Τώρα εἶναι καιρός νά δείξωμεν ποῖον τό δεύτερον γνώρισμα.
2. Ἡ συναίσθησις τοῦ βάρους τῆς ἁμαρτίας.
Δηλαδή ὁ μετανοῶν Χριστιανός τότε μετανοεῖ ἀληθῶς, ὅταν ὄχι μόνον ἐξετάσῃ τά ἁμαρτήματα πού διέπραξε καί τά πάθη, ἀπό τά ὁποῖα κατέχεται, ἀλλά καί αἰσθανθῇ τό βάρος τῆς ἁμαρτίας. Ὅταν ἐννοήσῃ καί συναισθανθῇ, ὁποῖον κακόν εἶναι ἡ ἁμαρτία, ὁπόσον μεγάλη ἡ ἐνοχή της, ὁποίαν κατάστασιν φοβεράν δημιουργεῖ εἰς τόν ἄνθρωπον, ὁποῖον κρημνόν καί βάραθρον ἀνοίγει ἐμπρός του. Τοῦτο κυρίως εἶναι τό ἄγνωστον εἰς τούς πολλούς μέρος τῆς ἁμαρτίας. Ἄν ἐγνώριζαν πολλοί τί εἶναι ἡ ἁμαρτία, ἴσως δέν θά ἀπεφάσιζαν μέ τόσην εὐκολίαν τήν ἁμαρτίαν, οὔτε θά ἔφθαναν εἰς τό θλιβερόν της κατάντημα. Ἀλλά διά τοῦτο εἶναι ἀνάγκη νά σημειώσωμεν δι’ ὀλίγων τί εἶναι ἁμαρτία, διά νά βοηθήσωμεν καί πάλιν τόν ἀναγνώστην νά γνωρίσῃ καί συναισθανθῇ τό βάρος της.
Τί εἶναι ἁμαρτία, μᾶς τό διδάσκει τό Πνεῦμα τό Ἅγιον διά τοῦ εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου: «ἁμαρτία ἐστίν ἡ ἀνομία», λέγει (Α’ Ἰωάν. γ’ 4). Δηλαδή ἁμαρτία εἶναι ἡ παράβασις τοῦ νόμου, τόν ὁποῖον ἐνομοθέτησεν ὁ Θεός. Καί ἑπομένως ὁ ἄνθρωπος πού ἁμαρτάνει παρακούει εἰς τόν Θεόν, παραβαίνει καί καταπατεῖ τόν νόμον τοῦ Θεοῦ, τόσον τόν ἄγραφον (δηλαδή τήν φωνήν τῆς συνειδήσεώς του), ὅσον καί τόν γραπτόν νόμον τοῦ Θεοῦ (δηλαδή τό Εὐαγγέλιον τοῦ Χριστοῦ).
Ἀλλ’ ὁ Θεός, τοῦ ὁποίου τόν νόμον παραβαίνει ὁ ἁμαρτάνων, δέν εἶναι ἄνθρωπος, ὅπως καί ημείς∙ δέν εἶναι μία ἐξουσία πολιτική ἤ στρατιωτική, ἤ ἁπλῶς ἕνα Κράτος ἀνθρώπινον, ἀλλά εἶναι ἄπειρος καί παντοδύναμος καί πανάγιος∙ εἶναι ὁ δημιουργός καί κυβερνήτης τοῦ σύμπαντος κόσμου, «ὁ μόνος δυνάστης, ὁ βασιλεύς τῶν βασιλευόντων καί κύριος τῶν κυριευόντων, ὁ φῶς οἰκῶν ἀπρόσιτον», ὡς λέγει ὁ θεῖος Παῦλος (Α’ Τιμ. στ’ 15, 16). Ὁ δέ ἄνθρωπος, πού τολμᾷ νά καταπατήσῃ τόν νόμον τοῦ ἀπείρου Θεοῦ, δέν εἶναι καμμία προσωπικότης ἴση μέ τόν Θεόν ἤ ὀλίγον κατωτέρα Αὐτοῦ. Ἀλλ’ εἶναι ἁπλούστατα ἕνα ἀπό τά πολλά δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ. Εἶναι ἕνα πλάσμα, τό ὁποῖον μόνον ὅταν ὑπακούῃ εἰς τόν Θεόν καί ζῇ πλησίον τοῦ Θεοῦ, λαμβάνει ἀπό τόν Θεόν ἀξίαν μεγάλην∙ κατά τά ἄλλα εἶναι ἕνα εὐτελές καί τιποτένιο πλάσμα, ἕνα σαρκίον τόσον ἀσθενές, ὥστε, ἕνα ρεῦμα ἀέρος, ἕνα μικρόβιον ἀφανές καί ἀδιόρατον εἶναι ἱκανόν νά τόν ρίψῃ εἰς τό κρεββάτι καί νά τό κάμῃ πτῶμα. Εἶναι ἕνα σκουλῆκι πού πέφτει εἰς τόν βόρβορον τῆς ἁμαρτίας καί κινδυνεύει νά καταπατηθῇ κάτω ἀπό τά πόδια τοῦ Σατανᾶ, ἄν δέν τόν ἀνασύρῃ ἀπό ἐκεῖ ὁ Θεός. Αὐτός εἶναι ὁ ἄνθρωπος! Καί ἀκριβῶς ἐπειδή ὁ μέν Θεός εἶναι ἄπειρος καί παντοδύναμος καί πανάγιος, ὁ δέ ἄνθρωπος εὐτελής καί τιποτένιος, δι’ αὐτό ἡ ἐνοχή, μέ τήν ὁποίαν ἡ ἁμαρτία βαρύνει τήν ψυχήν, εἶναι μεγίστη. Τοῦτο πρέπει νά συναισθανθῇ καλῶς ὁ μετανοῶν Χριστιανός.
Ἀλλά διά νά ἐννοήσῃ ἀκόμη καλύτερον τό βάρος τῆς ἁμαρτίας, πρέπει νά λάβῃ ὑπ’ ὄψιν, ὅτι ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ, τόν ὁποῖον καταπατεῖ ὁ ἄνθρωπος ὅταν ἁμαρτάνῃ, δέν εἶναι κανένας νόμος ἀτελής, ἐλλιπής, ἐπιβλαβής, ὅπως εἶναι πολλές φορές οἱ ἀνθρώπινοι νόμοι. Εἶναι νόμος τέλειος καί ἅγιος πού ἐκφράζει σαφέστατα τό σοφόν, τό δίκαιον, τό ἅγιον θέλημα τοῦ ἁγίου καί τελείου καί πανσόφου Θεοῦ. Εἶναι νόμος, τόν ὁποῖον δέν ἐνομοθέτησεν ὁ Θεός διά νά ὠφελήσῃ τόν Ἑαυτόν Του ἤ νά ἐξυπηρετήσῃ συμφέροντά Του, ὅπως κάμνουν συχνά οἱ νομοθέται τῶν Κρατών∙ διότι ὁ Θεός ἔχει ἀφ’ ἑαυτοῦ ἄπειρον τήν δύναμιν καί τήν δόξαν καί τό μεγαλεῖον καί τήν μακαριότητα. Ἀλλ’ ἔδωκε τόν νόμον Του εἰς ἡμᾶς ἀπό ἀγαθότητα καί ἀγάπην, διά τό συμφέρον τό ἰδικόν μας, διά νά μᾶς παιδαγωγήσῃ καί μᾶς καταρτίσῃ καί μᾶς ἀναδείξῃ εἰκόνας καί ὁμοιώματα ἰδικά Του, διά νά ζῶμεν μαζί Του αἰωνίως εὐτυχεῖς καί μακάριοι! Τό δέ ἀκόμη σπουδαιότερον καί θαυμαστότερον, εἶναι νόμος, τόν ὁποῖον ὁ Χριστός ἐπεκύρωσε μέ τό αἷμα Του. Κάθε λέξις τοῦ Εὐαγγελίου εἶναι γραμμένη μέ τό αἷμα τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, διά νά ἔχῃ δύναμιν θείαν εἰς τήν ψυχήν ἐκείνων, πού τήν πιστεύουν καί ὑπακούουν! Δηλαδή ὁ Θεός δέν εἶναι μόνον ὁ νομοθέτης, ἀλλά καί ὁ ἄπειρος εὐεργέτης τῶν ἀνθρώπων πού λαμβάνουν τόν νόμον τοῦτον τοῦ Θεοῦ.
Σύμφωνα, λοιπόν, μέ αὐτά εἶναι εὔκολον νά ἐννοήσῃ πᾶς τις, ὅτι ἡ ἁμαρτία εἶναι τό μέγιστον ἀπό ὅλα τά κακά, ὅσα γίνονται εἰς τήν δημιουργίαν∙ διότι ε ἶ ν α ι π α ρ ά β α σ ι ς κ α ί ἐ π α ν ά σ τ α σ ι ς κ α τ ά τ ο ῦ ν ό μ ο υ τ ο ῦ ἀ π ε ί ρ ο υ κ α ί π α ν τ ο δ υ ν ά μ ο υ Θ ε ο ῦ∙ ε ἶ ν α ι ὕ β ρ ι ς κ α τ ά τ ο ῦ ν ό μ ο υ τ ο ῦ ἁ γ ί ο υ Θ ε ο ῦ∙ ε ἶ ν α ι ἀ χ α ρ ι σ τ ί α κ α τ ά τ ο ῦ Π α ν α γ ά θ ο υ Ε ὐ ε ρ γ έ τ ο υ Χ ρ ι σ τ ο ῦ, τ ή ν ὁ π ο ί α ν δ ι α π ρ ά τ τ ε ι ὁ ἄ ν θ ρ ω π ο ς. Κ α ί ἑ π ο μ έ ν ω ς μ ε γ ί σ τ η ἡ ἐ ν ο χ ή κ α ί τ ό β ά ρ ο ς τ η ς.
Ναί, ἀναγνῶστα μου∙ κάθε ἁμαρτία ἀπό ἐκείνας πού ἐσημειώσαμεν προηγουμένως, τοιαύτῃ παράβασις καί ὕβρις καί ἀχαριστία εἶναι. Τοῦτο δέ πρέπει νά τό συναισθανθῶμεν ὅλοι, διότι «οὐδείς καθαρός ἀπό ρύπου, ἐάν καί μία ἡμέρα ὁ βίος αὐτοῦ ἐπί τῆς γῆς», λέγει τό Πνεῦμα τό Ἅγιον διά τοῦ Ἰώβ (ιδ’ 4).
Καί ἀκριβῶς ἐπειδή τοιαύτῃ εἶναι ἡ φύσις καί ἡ οὐσία καί ὁ χαρακτήρ τῆς ἁμαρτίας, δι’ αὐτό φρικτά καί ἀπαίσια εἶναι τά ἀποτελέσματά της. Τά ἀποτελέσματα δέ ταῦτα, εἰς τά ὁποῖα φαίνεται καθαρά τό βάρος τῆς ἁμαρτίας, ζωγραφίζει ἄριστα ὁ Κύριος εἰς τήν περίφημον παραβολήν τοῦ Ἀσώτου (ἐν τῷ Εὐαγγελίῳ Λουκᾶ κεφ. ΙΕ’ στιχ. 11-32), εἰς τήν ἀριστοτεχνικήν αὐτήν εἰκόνα, εἰς τό θεῖον αὐτό ὑπόδειγμα τῆς μετανοίας καί ἐξομολογήσεως τοῦ ἁμαρτωλοῦ. Καί ταῦτα εἶναι:
(1). Χωρισμός καί ἀπομάκρυνσις ἀπό τοῦ Θεοῦ Πατρός.
Ὅπως ὁ ἄσωτος υἱός, μόλις ἀπεστάτησεν ἀπό τόν πατέρα του καί ἔπαυσε νά ὑπακούῃ εἰς αὐτόν καί ἐπεζήτησε τήν ἀνεξαρτησίαν καί τήν ἁμαρτωλήν ἐλευθερίαν, ἀμέσως «ἀπεδήμησεν εἰς χώραν μακράν», δηλαδή ἀπεμακρύνθη ἀπό τό πατρικόν του σπίτι καί ἔφυγεν εἰς τόπον μακρυνόν καί ξένον, οὕτω καί πᾶς αμαρτωλός∙ μόλις παραβῇ τόν νόμον τοῦ Θεοῦ καί ἀπορρίψῃ τόν χαλινόν τῆς θείας χάριτος καί ἀκολουθήσῃ τόν πλατύν δρόμον τῆς ἁμαρτίας, τότε χωρίζεται πλέον ἀπό τόν Θεόν, διακόπτει τήν ἐπικοινωνίαν καί τήν σχέσιν, πού συνδέει τόν Χριστιανόν μέ τόν Χριστόν καί τήν Ἐκκλησίαν Του, καί ἀπομακρύνεται εἰς χώραν μακρυνήν καί ξένην ἀπό τόν Θεόν. Ποῖα εἶναι ἡ χώρα ἡ μακρυνή αὐτή εἰς τήν ὁποίαν ζῇ πλέον ὁ ἁμαρτωλός; Εἶναι ὁ κόσμος τῆς ἁμαρτίας, τήν ὁποίαν μισεῖ καί ἀποστρέφεται ὁ Θεός. Ἀλλά μία τοιαύτῃ ζωή, ὅσον καί ἄν φαίνεται εὐχάριστος εἰς τήν ἀρχήν, θά ὁδηγήσῃ καί εἰς ἄλλα θλιβερά ἀποτελέσματα, τά ὁποῖα δεικνύει ἡ παραβολή.
(2). Διασκορπισμός καί ἐκδαπάνησις πολυτίμων χαρισμάτων.
Ὅπως ὁ ἄσωτος υἱός εἰς τήν μακρυνήν ἐκείνην χώραν «διεσκόρπησε τήν οὐσίαν αὐτοῦ, ζῶν ἀσώτως», οὕτω καί ὁ ἁμαρτωλός ἀφοῦ ἅπαξ ἐπροτίμησε τόν βίον τῆς ἁμαρτίας καί παρεδόθη εἰς αὐτήν, εἶναι ἀδύνατον νά μή ὑποστῇ δαπάνας καί ζημίας τόσον εἰς τήν ὑλικήν, ὅσον καί εἰς τήν πνευματικήν περιουσίαν του. Δηλαδή θά ἐξοδεύσῃ καί θά σπαταλήσῃ χρήματα∙ διότι ἡ ἁμαρτία, ἡ ὁποία ἐπιζητεῖ τήν εὐχαρίστησιν εἰς τά γλέντια καί τούς χορούς, εἰς τά τραπέζια καί τά ποτά, εἰς τάς ἐπιδείξεις καί τήν πολυτέλειαν, εἰς τά τόσα δυσώνυμα κέντρα καί καταγώγια τῆς διαφθορᾶς καί τῆς αἰσχρότητος, ἡ ἁμαρτία, λέγομεν, θέλει χρῆμα, καί χρῆμα ἄφθονον καί καθημερινόν. Θά ἐξοδεύσῃ καί θά φθείρῃ τήν ὑγείαν καί τάς δυνάμεις τοῦ σώματός του∙ διότι πᾶν εἶδος ἁμαρτίας καί πᾶσα ἀσωτεία δημιουργεῖ φθοράν καί πολλάκις καταστροφήν τῆς ὑγείας. Ἀλλά, τό ἀκόμη σπουδαιότερον, θά ἐξοδεύσῃ καί θά σπαταλήσῃ ἀσώτως καί ἄλλα χαρίσματα πολύτιμα καί δῶρα ἀνεκτιμήτου ἀξίας, μέ τά ὁποῖα ὁ πανάγαθος Πατήρ μᾶς ἐπροίκισε, διά νά τά χρησιμοποιήσωμεν πρός ἐπιτυχίαν τοῦ μεγάλου προορισμοῦ μας. Δηλαδή θά σπαταλήσῃ ἀσώτως τό λογικόν του, τήν ἐλευθερίαν του, τήν εὐφυΐαν ἤ τήν ἱκανότητα πού ἐνδέχεται νά ἔχῃ, τάς γνώσεις ἤ τήν τέχνην του, τό ἀξίωμά του ἤ τήν ὑπερέχουσαν θέσιν του, τόν χρόνον τῆς παρούσης ζωῆς, αὐτό τό σῶμα καί αὐτήν τήν ψυχήν του.
Δέν βλέπεις, ἀναγνῶστα μου, πόσοι ἐξοδεύουν τήν τέχνην καί τό ἐπάγγελμά των, τό μυαλό των τό γόνιμον καί ἐπιχειρηματικόν, τάς δυνάμεις των τάς ἀκμαίας, μόνον διά νά θησαυρίσουν παρανόμως, χωρίς ποτέ νά χρησιμοποιήσουν τούς καρπούς τῆς ἐξυπνάδας των διά τήν ἰδικήν των ψυχικήν ὠφέλειαν, ἤ διά τήν ὠφέλειαν τῶν ἄλλων; Δέν βλέπεις πόσοι χρησιμοποιοῦν τό ἀξίωμά των, διά νά χορτάσουν τήν ἀχόρταστον φιλοδοξίαν καί ὄχι διά τό ἀγαθόν τῶν ἀνθρώπων; Δέν βλέπεις ποῦ ἡ ἁμαρτία ἐξοδεύει σήμερον τάς ἱκανότητας, τάς γνώσεις, τάς ἐπιστήμας; Πόσοι τήν ἱκανότητα τοῦ λόγου των, τήν γοητευτικήν τέχνην τῆς πέννας των, τήν ἔκτακτον ἐξυπνάδα των (τά σπουδαῖα δηλαδή αὐτά χαρίσματα, μέ τά ὁποῖα θά εἰμποροῦσαν νά σαγηνεύσουν ψυχάς καί νά τάς ἑλκύσουν εἰς τήν ἀλήθειαν, εἰς τήν τιμιότητα, εἰς τόν πολιτισμόν τόν ἀληθῆ), ἀσωτεύουν τώρα τά τάλαντά των αὐτά γράφοντες γαργαλιστικά καί μεθυστικά μυθιστορήματα, θεατρικά ἔργα πού διεγείρουν τάς ἐπιθυμίας τῶν αἰσχρῶν ἡδονῶν, βιβλία καί φυλλάδια ρυπαρά καί αἰσχρά, διά τῶν ὁποίων μεταδίδουν τόν βόρβορον τῆς ἀνηθικότητος εἰς πολλάς ψυχάς, καί ἐκμαυλίζουν καί ἐκπαρθενεύουν πλείστους νέους, καί δημιουργοῦν τούς καταχραστάς καί ἐγκληματίας! Ἤ ἀσωτεύουν τήν ἱκανότητά των, γράφοντες συγγράμματα πλάνης καί ἀπιστίας, εἰς τά ὁποῖα τά θέλγητρα τοῦ λόγου των τά χρησιμοποιοῦν διά νά παρουσιάσουν τό ψεῦδος ὡς ἀλήθειαν, καί νά παραπλανήσουν οὕτω εἰς τήν ἀπιστίαν καί τήν ἀπώλειαν τόσας καί τόσας ψυχάς!
Ὢ! Ὁποίαν ἀσωτείαν καί σπατάλην ἐδημιούργησεν ἡ ἁμαρτία, εἰς ποῖον κατάντημα θλιβερόν ἔφερεν ἡ ἁμαρτία πολλάς ἐπιστήμας πού ἐφεῦρεν ὁ ἄνθρωπος μέ τό ἔξοχον αὐτό δῶρον τοῦ λογικοῦ! Δέν βλέπετε τήν Χημείαν καί τήν Μηχανικήν ἐπιστήμην, ὅτι ἡ ἁμαρτία τάς χρησιμοποιεῖ ὄχι τόσον διά τά φάρμακα, ὄχι τόσον διά τάς οἰκοδομάς, διά τά ἔργα τῆς συγκοινωνίας καί τοῦ πολιτισμοῦ, ὅσον διά τήν καταστροφήν; Τάς χρησιμοποιεῖ διά τά ἀσφυξιογόνα ἀέρια καί διά τά ποικίλα καταστρεπτικά δηλητήρια τοῦ πολέμου, διά τά ὄπλα καί τά πολυποίκιλα τηλεβόλα, διά τά θωρηκτά καί τά ὑποβρύχια πλοῖα, διά τά ἔργα τοῦ φόνου, τοῦ ἀλληλοσπαραγμοῦ, τῆς αἱματοχυσίας τῶν πολέμων. Ἐνθυμηθῆτε πόσα ἑκατομμύρια ἀνθρώπων ἐφονεύθησαν, πόσοι ποταμοί αἱμάτων ἔρρευσαν κατά τόν τελευταῖον εὐρωπαϊκόν πόλεμον, πόσαι χῆραι, πόσα ὀρφανά, πόσοι τραυματίαι, ἀνάπηροι φθισικοί, παράλυτοι, πόση δυστυχία! Παρατηρήσατε δέ καί τώρα πόσα μυαλά ἐπιστημόνων καταγίνοται διαρκῶς διά νά τελειοποιήσουν τά μέσα τῆς καταστροφῆς, καί τότε θά λάβετε ἀκόμη σαφεστέραν ἰδέαν τοῦ φοβεροῦ διασκορπισμοῦ, τῆς τρομερᾶς σπατάλης καί ἀσωτείας πού δημιουργεῖ ἡ ἁμαρτία εἰς τήν περιουσίαν καί εἰς τά μεγάλα χαρίσματα πού ἔλαβεν ἀπό τόν Θεόν ὁ ἄνθρωπος.
(3). Κατάστασις μωρίας καί ἀφροσύνης.
Ἀλλ’ ἀκόμη ἡ ὡραία παραβολή τοῦ ἀσώτου, εἰς τήν ὁποίαν τόσον καθαρά ζωγραφίζεται ἡ ἁμαρτία, ἔχει μίαν πολύ χαρακτηριστικήν φράσιν τοῦ Κυρίου περί τοῦ ἀσώτου υἱοῦ∙ λέγει ὅτι, ὅταν ὁ ἄσωτος ἔφθασεν εἰς τήν ἐσχάτην δυστυχίαν καί ἀθλιότητα, «ε ἰ ς ἑ α υ τ ό ν ἐ λ θ ώ ν», δηλαδή ἀφοῦ ἦλθεν εἰς τά σωστά του, ἀφοῦ ἦλθεν εἰς τά μυαλά του, ἀπεφάσισε νά μετανοήσῃ καί ἐπιστρέψῃ εἰς τόν πατέρα του. Μά πῶς; Προτήτερα ἦτο ἐκτός ἑαυτοῦ, ἦτο παράφρων, ἦτο τρελλός; Ναί, ἀδελφέ μου. Ἡ κατάστασις τοῦ ἀνθρώπου πού ζῇ εἰς τήν ἁμαρτίαν, τοῦ ἀνθρώπου πού ὑπεδουλώθη εἰς τά διάφορα πάθη, εἶναι κατάστασις μωρίας – ἔστω καί ἄν εἶναι κατά τά ἄλλα ὁ ἐξυπνότερος ἄνθρωπος – εἶναι ἕνα εἶδος διανοητικοῦ σκοτισμοῦ, ἕνα εἶδος ἀφροσύνης καί τρέλλας. Θά σημειώσωμεν μερικά παραδείγματα διά νά τό ἐννοήσῃς.
Ὅπως τά οἰνοπνευματώδη ποτά (κρασί, οὖζο, καί τά ἄλλα πολυώνυμα οἰνοπνεύματα), ὅταν τά πίνῃ κανείς ἀφθόνως, δημιουργοῦν μέθην καί σκοτισμόν καί διαστροφήν τῆς λειτουργίας τῆς διανοίας, ὥστε ὁ ἄνθρωπος καί νά σκέπτεται καί νά λέγῃ καί νά ἐνεργῇ μωρά καί ἀνόητα, πολλάκις δέ πράξεις εγκληματικάς∙ ὅπως τά δηλητήρια ἐκεῖνα πού χρησιμοποιοῦν σήμερον πολλοί ἤ πολλαί, ἡ μορφίνη δηλαδή, ἡ κοκαΐνη, τό χασίς, ὅταν εἰσέρχωνται εἰς τόν ὀργανισμόν, φέρουν μέν μίαν εὐδιαθεσίαν, δημιουργοῦν εἰς τήν φαντασίαν ἕνα φανταστικόν παράδεισον, ἀλλά σκοτίζουν καί διαστρέφουν τό λογικόν τοῦ ἀνθρώπου μέχρι τοῦ σημείου, ὥστε νά ἐγκληματῇ καί κατά τοῦ ἑαυτοῦ του καί κατ’ ἄλλων, οὕτω καί ἡ ἁμαρτία. Ἡ ἁμαρτία εἶναι ἕνα δηλητήριον τῆς ψυχῆς, τό ὁποῖον διαστρέφει τήν ψυχήν, τήν σκοτίζει, τήν μωραίνει, ὥστε νά σκέπτεται καί ν’ ἀποφασίζῃ καί νά διαπράττῃ τάς μεγαλυτέρας ἀνοησίας, ἀλλά πολλάκις καί τά μεγαλύτερα ἐγκλήματα. «Ἡ ἁμαρτία, λέγει ἕνας μεγάλος Πατήρ τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, εἶναι σκότος καί σκότος βαθύ. Ὅπως εἰς τό σκότος δέν εἰμπορεῖ κανείς νά γνωρίσῃ οὔτε φίλον, οὔτε ἐχθρόν, οὔτε τά πράγματα πού εἶναι ἐμπρός του, οὕτω καί εἰς τήν κατάστασιν τῆς αμαρτίας∙ ὁ πλεονέκτης δέν ξεχωρίζει τόν φίλον ἀπό τόν ἐχθρόν, ὁ φθονερός καί τόν στενώτατον συγγενῆ του τόν μισεῖ ὡς πολέμιον, καί γενικῶς πᾶς ἄνθρωπος πού ζῇ εἰς τήν ἁμαρτίαν δέν διαφέρει ἀπό τούς μεθυσμένους καί τούς τρελλούς ὡς πρός τήν γνῶσιν προσώπων καί πραγμάτων».
Πολλάκις ἀκούομεν, ὅτι οἱ ἄνθρωποι τοῦ κόσμου καί τῆς ἁμαρτίας, ὅταν ἰδοῦν κανέναν γνωστόν των νά ἀλλάξῃ δρόμον, νά μετανοήσῃ καί νά θρησκεύῃ, λέγουν ὅτι «δέν εἶναι στά καλά του», ὅτι «ἔχασε τό μυαλό του». Ἀλλά συμβαίνει ἀκριβῶς τό ἀντίθετον. Ὁ Χριστός βεβαιώνει, ὅτι ὁ ἁμαρτωλός εἶναι «ἐκτός ἑαυτοῦ». Καί τά πράγματα ἐπιβεβαιώνουν, ὅτι ἡ ἁμαρτία δημιουργεῖ ἀφροσύνην. Διότι τί θά ἔλεγες, ἀναγνῶστα μου, ἄν ἔβλεπες τό παιδί ἑνός ἑκατομμυριούχου νά φεύγῃ ἀπό τό σπίτι τοῦ πατέρα του καί νά ζῇ ἀλήτης, κουρελιάρης, δυστυχῆς; Δέν θά ἔλεγες, ὅτι «τό παιδί αὐτό δέν εἶναι στά καλά του»; Ἀλλά τό ἴδιο κάμνει καί κάθε Χριστιανός πού ἐγκαταλείπει τόν ἀγαθόν Πατέρα Θεόν, τήν πηγήν τῶν ἀγαθῶν, καί καταντᾷ ἄσωτος, γυμνός ἀπό κάθε χάριν καί πᾶσαν εὐλογίαν.
Τί θά ἔλεγες, ἄν ἔβλεπες ἕνα ἐλεύθερον νά ἀφίνῃ τόν ἥσυχον καί τακτικόν καί εὐχάριστον βίον τῆς ἐλευθερίας καί νά γίνεται δοῦλος καί σκλάβος ἑνός σκληροῦ καί βαναύσου τυράννου; Δέν θά ἔλεγες, ὅτι «δέν εἶναι στά σωστά του»; Ἀλλά τό ἴδιο κάμνει καί πᾶς Χριστιανός, ὁ ὁποῖος, ἐνῷ εἰμποροῦσε νά ζῇ ἐλεύθερος ἀπό τά πάθη τῆς ἁμαρτίας, ἐν τούτοις θεληματικῶς γίνεται δοῦλος τῆς ἁμαρτίας. Ἀποφεύγει τήν θρησκευτικήν ζωήν διά νά ζήσῃ τάχα ἐλεύθερος καί ὅμως γίνεται δοῦλος ποταπός. Δέν βλέπεις τόν μέθυσον πῶς ὑπεδουλώθη εἰς τό οἰνόπνευμα; Καί μολονότι ἐννοεῖ ὅτι τοῦ καταστρέφει καί τήν ὑγείαν καί τό χρῆμα καί τήν ὑπόληψιν καί τήν οἰκογένειαν, ἐν τούτοις εἶναι κολλημένος ἐκεῖ εἰς τό ποτῆρι. Δέν βλέπεις τόν χαρτοπαίκτην δοῦλον τοῦ χαρτιοῦ, θυσιάζοντα εἰς τόν τύραννον αὐτόν τά πάντα; Δέν βλέπεις τόν ματαιόδοξον καί ὑπερήφανον πῶς ἐξοδεύει καί κοπιάζει καί πάσχει, καί πωλεῖ τήν τιμήν καί τήν ἠθικήν του πολλάκις, διά νά στολίζεται, διά νά ἐνδύεται πολυτελῶς, διά νά ἀρέσῃ εἰς τόν κόσμον, εἰς τάς ἀπαιτήσεις τοῦ ὁποίου δουλεύει σάν σκλάβος; «πᾶς ὁ ποιῶν τήν ἁμαρτίαν δοῦλος ἐστι τῆς ἁμαρτίας», εἶπεν ὁ Κύριος (Ἰωάν. η’ 34). Ἀλλά μία τοιαύτῃ δουλεία εἶναι ἔργον φρονήσεως καί ὀρθοφροσύνης ἤ ἔργον μωρίας καί ἀφροσύνης;
Οἱ δυστυχεῖς παράφρονες, οἱ τρελλοί, πολλάκις σχίζουν τά ἐνδύματά των, δέν δέχονται τροφήν, πληγώνουν τό σῶμα των, αὐτοκτονοῦν. Ἀλλά μήπως πολλοί ἁμαρτωλοί δέν καταστρέφουν καί ὑγείαν καί ὑπόληψιν καί ζωήν; Πολλοί παράφρονες φαντάζονται, ὅτι εἶναι ἤ θά γίνουν βασιλεῖς καί αὐτοκράτορες. Ἀλλά μήπως ἡ οἴησις καί ἡ ὑπερηφάνεια δέν ἀπατᾷ τήν ψυχήν τοῦ ἁμαρτωλοῦ μέ ἀνοήτους καί ματαίας ἐλπίδας μεγαλείων, καί δέν σπρώχνει εἰς πράξεις μωράς καί καταστρεπτικάς;
Ὢ! Ναί, ἀδελφέ μου. Εἶναι τρομερά ἀφροσύνη ἡ ἁμαρτία, ἀφροσύνη καί τρέλλα, ἡ ὁποία ἑτοιμάζει ὄχι μόνον ἐδῶ εἰς τήν παροῦσαν ζωήν καταστροφάς, ἀλλά τήν φρικτήν καί ἀνεπανόρθωτον καί αἰωνίαν καταστροφήν καί ἀπώλειαν, ὅπως σημειώνομεν παρακάτω.
(4). Ἀπώλεια καί θάνατος.
Ὁ Κύριος εἰς τό ὑπόδειγμα τῆς μετανοίας, εἰς τήν παραβολήν τοῦ ἀσώτου, παριστάνει ὅτι ἡ ἁμαρτία ὁδηγεῖ εἰς τήν ἀπώλειαν. «Ἀπόλλυμαι», ἐφώναξεν ὁ ἄσωτος, ὅταν ἔκαμνε σύγκρισιν τῆς ἀθλίας καταστάσεώς του πρός τήν εὐτυχῆ κατάστασιν τῶν δούλων τοῦ πατρός του∙ ὅταν εἶδεν ὅτι αὐτός ἑλίμωτε καί ἀπέθνησκεν ἀπό τήν πεῖναν, καθ’ ὃν χρόνον οἱ δοῦλοι τοῦ πατρός του εἶχον περίσσειαν τροφῶν καί πᾶσαν ἄνεσιν. Ἀλλ’ ὁ ἄσωτος τῆς παραβολῆς εἰκονίζει πάντα ἁμαρτωλόν. Καθένας λοιπόν πού ἐξακολουθεῖ τήν ἁμαρτίαν βαδίζει ὁλοταχῶς πρός τήν ἀπώλειαν καί τόν θάνατον.
Δυστυχῶς! «Τά ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος», διακηρύττει ὁ Θεός εἰς τήν Ἁγίαν Γραφήν (Γέν. β’ 17 καί Ρωμ. στ’ 23). Ὅσα δέ ἐγράφησαν προηγουμένως, πείθουν ὅτι ἡ ἁμαρτία δημιουργεῖ ἐδῶ πολλάκις ἀπώλειαν καί θάνατον. Ἀλλά δέν πρόκειται μόνον περί τοῦ θανάτου τούτου, τοῦ χωρισμοῦ τῆς ψυχῆς ἀπό τό σῶμα, τόν ὁποῖον θά ὑποστῇ φυσικῶς καί πᾶς ἄνθρωπος, ἀλλά περί τοῦ θανάτου πού ἀνεφέραμεν καί εἰς τήν ἀρχήν τοῦ παρόντος, περί τῆς ἀπωλείας τῆς αἰωνίας, περί τοῦ ψ υ χ ι κ ο ῦ θ α ν ά τ ο υ. Ὁ θάνατος αὐτός εἶναι τό κορύφωμα ὅλων τῶν κακῶν. Εἶναι θάνατος ἀνεπανόρθωτος. Ἄν δηλαδή ὁ ἁμαρτωλός δέν μετανοήσῃ, ἄν ἡ μετάνοια, ἡ ὑψίστη καί ἀνεκτίμητος αὐτή πρᾶξις, δέν συνδέσῃ ἐκ νέου τόν ἄνθρωπον μετά τοῦ Θεοῦ∙ ἄν ὁ ἄνθρωπος ἀποθάνῃ εἰς τήν ἁμαρτίαν ἀπεσκληρυμμένος, πωρωμένος, ἀδιόρθωτος, ὤ! τότε ἡ ἁμαρτία ἐδημιούργησε τό μέγιστον καί ἀπαισιώτατον τῶν ἀποτελεσμάτων της, τόν θάνατον τόν αἰώνιον, δηλαδή τόν ὁριστικόν καί ἀμετάκλητον χωρισμόν τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τοῦ Θεοῦ, τήν κόλασιν τήν αἰωνίαν.
Ναί∙ αὐτός ὁ Κύριος ἐβεβαίωσεν, ὅτι κατά τήν δευτέραν Του παρουσίαν, ὁπότε θά κρίνῃ πάντας τούς ἀνθρώπους ὅλων τῶν αἰώνων, τότε τούς ἐξ ἀριστερῶν του ἀμετανοήτους ἁμαρτωλούς εἰς τοιαύτην καταδίκην θά ἀποστείλῃ: «Πορεύεσθε ἀπ’ ἐμοῦ οἱ κατηραμένοι», θά εἴπῃ. Δηλαδή: Ἀποχωρισθῆτε ἀπ’ ἐμοῦ. Ἰδού ὁ ψυχικός θάνατος, ὁ χωρισμός ἀπό τοῦ Θεοῦ, ἀπό τῆς χαρᾶς, ἀπό τῆς εἰρήνης, ἀπό τῆς ἀληθινῆς εὐτυχίας. Ποῦ νά πορευθοῦν; «Εἰς τό πῦρ τό αἰώνιον», λέγει. «Καί ἀπελεύσονται οὗτοι εἰς κόλασιν αἰώνιον», βεβαιώνει (Ματθ. κε’ 41, 46).
Ἰδού τό βάρος καί ἡ ἐνοχή τῆς ἁμαρτίας. Ἐνθυμεῖσαι, ἀναγνῶστα μου, ἐκεῖνο πού εἴπομεν προηγουμένως ὅτι τό βάρος τῆς ἁμαρτίας εἶναι μέγιστον, ὅτι ἡ ἁμαρτία εἶναι τό ἀνώτατον ἀπό ὅλα τά κακά, διότι εἶναι παράβασις τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ καί ὕβρις καί ἀχαριστία κατά τοῦ παναγάθου εὐεργέτου Χριστοῦ. Ἀλλά ἡ ἔκθεσις καί τῶν ἀποτελεσμάτων τῆς ἁμαρτίας, καί μάλιστα ἡ ἀπώλεια τῆς ψυχῆς, εἰς τήν ὁποίαν ἡ ἁμαρτία ὁδηγεῖ, θά σέ ἔπεισαν, ὑποθέτω, πλήρως. Ἡ ἀπώλεια τῆς ψυχῆς, τῆς ἀνεκτιμήτου ταύτης περιουσίας μας, τήν ἀξίαν τῆς ὁποίας δέν εἰμπορεῖ νά ἰσοφαρίσῃ ὁ κόσμος ὅλος, σύμφωνα μέ τόν λόγον τοῦ δημιουργοῦ τῆς ψυχῆς μας Χριστοῦ: «Τί ὠφελήσει ἄνθρωπον, λέγει, ἐάν κερδήσῃ τόν κόσμον ὅλον καί ζημιωθῇ τήν ψυχήν αὐτοῦ; Ἤ τί δώσει ἄνθρωπος ἀντάλλαγμα τῆς ψυχῆς αὐτοῦ;» (Μαρκ. η’ 36, 37). Ὢ! πόσον εἶναι ἀνόητοι, πόσον εἶναι μωροί καί παράφρονες ὅσοι ἀνταλλάσσουν τήν ἀνεκτίμητον ψυχήν των μέ τά ἁμαρτωλά τοῦ κόσμου τούτου πράγματα καί τήν ὁδηγοῦν εἰς κόλασιν αἰώνιον!
Καί ἐνδέχεται βεβαίως πολλοί ἐκ τῶν ἀναγνωστῶν τοῦ παρόντος νά ἐδοκίμασαν μερικά μόνον ἀπό τά ἀποτελέσματα τῆς ἁμαρτίας πού ἐσημειώσαμεν ἀνωτέρω, ἀλλά ἄς εἶναι βέβαιοι ὅτι ὅλα ὅσα ἐσημειώθησαν εἶναι ἀληθῆ καί ὅλα θά τά δοκιμάσῃ ἀφεύκτως ὁ ἀμετανόητος ἁμαρτωλός. Ὅσοι ὅμως συναισθάνονται, ὅτι τοιαῦτα εἶναι τά ἀποτελέσματα καί τοιοῦτο τό βάρος τῆς ἁμαρτίας, αὐτοί μετανοοῦν ἀληθῶς καί ἐπιζητοῦν τήν σωτηρίαν των∙ ὅπως ἀκριβῶς ὁ ἀσθενῆς πού ἔλαβε βαθεῖαν γνῶσιν καί συναίσθησιν τῆς θανατηφόρου ἀσθενείας του, ποθεῖ τήν θεραπείαν καί σπεύδει ἄνευ ἀναβολῆς εἰς τόν ἰατρόν. Τοῦτο, λοιπόν, εἶναι τό δεύτερον γνώρισμα τῆς ἀληθοῦς μετανοίας: ἡ βαθεῖα συναίσθησις τοῦ βάρους καί τῆς ἐνοχῆς τῆς ἁμαρτίας.
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
ΠΗΓΗ: «Η ΜΕΤΑΝΟΙΑ» ὑπό †Ἀρχιμανδρίτη Σεραφείμ Παπακώστα (Ἱεροκήρυκος Ναοῦ Μητροπόλεως Ἀθηνῶν). Ἔκδοσις ὀγδόη 1947. ΑΘΗΝΑΙ ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ Η ’’ΖΩΗ’’ Σελ. 32 – 47.
