Σοφίαν ὀνομάζων μέ ψιλόν ὄνομα πρός καταφρόνησιν, εὗρεν αὐτόν ἡ παρά τῆς Θεοτόκου ἐκδίκησις, καί πεσών ἐκ τοῦ ἵππου του, δικαίως ὁ ἄδικος ἐκρημνίσθη καί ἀπώλεσε τήν μιαράν του ψυχήν· ἀλλά καί ὁ κήρυξ αὐτῶν ἀναβαίνων ἐπί ὑψηλοῦ ξύλου, ἵνα κηρύξη τήν μυσαράν καί ἀκάθαρτον αὐτῶν προσευχήν καί αὐτός καταπεσών εὐθύς κατεκερματίσθη καί ἐξέψυξεν.
Ἔπειτα πολεμήσαντες οἱ Σαρακηνοί καί κατά τῶν Βουλγάρων ἐφονεύθησαν εἴκοσι χιλιάδες. Τά δέ πλοῖα αὐτῶν διασκορπίσασα ἡ Θεοτόκος ἔνθεν κἀκεῖσε, παρέδωκεν αὐτά εἰς ἐντελῆ ὄλεθρον, ἐπειδή ἁπλωθείσης τῆς μεγάλης σιδηρᾶς ἀλύσεως τῆς πόλεως εἰς τό Πέραμα τοῦ Γαλατά, ἐνεποδίσθησαν οἱ Σαρακηνοί καί δέν ἠδυνήθησαν νά διαπεράσωσι πρός τά κάτω, ἀλλ’ εἰς τό στενόν τό λεγόμενον Στένη συνετρίβησαν ὑπό τρικυμίας. Τά δέ μεγαλύτερα πλοῖα αὐτῶν κατέκαυσαν οἱ Ρωμαῖοι. Ὅθεν καταναλώσαντες οἱ Σαρακηνοί ὅλας των τάς ζωοτροφίας ἕνεκα τῆς πολυκαιρίας ἔπεσον εἰς τόσην μεγάλην πεῖναν, ὥστε ἔτρωγον ἀνθρωπίνους σάρκας, ποντικοῦς, ἑρπετά ἀκάθαρτα καί ζῶα θνησιμαῖα· ὕστερον δέ, ὑπό τῆς ἀνάγκης βιαζόμενοι, ἔφαγον καί τήν ἀνθρωπίνην κόπρον, ἀνακατώνοντες αὐτήν μέ ὀλίγιστον ἄλευρον. Διά τοῦτο καί πολλοί ἐκ τῶν ἀρχηγῶν καί μεγιστάνων τῶν Σαρακηνῶν προσέτρεξαν εἰς τήν πόλιν καί ὑπετάγησαν εἰς τούς Χριστιανούς.
Μετά ταῦτα ἀναχωρήσαντες οἱ Σαρακηνοί ἐκ τοῦ τείχους τῆς πόλεως, τό ὁποῖον εἶναι πλησίον τῆς ξηρᾶς, ἦλθον εἰς τόπον καλούμενον Συκιαίς, ἤτοι εἰς τόν Γαλατάν, ἐκεῖ δέ εὑρόντες Ρωμαῖον τινά, κατηγορούμενον διά διάφορα ἐγκλήματα καί προστρέξαντα εἰς αὐτούς, τοῦτον ἀνεκήρυξαν βασιλέα τῶν Ρωμαίων. Εἶτα δόντες εἰς αὐτόν δορυφόρους καί σωματοφύλακας, καί ποιήσαντες μετ’ αὐτοῦ συμφωνίας, περιήρχοντο εἰς τό τεῖχος τῆς πόλεως, εὐφημοῦντες καί ἐγκωμιάζοντες τόν νεοχειροτόνητον βασιλέα, καί τρόπον τινά τήν πίστιν τῶν Χριστιανῶν οὕτω καταισχύνοντες· ἀλλ’ ὅμως μάτην ἔγινε τό τοιοῦτον ἐπιχείρημα. Ὁ δέ πρῶτος τῶν Σαρακηνῶν, Σουλεϊμάν ὀνομαζόμενος, ζητήσας νά εἰσέλθη εἰς τήν πόλιν, ἵνα θεωρήση τόν τόπον καί λαβών ἄδειαν ἦλθεν ἔφιππος μέχρι τοῦ Βοσπόρου· ἐν ὦ δέ ὅλοι οἱ ἄλλοι εἰσῆλθον ἄβλαβῶς ἐντός τῆς πόλεως, μόνος αὐτός, ὁ Σουλεϊμάν, δέν ἠδύνατο νά εἰσέλθη διά τῆς πύλης, ἐπειδή ὁ ἵππος του ἔτρεχεν ὄρθιος, ἔχων ὑψωμένους τούς πόδας. Ὁ δέ Σουλεϊμάν θαυμάζων ἤγειρε τούς ὀφθαλμοῦς, καί βλέπει ἄνωθεν τῆς πύλης τῆς πόλεως ἀπεικονισμένην διά ψηφῖδος τήν Δέσποιναν ἡμῶν Θεοτόκον, ἥτις ἐκάθητο ἐπί θρόνου καί ἐκράτει εἰς τάς ἀγκάλας της τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν· διό εὐθύς κατέβη ἐκ τοῦ ἵππου καί πεζός εἰσῆλθεν εἰς τήν πόλιν, μεμφθείς ἑαυτόν δι’ ἥν πρότερον βλασφημίαν προέφερεν.
Τοιουτοτρόπως λοιπόν ἀπῆλθον οἱ Σαρακηνοί ἄπρακτοι, πολεμηθέντες ὑπό τοῦ Θεοῦ καί τῆς Θεοτόκου, καί ἀφανισθέντες μέ πεῖναν καί θανατικόν. Ὅσα δέ πλοῖα καί λιβυρνίδες αὐτῶν ἔμειναν, ταῦτα ἐρχόμενα κάτω συνετρίβησαν, ἄλλα μέν εἰς τό πέλαγος, ἄλλα δέ εἰς τούς λιμένας καί τούς ὑφάλους. Τό δέ μέγιστον θαῦμα εἶναι τοῦτο, ὅτι εἰς τό Αἰγαῖον πέλαγος ἔπεσε πολλή χάλαζα, ὁμοῦ μέ πῦρ, τό ὁποῖον βυθιζόμενον εἰς τήν θάλασσαν ἀνέβραζεν αὐτήν, ὡς ὁ πεπυρωμένος σίδηρος ἀναβράζει ριπτόμενος εἰς τό ὕδωρ· ὅθεν ἐπειδή ἡ πίσσα τῶν πλοίων ἀνέλυσεν, ἐβυθίζοντο αὔτανδρα ταῦτα, δέκα δέ μόνον διαφυγόντα τόν κίνδυνον ἔδωκαν τήν εἴδησιν εἰς τούς ἄλλους Σαρακηνούς περί τῆς Συμφορᾶς τήν ὁποίαν ἔπαθον.
Ἐξεστράτευσαν λοιπόν οἱ Σαρακηνοί κατά τῆς Κωνσταντινουπόλεως κατά τήν δεκάτην πέμπτην τοῦ Αὐγούστου, καί μετά παρέλευσιν ἑνός ἔτους ἐπανῆλθον εἰς τά ἴδια μετά μεγάλης αἰσχύνης, κατά τήν δεκάτην πέμπτην πάλιν τοῦ ἐπιόντος Αὐγούστου. Ἐνταῦθα δέ ἁρμοδίως δύναταί τις νά εἴπη μεγαλοφώνως τό ρητόν τοῦ Δαβίδ· «Τίς Θεός μέγας, ὡς ὁ Θεός ἡμῶν! Σύ εἶ ὁ Θεός, ὁ ποιῶν θαυμάσια μόνος», ὅστις ἐλύτρωσας τόν λαόν σου καί τήν πόλιν σου διά τῆς Ἀχράντου σου Μητρός(1).
Ταῖς τῶν σῶν Ἁγίων πρεσβείαις, Χριστέ ὁ Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἁμήν.
(1). Βλέπε καί τήν ὑποσημείωσιν εἰς τάς ἕνδεκα τοῦ Μαΐου εἰς τά Γενέθλια τῆς Κωνσταντινουπόλεως (ἡμέτερος «Μέγας Συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας» τόμ. Ε’ ἔκδ. α’ σελ. 241, β’ 255, γ’ καί ἐπόμ. 253). Σημείωσαι ὅτι ἀτάκτως γράφεται ἡ διήγησις αὕτη ἐν τοῖς Μηναίοις τῇ δεκάτη ἕκτη τοῦ Αὐγούστου μηνός, ἐν ᾧ οἱ Σαρακηνοί καί ἐπῆγαν καί ἔφυγαν ἐκ Κωνσταντινουπόλεως κατά τήν δεκάτην πέμπτην τοῦ Αὐγούστου, διό καί ἡμεῖς ὦδε αὐτήν ἐτάξαμεν. Ἕως οὗ λοιπόν ἡμεῖς συμμέτρως ἡμαρτάνομεν, ἐπροστατεύετο ἡ Κωνσταντινούπολις ὑπό τῆς Θεοτόκου καί ἀνωτέρα πάσης ἁλώσεως ἐφυλάττετο· ἐπειδή δέ ὑπερβαλλόντως ὠλισθήσαμεν εἰς τάς κακίας, διά τοῦτο καί ἡ Κωνσταντινούπολις, στερηθεῖσα τῆς προστασίας τῆς Θεοτόκου, παρεδόθη, φεῦ! εἰς τάς χεῖρας τῶν ἀλλοφύλων, καί τώρα εὑρίσκεται ἀκλεής καί ἐν ᾧ πρότερον ἦτο ἔντιμος καί εὐκλεής. Ὥστε ἕκαστος βλέπων αὐτήν θά ἀναστενάξη ἀπό καρδίας καί θά εἴπη τό ἡρωελεγεῖον ἐκεῖνο, ὅπερ προσφυῶς συνέθηκεν εἰς αὐτήν Μάξιμος ὁ Μαργούνιος ὁ Κυθήρων Ἐπίσκοπος.
«Ρώμην εἰσορόων τήν ὁπλοτέρην στονόεσσαν,
Τούς τε πάρος χρυσοῦς κειρομέναν πλοκάμους.
Ἆ Πόλις! ἆ σοι ἔφην! ἆ σοι Πόλις ἡ ποθ’ ἑλοῦσα,
Σκῆπτρά τε βασιλείης, στέμματα τ’ εὐσεβείης.
Νῦν δ’ ὑπ’ ἀτασθαλίης στυγερῆς, φεῦ! δεινά παθοῦσα,
Κεῖσ’ ἀκλεής κόσμον παντ’ ἀποσεισαμένα».
ΠΗΓΗ: ΒΙΚΤΩΡΟΣ ΜΑΤΘΑΙΟΥ, ΜΕΓΑΣ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΟΜΟΣ Η’ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ (ΣΕΛ. 257 – 259) ΑΘΗΝΑΙ 1970
